Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία βασίζεται στη συλλογική δέσμευση των 27 κρατών μελών. Η τύχη της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δείχνει το μέγεθος αυτής της πρόκλησης.
Όπως με τη συμπατριώτη, μέντορα και υποστηρικτή της, η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, παρατσούκλι Klimakanzlerin, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, πρέπει να γίνει «πρόεδρος του κλίματος» της Ευρώπης για τη φιλοδοξία στο επίκεντρο της αποστολής της – να οδηγήσει τον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό μετασχηματισμό μετά τη βιομηχανική επανάσταση – για να πετύχει. Ωστόσο, ενώ ο πολιτικός χαρακτήρας της Merkel της κέρδισε τον τίτλο που βλέπει τώρα τους Γερμανούς φορολογούμενους να χρηματοδοτούν την ενεργειακή μετάβασή της, ο von der Leyen εξακολουθεί να εκπληρώνει την υπόσχεσή της για μια καθοριστική στιγμή για την Ευρώπη.
Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζεται ευελιξία για να διαχειριστεί τις πολιτικές ρωγμές που μπορεί να προκύψουν από τις μαζικές κοινωνικές αλλαγές σε 27 χώρες που προβλέπονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της. Είναι ο τρόπος της επιτροπής να ονειρεύεται μεγάλους στόχους που επιτυγχάνονται στα κράτη μέλη.
Η μνημειακή πρόκληση της Von der Leyen να φέρει όλα τα κράτη μέλη στο ταξίδι της στο «φεγγάρι» – όπως περιγράφει τη συμφωνία – ήταν ήδη εμφανής όταν βρισκόταν σε ένα από τα ντουλάπια της Μέρκελ. Ενώ ο ομοσπονδιακός υπουργός Εργασίας το 2009, ο τότε πρόεδρος της επιτροπής, José Manuel Barroso, αντιμετώπιζε μια πρόχειρη αρχή για την εφαρμογή της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Απειλές νομικής αγωγής και ημερήσια πρόστιμα έως 133.229 ευρώ απαιτήθηκαν για να παρακινήσουν την Ιρλανδία, την Κύπρο, την Αυστρία και την Πολωνία να συμμορφωθούν.
Αποκτήστε τα τελευταία μας άρθρα απευθείας στα εισερχόμενά σας!
“Η Κοινωνική Ευρώπη δημοσιεύει προκλητικά άρθρα σχετικά με τα μεγάλα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα της εποχής μας που αναλύθηκαν από ευρωπαϊκή άποψη. Απαραίτητη ανάγνωση!”
Polly Toynbee
Αρθρογράφος για Ο κηδεμόνας
Δεσμευτικοί στόχοι
Η οδηγία ήταν κεντρική για τις προηγούμενες φιλοδοξίες της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 20% έως το 2020, ενίσχυση της κατανάλωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με το ίδιο μέτρο και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Σε κάθε κράτος μέλος δόθηκε ένας δεσμευτικός στόχος, όσον αφορά το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση – που κυμαίνεται από 49% στη Σουηδία έως 10% στη Μάλτα.
Από το 2019, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ΕΕ απέχει λιγότερο από το 2% του συνολικού στόχου της και η επιτυχία διασφαλίζεται μετά την καταγραφή των τελικών δεδομένων. Ωστόσο, η επιτροπή έχει από καιρό υποστηρίξει ότι ενώ «η ΕΕ στο σύνολό της πρόκειται να επιτύχει τους στόχους της για το 2020, ορισμένα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν πρόσθετες προσπάθειες…»
Αυτό που είναι ασαφές είναι πώς θα ξεκινήσει ο von der Leyen για την αποκαμίνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας έως το 2050, το οποίο θα απαιτήσει ρυθμιστικές αλλαγές σε περισσότερα από τα 14 κράτη που έχουν ήδη επιτύχει τους στόχους τους. Η Εσθονία, η Σουηδία και η Λετονία – που είχαν στόχο 40 τοις εκατό – ήταν μεταξύ των πρώτων. Η ΕΕ τους επαινεί, μαζί με τη Φινλανδία, τη Δανία, τη Λιθουανία, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τσεχία και την Κύπρο. Ωστόσο, ακολουθούν οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Σλοβακία και η Πολωνία – με στόχους στην εφηβεία – και το Λουξεμβούργο με 11%. Αντίθετα με τις προσδοκίες στις Βρυξέλλες, η οδηγία δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει ουσιαστικές κανονιστικές αλλαγές προς την αποκανονισμό σε αποτυχημένα κράτη.
