Οι σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας ήταν σχεδόν πάντα προβληματικές. Ωστόσο, ενώ υπήρχε ιταλικός κίνδυνος μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων, όταν η Σοβιετική Ένωση απείλησε και τις δύο χώρες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πραγματοποιήθηκαν συγκλίσεις, προβλήματα και προσδοκίες προωθήθηκαν στο παρασκήνιο. Η διαχείριση των προβλημάτων προτιμήθηκε κατά καιρούς. Αλλά δεν λύθηκε, αντιθέτως, σχηματίστηκαν τα παράγωγά του. Οι διδακτικές εξελίξεις στο διεθνές δίκαιο, η εμφάνιση καταθέσεων υδρογονανθράκων και οι διακυμάνσεις στις πολιτικές ισορροπίες έκαναν τα προβλήματα ακόμη πιο ανεπίλυτα.
Χωρίς την απόλυτη παράδοση ενός από τα μέρη, κάτι που είναι αδύνατο, δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε επίλυση των προβλημάτων στο εγγύς μέλλον. Έχουμε διαφορετικές απόψεις και θέσεις σε πολλές περιοχές από την Κύπρο έως την Ανατολική Μεσόγειο, από την υφαλοκρηπίδα έως τα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο. Η Ελλάδα θέλει σχεδόν όλο το Αιγαίο και την Κύπρο, και λέμε, ας το μοιραστούμε δίκαια. Αναφερόμαστε στους συμβιβασμούς που επιτεύχθηκαν μεταξύ άλλων κρατών στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, στις ισότιμες αρχές της UNCLOS του 1982 και στη νομολογία των δικαστηρίων.
***
Η θέση τους είναι πιο γραφική, πιο άμεση. Υπογράψαμε τη σύμβαση του 1982, οπότε συμμορφωνόμαστε με τις διατάξεις της, βλέπουν ότι πρέπει να εκμεταλλευτούμε όλα τα δικαιώματα που παρέχει άνευ όρων. Ήδη 27 μέλη της ΕΕ, από τα οποία είμαστε μέλη, είναι στο πλευρό μας και πιστεύουν ότι ακόμη και οι χάρτες που έχουμε αποδεχθεί υποστηρίζουν τη θέση μας. Επιπλέον, η Τουρκία επίσης πρόσφατα γνωρίζει ότι η έλλειψη νομιμότητας ζει. Προσπαθούν να κλείσουν την ασυμμετρία της στρατιωτικής δύναμης με τις ad-hoc συμμαχίες που έχουν δημιουργήσει.
Στην Κύπρο μέχρι πρόσφατα λέγαμε ότι η ομοσπονδία, η ομοσπονδία από ένα παρόμοιο ενιαίο κράτος, η Τουρκία υποστήριξε μια λύση θα προκύψει από την εξίσωση. Εάν είναι δυνατόν συγχώνευση με τα οικονομικά έξοδα που καταβάλλονται στην Τουρκία, από απώλεια χρήσης και θέλησε να εκπληρώσει τις φορολογικές μας υποχρεώσεις που απορρέουν από αποζημίωση. Τώρα, είναι υπέρ του ενιαίου κράτους, που είναι παρόμοιο με την ομοσπονδία, και θέλουν να μας φέρουν το οικονομικό βάρος. Αλλά η Τουρκία και η ΤΔΒΚ λένε λύση δύο κρατών
Είναι δύσκολο να πούμε ότι η δουλειά μας είναι εύκολη, ακόμα κι αν έχουμε δίκιο στο αίτημά μας για λύση δύο κρατών, καθώς ολόκληρο το κεκτημένο του ΟΗΕ βασίζεται στη λογική του φεντεραλισμού από το 1977. Λόγω απόφασης που έλαβε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το 1964 (186), η ελληνοκυπριακή διοίκηση θεωρήθηκε ως ιδιοκτήτης του νησιού, ως απόλυτος κυβερνήτης, και όταν η ΤΔΒΚ κηρύχθηκε το 1983, η αναγνώριση απαγορεύτηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας ψηφίσματα (541 και 550), και αυτό πρέπει να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι το έδαφος μπορεί να αλλάξει μόνο με τη συμφωνία των μερών.
