Σε οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με την αλλαγή του κλίματος και το αδερφό της θέμα “ανανεώσιμες πηγές ενέργειας”, το κρίσιμο ζήτημα είναι το πόσο γρήγορα ο κόσμος μπορεί να εφαρμόσει την άνθρακα για να αποτρέψει τις χειρότερες επιπτώσεις της αύξησης των θερμοκρασιών. Με απλά λόγια, αυτό συνήθως σημαίνει μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή, η αιολική και η υδροηλεκτρική ενέργεια, καθώς η τελευταία δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Η χρήση ενέργειας αλλάζει γρήγορα. Η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές, ωστόσο, πρέπει να συμβεί γρηγορότερα, όχι μόνο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά στη θέρμανση, τα κτίρια και τις μεταφορές, για να ελεγχθεί η αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών.
Πολλές μελέτες δείχνουν πώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τα τέσσερα πέμπτα της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2050, μειώνοντας μαζικά τις εκπομπές άνθρακα και συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια πρέπει να ενσωματωθούν πλήρως, με βιώσιμη βιοενέργεια, κυψέλες καυσίμου υδρογόνου που παρέχουν ένα άλλο βασικό μέρος του μείγματος. Όλα αυτά σημαίνουν επιτάχυνση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος πρέπει να αρχίσει τη συλλογική δράση για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πριν είναι πολύ αργά.
Κατά την τελευταία δεκαετία, η ενεργειακή πολιτική της Μάλτας επικεντρώθηκε στη μεγιστοποίηση ενός αποτελεσματικού δυναμικού ανανεώσιμης ενέργειας. Μέχρι στιγμής, δεν διαθέτει δίκτυο φυσικού αερίου με την ηπειρωτική Ευρώπη, συνεπώς το ΥΦΑ παρέχεται στον σταθμό παραγωγής ενέργειας μέσω FSU, αν και η χρήση φυσικού αερίου σε μελλοντικές εξειδικευμένες εφαρμογές ενδέχεται να αρχίσει να αναπτύσσεται εάν ο αγωγός φυσικού αερίου Μάλτας-Ιταλίας υλοποιηθεί επιτυχώς .
Ως γενικό σχόλιο, μπορεί κανείς να πει ότι η καθαρή ενέργεια έχει πολύ περισσότερα να το προτείνει από το να είναι απλώς «πράσινο». Στην ΕΕ, υπάρχει ένα σχέδιο που να επιτυγχάνει μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Όλοι τώρα αναγνωρίζουν ότι ο πράσινος τομέας δημιουργεί θέσεις εργασίας, κάνει τα ηλεκτρικά δίκτυα πιο ανθεκτικά, επεκτείνει την πρόσβαση στην ενέργεια στις αναπτυσσόμενες χώρες και βοηθά στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν συμβάλει στην αναγέννηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Μάλτα, καθώς οι κυβερνήσεις με την πάροδο των ετών έχουν αναθέσει μελέτες τόσο στα αιολικά όσο και στα ηλιακά εργοστάσια. Δυστυχώς, το πνεύμα ήταν πρόθυμο αλλά το σώμα ήταν αδύναμο. Το 2019, η Μάλτα ήταν στο κάτω μέρος του πίνακα όσον αφορά το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η Eurostat αποκαλύπτει ότι είμαστε πολύ καθυστερημένοι σε σύγκριση με άλλους, καθώς δημιουργήσαμε μόνο 8% σε σύγκριση με το μέσο όρο 34% της ΕΕ. Στο χαμηλότερο άκρο της κλίμακας, το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ήταν (8%), Κύπρος και Λουξεμβούργο (10%). Το σχέδιο στόχος για την ΕΕ είναι να γίνει η πρώτη ήπειρος με ουδέτερο κλίμα στον κόσμο έως το 2050 – ένας θαυμάσιος στόχος πίσω από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Προφανώς, οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν ότι η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει πολλά πιθανά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού και της μειωμένης εξάρτησης από τις αγορές πτητικών ορυκτών καυσίμων.
Το τρόπαιο πηγαίνει στην Αυστρία, η οποία το 2019 κατανάλωσε περισσότερο από το 79% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Αλλά το νέο άλογο χόμπι είναι η τεχνολογία καυσίμου υδρογόνου. Ορισμένοι επικρίνουν ότι η πράσινη στρατηγική της ΕΕ δεν είναι τόσο επαναστατική όσο φαίνεται όταν αφορά το υδρογόνο. Επί του παρόντος, δίνει ύψιστη προτεραιότητα στη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι άλλες μορφές υδρογόνου χαμηλού άνθρακα που παράγονται με ηλεκτρόλυση χρησιμοποιώντας ηλεκτρισμό που παράγεται από το ΥΦΑ θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.
Η στρατηγική της ΕΕ τονίζει επίσης την ανάγκη σημαντικής υποστήριξης για την έρευνα και την καινοτομία σε διεθνές επίπεδο, τόσο για την ανάπτυξη της τεχνολογίας όσο και για το διασυνοριακό εμπόριο, ιδίως για ένα φιλόδοξο σχέδιο για την έναρξη χρήσης κυψελών καυσίμου υδρογόνου. Χωρίς αμφιβολία, εκτός από την πυρηνική ενέργεια, η χρήση πράσινου υδρογόνου είναι η καλύτερη επιλογή σήμερα για την αποκανονισμό του ενεργειακού συστήματος, ωστόσο οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτήν την αναδυόμενη τεχνολογία δεν πρέπει ποτέ να υποτιμηθούν.