Ένας λιγότερο πονοκέφαλος
Τουλάχιστον με αυτήν την έννοια, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πλέον λιγότερο πονοκέφαλος για τον von der Leyen, δεδομένου του ατέλειωτου ρεκόρ του. Το 2010, μόνο το 2,2 τοις εκατό της ενέργειας που καταναλώθηκε ήταν από ανανεώσιμες πηγές και μέχρι το 2019 αυτό είχε αυξηθεί μόνο στο 12,3%. Πέρα από τον στόχο του 15 τοις εκατό, το τώρα πρώην κράτος διατηρεί εταιρεία με τη Σλοβενία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, τη Μάλτα, το Λουξεμβούργο και την Πολωνία – αλλά, σε αντίθεση με όλες τις χώρες της Ιρλανδίας, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει τεράστιους πόρους ανανεώσιμης ενέργειας. Μια επιτροπή που συμβουλεύει την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου για την αειφόρο ανάπτυξη ανέφερε το 2005 ότι η χώρα είχε «μερικούς από τους καλύτερους αιολικούς πόρους στην Ευρώπη, αν όχι τον κόσμο».
Όλα αυτά υπονομεύουν την υπόσχεση του σημερινού πρωθυπουργού και του υποστηρικτή της άδειας, Μπόρις Τζόνσον, για μια «πράσινη βιομηχανική επανάσταση» – περισσότερη πολιτική στάση στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη COP 26 στη Γλασκόβη τον Νοέμβριο από την ειλικρινή κλιματική φιλοδοξία. Η απόδοση της οδηγίας δείχνει, ωστόσο, ότι οι προκάτοχοι του Τζόνσον, ο Ντέιβιντ Κάμερον και η Τερέζα Μάι, δεν συμμερίζονται επίσης τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το κλίμα ούτε θεωρούν ότι οι κανόνες της ΕΕ είναι σοβαροί. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση του Μαΐου άλλαζε συχνά τις ρυθμίσεις για την τροφοδοσία των τιμολογίων για να ενθαρρύνει τις επενδύσεις των χρηστών σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – στέλνοντας σήματα αβεβαιότητας και αστάθειας.
Η πολιτική υπερβολή σχετικά με τη δράση για το κλίμα βρίσκεται σε λειτουργία, αλλά ορισμένοι πολιτικοί έχουν κερδίσει χώρο για ρητορική. Αυτή είναι η νέα πρωθυπουργός της Εσθονίας, Kaja Kallas, η οποία δεσμεύεται από την κυβέρνησή της για «μια πολύ σαφή αλλαγή στις πολιτικές όσον αφορά ζητήματα όπως η πολιτική για το κλίμα» – συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής κατάργησης της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου και της συνολικής ουδετερότητας άνθρακα έως το 2050, Εσθονία ήταν η πρώτη χώρα που πέτυχε τον στόχο της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2020.
Χρειαζόμαστε τη βοήθειά σου! Υποστηρίξτε τον σκοπό μας.
Όπως ίσως γνωρίζετε, το Social Europe είναι ένα ανεξάρτητος εκδότης. Δεν υποστηριζόμαστε από έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο, μεγάλους διαφημιστικούς συνεργάτες ή μια επιχείρηση πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Για τη μακροζωία της Κοινωνικής Ευρώπης εξαρτάται από τους πιστούς αναγνώστες μας – εξαρτούμε από εσάς. Σας ευχαριστώ πολύ για την υποστήριξή σας!
Διαφορετικό κατόρθωμα
Ο επόμενος στόχος είναι να επιτευχθεί ο νέος στόχος της ΕΕ για κατανάλωση 32% ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εντός εννέα ετών. Το άμεσο τέχνασμα για τον von der Leyen είναι η είσπραξη προστίμων από την Ιρλανδία, δεύτερη μετά την Ολλανδία, καθώς δεν πέτυχε τον στόχο της για το 2020, ενώ αναμένει μελλοντική συνεργασία.
Η αύξηση της κατανάλωσης ανανεώσιμης ενέργειας από λιγότερο από 10% το 2004 σε λίγο πάνω από το 19% είναι αξιοσημείωτη. Αλλά η προσγείωση της Πράσινης Συμφωνίας στο φεγγάρι είναι ένα εντελώς διαφορετικό επίτευγμα, λαμβάνοντας υπόψη τον τεράστιο μετασχηματισμό που απαιτείται από όλους τους τομείς – όχι μόνο την ενέργεια. Ο Von der Leyen πρέπει να προβλέψει πλήρως τις επιπτώσεις του και να διαχειριστεί τις περίπλοκες και συγκρουόμενες συνθήκες σε όλα τα κράτη μέλη.
Αυτό απαιτεί περισσότερα από την παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή την επιβολή προστίμων. Ο Von der Leyen θα πρέπει να παρακινήσει τους διακριτικούς εθνικούς ηγέτες να επιτύχουν το στόχο. Πολλοί από τους άνδρες που προηγήθηκαν της δεν κατάφεραν να επιτύχουν αυτήν την αρμονία από μια συλλογή από εθνικές ενεργειακές πολιτικές.