Είναι σχεδόν αδύνατο να περιμένουμε λύση στο Αιγαίο, στη Μεσόγειο ή στην Κύπρο στο εγγύς μέλλον. Δεν παραιτούμε τα δικαιώματά μας, ούτε η Ελλάδα θέλει να χάσει τη δυναμική που έχει πιάσει, και τους ισχυρισμούς που έχει επιβάλει στους εταίρους της, τους ad-hoc συμμάχους της. Παρόλα αυτά, είναι δυνατή η διαχείριση των προβλημάτων, η κατάψυξη ορισμένων από αυτά και η εστίαση σε τομείς που μπορούν να αναπτύξουν τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Επειδή οι δύο πλευρές και η λογική μειονότητα του κόσμου γνωρίζουν ότι η κλιμάκωση μπορεί να φέρει σύγκρουση. Οι συγκρούσεις ενδέχεται να μην περιορίζονται στην Τουρκία και την Ελλάδα.
Οι σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας έχουν φτάσει στο τέλος της διαχείρισης κρίσεων με προφανή τρόπο. Γίναμε στρατιωτικά ισχυροί, χρησιμοποιήσαμε τη δύναμή μας για να προστατεύσουμε τα δικαιώματα και τις προσδοκίες μας. Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, σχημάτισε συμμαχίες, ανέπτυξε ειδικές σχέσεις με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Κατάφερε να αποκτήσει όπλα από το Ισραήλ και να προσελκύσει τη Γαλλία από την εταιρική σχέση ΕΕ και ΝΑΤΟ. Η Τουρκία απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει κάνει παραχωρήσεις αναγνωρίζοντας ότι γνωρίζουν ποτέ. Έδειξε τι εννοούσε με τις κοινές ασκήσεις που οργάνωσε.
Η παραμικρή τριβή μπορεί να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σε όλους. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να υποστηρίξουμε και να συνεχίσουμε τις προσπάθειες που ξεκίνησαν για να σταματήσουμε την κλιμάκωση, να επιλύσουμε τις συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών με διπλωματικά μέσα. Η επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία, ίσως να μην του αρέσει η περιγραφή δεν συμμορφώνεται με τις διπλωματικές πρακτικές. Μπορούμε επίσης να αντιδράσουμε στο γαλλικό ερευνητικό πλοίο που φέρνει στο μέρος που βλέπουμε ως ναυτική δικαιοδοσία. Αλλά δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε τη διαδικασία που θα αντιστρέψει την προσέγγιση, την κλιμάκωση.
***
Οι ειδήσεις διέρρευσαν στον Τύπο στην Τουρκία και σχόλια, υποδηλώνοντας την ανάγκη για επιστροφή στη σκληρή στάση που δημιουργήθηκε στην κοινή γνώμη. Υποστηρίζω τη συνέχιση των συσκέψεων αναζήτησης που ξεκίνησαν μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών μετά από πενταετή διακοπή, την επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών Çavuşoğlu στην Αθήνα και τη συνάντηση μεταξύ του Ερντογάν και του Μικοκτάκη. Σε αυτό το στάδιο, αυτό που μας έχει σημασία δεν είναι ότι η Ελλάδα αποδέχεται τα δικαιώματα και τις απαιτήσεις μας, αλλά δέχεται να μιλήσει και να διαπραγματευτεί.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Ντεντιάς θα ηγηθεί της Καθημερινής στις 19 Απριλίου, “Δεν μπορούμε να σκουπίσουμε τα χαλιά” σε μια συνέντευξη με τον τίτλο μεταφοράς θετικών παρατηρήσεων εναντίον της Τουρκίας, άρχισε να υποστηρίζει ότι η πρόταση περιέχει τη διαδικασία μαλακώματος. Θα ήταν ωφέλιμο να συνεχίσουμε τη διαδικασία εκμεταλλευόμενοι τη φιλία του Çavuşoğlu-Dendias, χωρίς να περιμένουμε το αδύνατο από την Ελλάδα, να μην χάσουμε τη δυναμική που έχουμε με την ΕΕ και τις δυνατότητες εξομάλυνσης με τις ΗΠΑ, αλλά στο την ίδια στιγμή, πρέπει να σταματήσουμε χωρίς να θυσιάσουμε τα δικαιώματά μας.