«Διαβατήρια εμβολίων»: πώς λειτουργούν και ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Τώρα που έχουν ξεκινήσει προγράμματα μαζικού εμβολιασμού κατά του COVID-19, θα πρέπει όλοι να φέρουμε ένα «διαβατήριο εμβολιασμού» για να κινηθούμε ξανά οι οικονομίες μας;

Οι κυβερνήσεις και οι αεροπορικές εταιρείες τις έχουν χαρακτηριστεί ως το χρυσό εισιτήριο της Ευρώπης για να φέρουν πίσω ταξίδια χωρίς φροντίδα σε ολόκληρη την ήπειρο.

Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι παρά τα βραχυπρόθεσμα οφέλη, είναι μια προσέγγιση που κινδυνεύει να θέσει σε κίνδυνο τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων κατηγοριοποιώντας τα σύμφωνα με την κατάσταση της υγείας τους. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι οποιοδήποτε σύστημα θα μπορούσε να πυροδοτήσει εκπληκτικά λόγω αβεβαιοτήτων σχετικά με την ασυλία COVID-19 και την αξιοπιστία της παρακολούθησης δεδομένων.

Λοιπόν, πώς θα λειτουργούσε στην πράξη ένα ευρωπαϊκό «διαβατήριο ανοσοποίησης», πότε θα μπορούσαν να διατεθούν και είναι καλή ιδέα;

Πιστοποιητικά εμβολιασμού

Στα τέλη του 2020 η Κύπρος έγινε το πρώτο έθνος της ΕΕ που ανακοίνωσε σχέδια για τον τερματισμό των απαιτήσεων εισόδου κοραναϊού για εμβολιασμένους ταξιδιώτες. Όλοι οι αφίξεις που μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν εμβολιαστεί δεν θα πρέπει να παρουσιάσουν αρνητικό τεστ κοροναϊού κατά την άφιξη.

Ο υπουργός Μεταφορών Γιάννης Καρούσος είπε ότι το σχέδιο, που πρόκειται να ξεκινήσει μέχρι τον Μάρτιο, θα δώσει ώθηση στην προβληματική τουριστική βιομηχανία του νησιού. Η γειτονική Ελλάδα οδήγησε επίσης αιτήματα στην ΕΕ να τυποποιήσει ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού για ολόκληρο το μπλοκ, ώστε να είναι ευκολότερο για τους εμβολιασμένους ταξιδιώτες να εισέρχονται και να εξέρχονται από τις ευρωπαϊκές χώρες.

Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen υποστηρίζει, λέγοντας “είναι απαραίτητο να έχετε ιατρικό πιστοποιητικό ότι έχετε εμβολιαστεί.” Αλλά πρόσθεσε ότι «είτε αυτό δίνει προτεραιότητα είτε πρόσβαση σε ορισμένα αγαθά, αυτή είναι μια πολιτική και νομική απόφαση που πρέπει να συζητηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη δημιουργήσει μια φυσική κάρτα για άτομα που έλαβαν το εμβόλιο, με το εμπορικό σήμα του εμβολίου, τον αριθμό παρτίδας του και την ημερομηνία λήψης του. Η απόδειξη του εμβολιασμού θα μπορούσε επίσης να λάβει τη μορφή βραχιολιών, πιστοποιητικών ή εφαρμογών smartphone.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ανακοινώσει σχέδια για την ανάπτυξη πιστοποιητικού ηλεκτρονικού εμβολιασμού, μια ψηφιακή έκδοση των κίτρινων φυλλαδίων που χρησιμοποιούν οι χώρες για να διατηρήσουν ένα ατομικό αρχείο εμβολιασμών.

Ωστόσο, οι ειδικοί του λένε ότι πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως τρόπος παρακολούθησης όσων έχουν εμβολιαστεί, αλλά “δεν προτείνουν διαβατήρια ασυλίας” που υποτίθεται ότι θα διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι προστατεύονται από το Covid-19 μετά τον εμβολιασμό. Η ΕΕ ήταν επίσης προσεκτική για να πει ακριβώς πώς θα χρησιμοποιούσε τα πιστοποιητικά, αλλά αυτό δεν εμπόδισε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να δοκιμάσουν διάφορα συστήματα που βασίζονται στην ανοσοποίηση.

Διαβάστε περισσότερα: Η Νορβηγία προσαρμόζει τις συμβουλές εμβολίων μετά από θανάτους ηλικιωμένων, αλλά δεν ανησυχεί

Δοκιμαστικά διαβατήρια ανοσοποίησης

Η Δανία ήταν ένα από τα πρώτα έθνη της ΕΕ που άρχισε να αναπτύσσει το δικό του ψηφιακό «διαβατήριο εμβολίων». Με το ένα τοις εκατό του πληθυσμού του να έχει ήδη εμβολιαστεί – υψηλότερο από τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη – εκείνοι που εμβολιάζονται θα μπορούν να κατεβάσουν το διαβατήριο μέσω ιστότοπου με ασφάλεια από την κυβέρνηση.

