Από τη Στεφανία Κωνσταντίνου
Τον τελευταίο χρόνο, ο κόσμος έχει δει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό εξαιρετικών γεγονότων που θα θυμούνται ως τα πιο καθοριστικά στην πρόσφατη ιστορία. Μια θετική εξέλιξη είναι η ενθαρρυντική και αποφασιστική αύξηση της πολιτικής εκπροσώπησης των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους παγκοσμίως.
Από χώρες όπως η Ρουάντα, η Φινλανδία, η Αργεντινή και πιο πρόσφατα οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο προοδευτικός όσον αφορά την εκπροσώπηση των γυναικών στον πολιτικό τομέα, αν και υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος μπροστά. Αυτό δείχνει ότι όταν πρόκειται για τη δημιουργία εθνικής νομοθεσίας, η ένταξη έχει σημασία, και όχι μόνο για χάρη των ποσοστώσεων, αλλά επειδή το πραγματικό κόστος της μη εκτέλεσης είναι επιζήμιο για όλους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επιπτώσεις των κρίσεων δεν είναι ποτέ ουδέτερες ως προς το φύλο και καταστροφές όπως συγκρούσεις ή πανδημίες καθιστούν σαφή την αδικία των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων.
Κοινωνική δικαιοσύνη σημαίνει διασφάλιση ότι τα θεσμικά πλαίσια και δομές που ισχύουν περιλαμβάνουν όλα τα τμήματα της κοινωνίας, ειδικά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διαμεσολάβησης και επίλυσης συγκρούσεων. Η ισότιμη και ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών σε πολιτικές διαπραγματεύσεις και ειρηνευτικές διαδικασίες σημαίνει ότι η διάσταση του φύλου των ουσιαστικών ζητημάτων θα ληφθεί υπόψη και, συνεπώς, θα επιτευχθούν πιο ισορροπημένα και βιώσιμα αποτελέσματα.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, οι ειρηνευτικές συνομιλίες είναι πιθανότερο να επιτύχουν εάν εμπλέκονται γυναίκες. Ωστόσο, παρά την πρόοδο στην προώθηση της ισότητας των φύλων, το πρόβλημα του αποκλεισμού των γυναικών από τις παγκόσμιες προσπάθειες διαμεσολάβησης παραμένει. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, μόνο το 13% όλων των διαπραγματευτών ήταν γυναίκες και για πρώτη φορά σε έξι χρόνια, μια γυναίκα ενεργεί επί του παρόντος ως επικεφαλής διαμεσολαβητής σε μια ειρηνευτική διαδικασία.
Περισσότερες γυναίκες σε διαμεσολάβηση συγκρούσεων και ηγετικούς ρόλους μεταφράζονται σε πιο καθιερωμένες και δικαιότερες δημοκρατίες. Καθώς προχωρούμε προς έναν μετα-πανδημικό κόσμο, πρέπει να αντιστρέψουμε την υποεκπροσώπηση των γυναικών ολιστικά. Από τις τοπικές κυβερνήσεις έως τις εθνικές κυβερνήσεις, οι γυναίκες είναι νόμιμοι ιδιοκτήτες τέτοιων θέσεων, γι ‘αυτό υπάρχει ανάγκη να θεσμοθετηθούν κανόνες χωρίς αποκλεισμούς μεταξύ των φύλων, ανασυγκροτώντας ευρύτερες πολιτιστικές και κοινωνικές δομές. Στην Υεμένη, για παράδειγμα, μια χώρα που έχει δεχθεί καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο και ανθρωπιστική κρίση, οι γυναίκες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αραβική άνοιξη της χώρας. Η επανάσταση, σε συνδυασμό με την εμφάνιση ενός παγκόσμιου φεμινιστικού κινήματος, ενθάρρυνε τις γυναίκες να συμμετάσχουν στον διάλογο για το μέλλον της χώρας τους.
Η Κύπρος, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται σε μια από τις περιοχές με τις καλύτερες επιδόσεις με συνολικό μειωμένο χάσμα μεταξύ των φύλων, δυστυχώς είναι μία από τις χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, με το χάσμα των φύλων να υπερβαίνει το 30%. Παγκοσμίως κατατάσσεται 120η στην επίτευξη ισότητας των φύλων στον τομέα της πολιτικής ενδυνάμωσης.
Οι διεθνείς δεσμεύσεις συμβάλλουν στην προώθηση και βελτίωση της κατάστασης των γυναικών και ταυτόχρονα χρησιμεύουν για την παρακολούθηση των επιτευγμάτων που επιτυγχάνουν τα επιμέρους έθνη. Το 2015, η ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών για την αειφόρο ανάπτυξη, μια ατζέντα παγκόσμιας ανάπτυξης που βασίζεται στους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης, εγκρίθηκε από τη διεθνή κοινότητα με όλα τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν να προστατεύσουν τον πλανήτη και να δεσμευτούν να επιτρέψουν έναν πιο βιώσιμο, χωρίς αποκλεισμούς, ειρηνικό και απλά κόσμος έως το 2030. Ο παγκόσμιος χαρακτήρας και ο πολυδιάστατος ρόλος των στόχων αειφόρου ανάπτυξης (SDGs) σημαίνει ότι αλληλοενισχύονται και μπορούν να ενσωματωθούν (τοπικά) σε εθνικές στρατηγικές σχεδιασμού και ανάπτυξης. Για παράδειγμα, το SDG νούμερο πέντε, το οποίο αφορά την ισότητα των φύλων, έχει άμεσο αντίκτυπο στον αριθμό SDG 10, το οποίο επικεντρώνεται στις μειωμένες ανισότητες.
Κατά την εξέταση του SDG πέντε, δίνεται προσοχή σε διάφορες προοπτικές για το γιατί η ενδυνάμωση των φύλων είναι ζωτικής σημασίας σε όλα τα επίπεδα πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, υστερούν σε θέματα ισότητας των φύλων και η υποεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς λήψης αποφάσεων είναι ένα σφάλμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ο αποκλεισμός των γυναικών σε τομείς ηγεσίας σε όλους τους τομείς και επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των υποθέσεων ασφαλείας και των ειρηνευτικών προσπαθειών, σημαίνει ότι οι γυναίκες θα συνεχίσουν να περιθωριοποιούνται και να υποφέρουν κοινωνικές και οικονομικές βλάβες. Οι στόχοι που καθορίζονται από το SDG πέντε περιλαμβάνουν: το «ποσοστό των εδρών που κατέχουν οι γυναίκες στα εθνικά κοινοβούλια και την τοπική αυτοδιοίκηση », και «ποσοστό των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις ». Με την καθοδήγηση τέτοιων δεικτών, οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν την ευθύνη να παρακολουθούν την πρόοδό τους και να λογοδοτούν εάν δεν το πράξουν.
Ο ρόλος των γυναικών στην ειρήνη, την πρόληψη και την επίλυση των συγκρούσεων, καθώς και τη συνολική ανάπτυξη, είναι ουσιαστικός για την προώθηση πολιτικών και μεταρρυθμίσεων στη νομοθεσία που θα συμβάλει στην επίτευξη δίκαιης ανάπτυξης για όλους, δημιουργώντας τελικά ισχυρούς και χωρίς αποκλεισμούς θεσμούς, δικαιοσύνη και ειρηνικές δημοκρατίες – δηλαδή SDG αριθμός 16.
Η Στεφανία Κωνσταντίνου είναι μέλος του Μεσογειακού Δικτύου Γυναικών Μεσολαβητών Κύπρου