Το 1996, πριν από 25 χρόνια, η Ελλάδα και η Τουρκία απομακρύνθηκαν από τον απόλυτο πόλεμο στα νησιά της Ηλείας.
Η Τουρκία, παρά τη νομική απόδειξη και τους χάρτες που διατίθενται ευρέως, αμφισβητεί δύο μικρά ελληνικά νησάκια ακόμη και μέχρι σήμερα.
Ενώ πολλές άλλες πτυχές των δικαιωμάτων κυριαρχίας στο Αιγαίο, όπως τα χωρικά ύδατα και ο εθνικός εναέριος χώρος, αμφισβητήθηκαν μεταξύ των δύο χωρών για δεκαετίες, οι συγκρούσεις για την κατοχή νησιωτικών εδαφών ήταν άγνωστες μέχρι τα τέλη του 1995.
Οι τουρκικοί υδρογραφικοί χάρτες αναγνώρισαν έως το 1985 την πορεία των ελληνοτουρκικών συνόρων στα μισά μεταξύ της Ιμίας και της τουρκικής ακτής.
Σε αυτόν τον χάρτη, η Τουρκία, της οποίας τα όρια επισημαίνονται με μια διακεκομμένη γραμμή, η ίδια σκιαγραφεί τα σύνορα μεταξύ των ελληνικών νησιών και των τουρκικών ακτών.
Τα ελληνικά νησιά που αναφέρονται συχνά από Τούρκους αξιωματούχους που εκτίθενται στη θεωρία «γκρίζες ζώνες» απεικονίζονται από το Υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας σε αυτόν τον χάρτη ως ελληνικά.
Μεταξύ αυτών είναι το νησάκι της Ίμια, το οποίο εμφανίζεται στην ελληνική επικράτεια, όπως και το σύμπλεγμα Καστελόριζο και πολλά άλλα νησιά.
Με αυτόν τον χάρτη, η Άγκυρα συμμορφώνεται με τις διεθνείς συμφωνίες στις οποίες έχει υπογράψει.
Λέγοντας ότι η διαμάχη για την Ίμια προέκυψε όταν, στις 26 Δεκεμβρίου 1995, το τουρκικό φορτηγό πλοίο Figen Akat, έτρεξε προσαραγμένο σε ένα ανατολικό νησάκι και έπρεπε να σωθεί.
Ένα ελληνικό ρυμουλκό ανταποκρίθηκε στην κλήση κινδύνου
Ο Τούρκος αρχηγός αρνήθηκε αρχικά τη βοήθεια που προσέφερε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν στα τουρκικά χωρικά ύδατα.
Τελικά δέχτηκε να έλκει στο τουρκικό λιμάνι του Güllük με το ελληνικό ρυμουλκό.
Ο Έλληνας καπετάνιος συμπλήρωσε τα απαραίτητα χαρτιά για το τέλος διάσωσης, αλλά ο Τούρκος καπετάνιος αντιτάχθηκε, υποστηρίζοντας ότι ο ναυλωτής ήταν στα τουρκικά νερά.
Στις 27 Δεκεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές ότι πίστευε ότι υπήρχε ζήτημα κυριαρχίας και στις 29 Δεκεμβρίου δήλωσε ότι τα νησάκια ήταν τουρκικά εδάφη.
Στις 9 Ιανουαρίου, η Αθήνα απέρριψε τον ισχυρισμό, επικαλούμενη τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923), τη Σύμβαση μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας (1932) και τη Συνθήκη του Παρισιού (1947).
Όλη η εκδήλωση μόλις αναφέρθηκε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οπότε δεν ήταν ευρέως γνωστή στο κοινό μέχρι ένα μήνα αργότερα, στις 20 Ιανουαρίου 1996, όταν το ελληνικό περιοδικό GRAMMA έδωσε μια ιστορία.
Αυτό ήταν μια μέρα μετά τον διορισμό του Κώστα Σημίτη για να σχηματίσει νέα ελληνική κυβέρνηση ως πρωθυπουργός.
Το άρθρο προκάλεσε μια σοβαρή αντίδραση από τον ελληνικό τύπο, την οποία ακολούθησαν τέσσερις πολίτες του γειτονικού νησιού της Καλύμνου, συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου και του ιδιοκτήτη ενός κοπαδιού προβάτων που έμεινε στα νησάκια, ανυψώνοντας ελληνική σημαία στις 25 Ιανουαρίου.
Για να αντιταχθούν σε αυτό, στις 27 Ιανουαρίου, ορισμένοι Τούρκοι δημοσιογράφοι από τον Χουριγιέτ προσγειώθηκαν στο νησάκι με ελικόπτερο, κατέβασαν την ελληνική σημαία και ανύψωσαν μια τουρκική σημαία, το όλο γεγονός μεταδόθηκε ζωντανά στην τουρκική τηλεόραση.
Στις 28 Ιανουαρίου, το ελληνικό ναυτικό κατέβασε την τουρκική σημαία και αποκατέστησε την ελληνική, με αποτέλεσμα την ανταλλαγή σκληρών δηλώσεων από τον Τούρκο πρωθυπουργό Τάνσου Σίλερ και τον νέο Έλληνα πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.
Οι τουρκικές και οι ελληνικές ναυτικές δυνάμεις ειδοποιήθηκαν και τα πολεμικά πλοία και των δύο χωρών, και τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ, έπλευαν στα νησάκια.
Στρατιωτική κρίση
Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, οι ελληνικές ειδικές δυνάμεις προσγειώθηκαν κρυφά στο ανατολικό νησάκι χωρίς ανίχνευση.
Στις 30 Ιανουαρίου, Έλληνες και Τούρκοι αξιωματούχοι έδωσαν δηλώσεις, ο καθένας επέμενε στα κυριαρχικά δικαιώματά τους στην Ίμια.
Επίσης, οι τουρκικές θωρακισμένες μονάδες μετακόμισαν στην Πράσινη Γραμμή στην Κύπρο, η οποία προειδοποίησε για την Κυπριακή Εθνική Φρουρά.
Στις 31 Ιανουαρίου στις 1:40 π.μ., οι τουρκικές ειδικές δυνάμεις SAT Commandos προσγειώθηκαν επίσης χωρίς ανίχνευση στο δυτικό νησί, κλιμακώνοντας τις εντάσεις.
Μόνο 4 ώρες αργότερα, όταν οι Έλληνες το παρατήρησαν, όταν ένα ελληνικό ελικόπτερο απογειώθηκε στις 5:30 π.μ. από την ελληνική φρεγάτα Ναβαρίνο για αναγνώριση.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής έπεσε πάνω από τα νησάκια (μερικά εικασίες λόγω τουρκικής πυρκαγιάς), αλλά αυτό κρύφτηκε και από τα δύο κράτη για να αποφευχθεί περαιτέρω κλιμάκωση, αν και σκοτώθηκαν τρεις Έλληνες αξιωματικοί στο ελικόπτερο.
They were Christodoulos Karathanasis, Panagiotis Vlahakos, and Ektoras Gialopsos.