Η πρωτοβουλία πρόκειται να ξεκινήσει στις αρχές του 2021, με το υπουργείο υγιούς να λέει ότι το σύστημα έχει δημιουργηθεί προληπτικά, καθώς αναμένει ότι θα απαιτηθούν από άλλες χώρες να παρουσιάσουν τα έγγραφα εμβολίων κατά την είσοδο.

Η Εσθονία έχει παρόμοια αλλά πιο εκτεταμένα σχέδια, υπογράφοντας συμφωνία με την ΠΟΥ τον Οκτώβριο του 2020 για τη δοκιμή ενός ψηφιακού διαβατηρίου ασυλίας που θα επέτρεπε στις χώρες να μοιράζονται δεδομένα εμβολιασμού. Ο πρωθυπουργός Γιούρι Ρατάς κάλεσε τη γειτονική Φινλανδία να συμμετάσχει στο έργο.

Εναλλακτικά, η Ισπανία πρότεινε ένα είδος αντίστροφου «διαβατηρίου εμβολίων», καταγράφοντας άτομα που αρνούνται να εμβολιαστούν και μοιράζονται τα δεδομένα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ουγγαρία δήλωσε επίσης ότι η είσοδος θα μπορούσε σύντομα να βασίζεται στην κατάσταση εμβολιασμού, ενώ το Βέλγιο υποστηρίζει την έκκληση της Ελλάδας για πιστοποιητικό εμβολιασμού σε ολόκληρη την ήπειρο.

Και παρόλο που μπορεί να απορρίψει την ετικέτα «διαβατήριο εμβολίων», η Ισλανδία διαθέτει ένα σύστημα σύμφωνα με το οποίο οι πολίτες δεν χρειάζεται να κάνουν δοκιμές ή καραντίνα εάν μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν αναρρώσει από τον ιό.

Άλλα αναπτυξιακά προγράμματα που βασίζονται σε ανοσοποίηση περιλαμβάνουν διασυνοριακές ταξιδιωτικές εφαρμογές, όπως το Travel Pass που προτείνει η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών, η οποία αντιπροσωπεύει 290 αεροπορικές εταιρείες ή το 82% της συνολικής εναέριας κυκλοφορίας.

Με δυνατότητα άμεσης πληροφόρησης σχετικά με το εάν ο ταξιδιώτης έχει εμβολιαστεί ή όχι, η εφαρμογή θα βελτιστοποιήσει τους εθνικούς περιορισμούς μαζί με τα προσωπικά δεδομένα κοροναϊού – συμπεριλαμβανομένης της κατάστασης εμβολιασμού – έτσι ώστε το προσωπικό των αεροπορικών εταιρειών να μπορεί γρήγορα να θεωρήσει ποιος είναι “ασφαλής” για ταξίδι. Αλλά υπάρχει ήδη σημαντική ώθηση ενάντια στο σχέδιο.

Παρακολουθήστε: Πάνω από 1,6 εκατομμύρια εμβολιάστηκαν κατά του COVID-19 στο Πεκίνο

Τι κρατά πίσω τα διαβατήρια ασυλίας;

Μια ανησυχία είναι ότι τα διαβατήρια εμβολίων θα αγνοούσαν αποτελεσματικά τις αβεβαιότητες γύρω από την ανοσία του κοροναϊού και τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν ακριβώς για πόσο καιρό θα μπορούσαν να παρέχουν προστασία διαφορετικοί εμβολιασμοί ή αν σταματούν τους ανθρώπους να μεταδίδουν τον ιό.

Για να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα, η Δανία δήλωσε ότι η τεκμηρίωσή της θα ενημερωθεί ώστε να αντικατοπτρίζει τις νέες πληροφορίες που έρχονται σχετικά με τα εμβόλια, όπως για πόσο καιρό οι διαφορετικές λήψεις παραμένουν αποτελεσματικές. Ωστόσο, μια έκθεση της Lancet ανέφερε ότι κάθε είδους πιστοποίηση ασυλίας “δεν πρέπει να διατεθεί έως ότου υπάρξουν ακριβείς και αξιόπιστες δοκιμές ασυλίας.”

Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι κάθε είδους διαβατήριο ανοσοποίησης θα κατηγοριοποιεί ουσιαστικά τα άτομα με βάση την κατάσταση της υγείας τους και την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη.