Δεν μπορεί κανείς να το χαρακτηρίσει ως πανάκεια, καθώς υπάρχουν προκλήσεις για τη μετάφραση αυτής της επαναστατικής ιδέας σε εμπορική πραγματικότητα με κατάλληλη ρύθμιση για την παγκόσμια αγορά εμπορίου υδρογόνου.
Πίσω στην τρέχουσα παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της Μάλτας και μπορεί κανείς να εκτιμήσει την αποτελεσματική χρήση της διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας που χειρίζεται η Enemalta plc σε συντονισμό με τον διαχειριστή συστήματος μεταφοράς στην Ιταλία, Terna. Σύμφωνα με αυτήν τη ρύθμιση, το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Μάλτας αντιμετωπίζεται ως εικονικό σημείο κατανάλωσης και παραγωγής που συνδέεται με το ιταλικό δίκτυο μεταφοράς.
Η διασύνδεση ισχυρίζεται ότι μείωσε το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και τις εκπομπές μας σε σύγκριση με άλλες ανταγωνιστικές πηγές παραγωγής ενέργειας. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η προγραμματισμένη διασύνδεση του αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ της Μάλτας και της Gela (Σικελία, Ιταλία) έχει φτάσει στο επιτρεπόμενο στάδιο και οι τεχνικές, χρηματοοικονομικές και περιβαλλοντικές μελέτες έχουν ολοκληρωθεί, αλλά δυστυχώς το έργο των 400 εκατομμυρίων ευρώ δεν πληροί τις προϋποθέσεις για οικονομική υποστήριξη από την ΕΕ. Το τελευταίο φαίνεται να προτιμά τη χρήση υδρογόνου σε σύγκριση με το ΥΦΑ καθώς το πρώτο είναι 100% ουδέτερο άνθρακα.
Ωστόσο, οι προσπάθειες για την υποστήριξη της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως φωτοβολταϊκών, ηλιακών θερμοσιφώνων και θερμοσιφώνων αντλίας θερμότητας (που ταιριάζουν ιδιαίτερα στη γεωγραφική τοποθεσία της Μάλτας) και ενθαρρύνουν τη χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε τα τεχνικά, γεωγραφικά και χωρικά εμπόδια που περιορίζουν το δυναμικό ανανεώσιμης ενέργειας στη Μάλτα. Για τέτοιους λόγους, πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου για να υποστηρίξει την εκμετάλλευση βιώσιμων αυτόχθονων πηγών φυσικού αερίου σε υπεράκτια ύδατα. Ίσως ο διορισμός του Δρ Miriam Dalli ως νέου υπουργού ενέργειας θα ενθαρρύνει το έθνος να προσελκύσει ξένα κεφάλαια για να συνεχίσει σεισμικές μελέτες στο τεράστιο ηπειρωτικό μας ράφι. Η Μάλτα δεν διαθέτει δίκτυο φυσικού αερίου με την Ευρώπη (το LNG αγοράζεται από εταιρεία Azeri και παρέχεται μέσω FSU), αν και οι χρήσεις φυσικού αερίου σε μελλοντικές εξειδικευμένες εφαρμογές ενδέχεται να αρχίσουν να αναπτύσσονται εάν το όνειρο του αγωγού φυσικού αερίου Μάλτας-Ιταλίας γίνει πραγματικότητα.
Ένα πρόσφατο σχόλιο του υπουργού Ενέργειας Ντάλι σχετικά με αυτό το θέμα, μετά την άρνηση της ΕΕ να χρηματοδοτήσει το έργο, ήταν ότι η κυβέρνηση θα επιδίωκε εναλλακτικές ρυθμίσεις χρηματοδότησης για να προχωρήσει στην επένδυση. Στο σχέδιό της, αυτός ο αγωγός θα φέρει αρχικά ΥΦΑ και μπορεί αργότερα να αλλάξει για να εξυπηρετήσει μια ροή υδρογόνου.
Πρόκειται για μια ρεαλιστική στάση καθώς η κυβέρνηση φαίνεται δεσμευμένη να διατηρήσει ανάλογα με το ΥΦΑ, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αυτή η πολιτική είναι ένας πολύτιμος λίθος γύρω από το λαιμό μας, επειδή το κράτος έχει δεσμευτεί να αγοράσει ηλεκτρική ενέργεια από την Electrogas (μια εταιρεία Azeri που λειτουργεί ένα εργοστάσιο ΥΦΑ) βάσει ενός 18ετούς συμβολαίου σταθερής προμήθειας.
Εν κατακλείδι, ο πλανήτης πρέπει επειγόντως να προστατευθεί από τις καταστροφικές δυνάμεις της κλιματικής αλλαγής και αναμένει κανείς από τη Μάλτα να κάνει το μερίδιό της ως υπογράφοντος τη συμφωνία του Παρισιού.
Ο συγγραφέας είναι συνεργάτης της PKFMalta, μιας ελεγκτικής και επιχειρηματικής συμβουλευτικής εταιρείας.