Για παράδειγμα, πλούσιες χώρες έχουν ήδη αγοράσει την πλειονότητα των παγκόσμιων αποθεμάτων εμβολίων, με τη Λαϊκή Συμμαχία για τα Εμβόλια να λέει ότι σχεδόν 70 χώρες με χαμηλότερο εισόδημα θα μπορούν να εμβολιάσουν μόνο ένα στα 10 άτομα. Αυτό σημαίνει ότι ταξιδιώτες από φτωχότερες χώρες θα πρέπει να περιμένουν χρόνια για να επωφεληθούν από ένα τέτοιο πρόγραμμα.

Αφού η αυστραλιανή αεροπορική εταιρεία Qantas ανακοίνωσε σχέδια να επιτρέψει στους επιβάτες σε μια πτήση μόνο εάν έχουν εμβολιαστεί, η Gloria Guevara, διευθύνουσα σύμβουλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού, δήλωσε ότι τέτοιες κινήσεις θα ήταν παρόμοιες με τις διακρίσεις στο χώρο εργασίας.

«Δεν πρέπει ποτέ να απαιτούμε τον εμβολιασμό για να βρούμε δουλειά ή να ταξιδεύουμε», είπε: «Εάν χρειάζεστε τον εμβολιασμό πριν ταξιδέψετε, αυτό μας οδηγεί σε διακρίσεις».

Σε εθνικό επίπεδο, το γεγονός ότι δίδονται προτεραιότητες σε διάφορες κοινωνικές ομάδες για εμβολιασμούς θα επηρεάσει επίσης σε μεγάλο βαθμό ποιος επιτρέπεται να πετάξει κάτω από ένα τέτοιο σύστημα.

Και εάν τα διαβατήρια ασυλίας ψηφιοποιηθούν, θα μπορούσε να διακινδυνεύσει να αποξενωθεί περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ΕΕ που δεν χρησιμοποιεί smartphone, με τη μελέτη Lancet να επισημαίνει “εξαιρετικά υψηλούς κινδύνους όσον αφορά την κοινωνική συνοχή, τις διακρίσεις, τον αποκλεισμό και την ευπάθεια”.

Παρακολουθήστε: Τι είδους προστασία μπορούν να προσφέρουν τα εμβόλια COVID-19;

Υπέρ και κατά

Οι ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο σχετικά με την κοινοποίηση ιατρικών δεδομένων, καθώς και ο σκεπτικισμός ότι διαφορετικά έθνη δεν θα ήταν απαραίτητα πρόθυμα να σεβαστούν τις δοκιμές και τα πιστοποιητικά άλλων χωρών, έχει επίσης κάποιους ηγέτες του κλάδου “απαισιόδοξοι” για τέτοια συστήματα που λειτουργούν.

Τα πιστοποιητικά εμβολιασμού ρυθμίζονται ήδη από το διεθνές δίκαιο, αλλά η επέκταση του συστήματος στον κοραναϊό θα σήμαινε ότι οι κυβερνήσεις θα συμφωνούσαν μια σειρά από λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να χρειαστούν χρόνια για να ξεπεραστούν σε διεθνές επίπεδο.

“Υπάρχει μια τεράστια έλλειψη εμπιστοσύνης εκεί έξω αυτήν τη στιγμή”, δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου AirAsia, Τόνι Φερνάντες: “Οι χώρες θα πουν,” Αυτό το τεστ PCR έγινε πραγματικά σύμφωνα με τα πρότυπα μας; ” Οι κυβερνήσεις γίνονται απίστευτα εθνικιστικές. “

Ωστόσο, οι υποστηρικτές διαβατηρίων εμβολίων πλήττονται περισσότερο από τους περιορισμούς ταξιδιού του κοραναϊού, ιδίως από οικονομίες που βασίζονται στον τουρισμό, είναι βέβαιοι ότι τα οφέλη θα ξεπεράσουν τα μειονεκτήματα.

«Τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί πρέπει να είναι ελεύθερα να ταξιδεύουν», έγραψε ο Έλληνας ηγέτης Μητσοτάκης στον von der Leyen, λέγοντας ότι η ανάγκη δημιουργίας ενός τέτοιου συστήματος ήταν «επείγουσα».

Και σε αντίθεση με τα ισχύοντα συστήματα που βασίζονται σε αρνητικές δοκιμές κοροναϊού ή αντισωμάτων, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μια κατάσταση ανοσοποίησης που βασίζεται στον εμβολιασμό θα ήταν πολύ πιο αξιόπιστη.

Ωστόσο, η ΠΟΥ παραμένει αντίθετη με τα διαβατήρια εμβολίων «προς το παρόν», λέγοντας ότι εξακολουθούν να υπάρχουν «πάρα πολλά θεμελιώδη άγνωστα». Το εάν αυτό θα σταματήσει τις χώρες και τις αεροπορικές εταιρείες να προσπαθήσουν να τους φέρουν καρπούς είναι άλλο θέμα.