ΑΓΚΥΡΑ
Η Τουρκία πρόκειται να έχει μια άλλη πολυάσχολη χρονιά εξωτερικής πολιτικής το 2021, η οποία αναμένεται να χαρακτηρίζεται από πολυμέρεια και ευελιξία.
Μετά από ένα ενεργό 2020 με την ανθρωπιστική και προληπτική εξωτερική πολιτική της χώρας, η τουρκική πολιτική είναι πιθανό να επικεντρωθεί σε εξέχοντα θέματα της ατζέντας, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στον Κόλπο και τη Μέση Ανατολή, καθώς και στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, θέματα για την Κύπρο και την ΕΕ και τη Ρωσία.
Τα σήματα που προέρχονται από τις διπλωματικές αποστολές της Τουρκίας δείχνουν ότι η Άγκυρα σχεδιάζει να δώσει προτεραιότητα στη διπλωματία στην εξωτερική πολιτική της για άλλη μια φορά, αλλά δεν θα αποφύγει να αναλάβει δράση και να χρησιμοποιήσει την «έξυπνη δύναμή» της, εάν προκύψει ανάγκη.
Συμφιλίωση περιοχής του Κόλπου
Το τέλος της κρίσης του Κόλπου – που ξεκίνησε το 2017 όταν η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, η Αίγυπτος και το Μπαχρέιν επέβαλαν αποκλεισμό στο Κατάρ – είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Τουρκία, η οποία υποστήριξε τον διάλογο από την έκρηξη της δοκιμασίας. Η διαδικασία συμφιλίωσης έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τις σχέσεις της Άγκυρας με περιφερειακούς φορείς, όπως το Ριάντ και το Κάιρο.
Η Τουρκία διατηρεί επί του παρόντος επαφές με την Αίγυπτο μέσω υπηρεσιών πληροφοριών και υπουργείων Εξωτερικών για τη βελτίωση των διμερών δεσμών, με τις δύο χώρες να προσπαθούν να μην αντιτίθενται μεταξύ τους σε διεθνείς πλατφόρμες. Επιπλέον, υπάρχουν προθέσεις και στις δύο χώρες να εργαστούν σε έναν “χάρτη πορείας” για τη διευθέτηση διμερών δεσμών.
Οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ριάντ φαίνονται επίσης θετικές. Το τηλεφώνημα του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Βασιλιά Σαουδάρα Σαλμάν Μπιν Αμπντελαζίζ πριν από τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της G-20, καθώς και θετικά σχόλια για την Τουρκία από τον Φασιφ Μπιν Φαχάν Αλ Σουντ, τον Σαουδά Υπουργό Εξωτερικών, δείχνουν ότι οι σχέσεις ενδέχεται να βελτιωθούν το 2021.
Η εποχή του Μπάιντεν στις ΗΠΑ
Η Τουρκία και οι ΗΠΑ μοιράζονται βαθιά ιστορικά ομόλογα και στέκονται ως σύμμαχοι του ΝΑΤΟ. Όμως, οι δύο δεν έχουν ακόμη επιλύσει ζητήματα που προέκυψαν πρόσφατα.
Μερικά από τα πιο ακανθώδη από αυτά τα ζητήματα είναι η υποστήριξη των ΗΠΑ στο YPG – το συριακό απόσπασμα της τρομοκρατικής οργάνωσης του ΡΚΚ που σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην Τουρκία. ελεύθερη κυκλοφορία στις ΗΠΑ μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης Fetullah (FETO) που βρίσκεται πίσω από μια θανατηφόρα αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 · την έκδοση του αρχηγού FETO Fethullah Gulen από τις ΗΠΑ · Η προμήθεια ρωσικών συστημάτων πυραυλικής άμυνας S-400 από την Άγκυρα και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Άγκυρα ως αποτέλεσμα του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA).
Ενώ η Τουρκία έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να συνεχίσει τις σχέσεις με τον εκλεγμένο Πρόεδρο Joe Biden, ο οποίος πρόκειται να αναλάβει την προεδρία στις 20 Ιανουαρίου και να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την επίλυση αυτών των ζητημάτων, η επικείμενη αμερικανική κυβέρνηση επεσήμανε επίσης τη σημασία των δεσμών με Η Τουρκία, σύμμαχος του ΝΑΤΟ και βασικός περιφερειακός παράγοντας. Και οι δύο χώρες συμφώνησαν να συγκροτήσουν μια κοινή ομάδα εργασίας για να συζητήσουν τις κυρώσεις CAATSA.
Τον Απρίλιο του 2017, όταν οι παρατεταμένες προσπάθειες για την αγορά συστήματος αεροπορικής άμυνας από τις ΗΠΑ αποδείχτηκαν μάταιες, η Τουρκία υπέγραψε σύμβαση με τη Ρωσία για την απόκτηση της πυραυλικής ασπίδας S-400 της τελευταίας τεχνολογίας.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν αντίθεση στην ανάπτυξη τους, ισχυριζόμενοι ότι θα ήταν ασυμβίβαστοι με τα συστήματα του ΝΑΤΟ και θα εκθέσουν τα αεροσκάφη F-35 σε πιθανό ρωσικό καταφύγιο.
Η Τουρκία, ωστόσο, τόνισε ότι οι S-400 δεν θα ενσωματωθούν στα συστήματα του ΝΑΤΟ και δεν αποτελεί απειλή για τη συμμαχία ή τα όπλα της.
Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν προτείνει επανειλημμένα μια ομάδα εργασίας για να εξετάσει το ζήτημα της τεχνικής συμβατότητας.
Πρόβλεψη «θετικής ατζέντας» με την ΕΕ
Παρά την τεταμένη περίοδο στους δεσμούς ΕΕ-Τουρκίας πέρυσι – εν μέρει λόγω της κλιμακωτής συμπεριφοράς ορισμένων χωρών μελών – οι δύο πλευρές αναμένεται να μοιραστούν μια “θετική ατζέντα” το 2021.
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ Charles Michel και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen πρόκειται να επισκεφθούν την Τουρκία, με κύριο θέμα να συζητηθεί η συμφωνία μετανάστευσης του 2016, η ελευθέρωση των θεωρήσεων και η ενημέρωση της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης.
Η Τουρκία, η οποία επιδιώκει να γίνει πλήρες μέλος της ένωσης ως ένας από τους στρατηγικούς της στόχους, δήλωσε ότι στο εγγύς μέλλον θα πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά στις σχέσεις με το μπλοκ καθώς οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ αναμένεται να αποκτήσουν δυναμική ο νέος χρόνος.
Όσον αφορά τις εξελίξεις κατά το τελευταίο έτος στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία εξακολουθεί να ευνοεί μια δίκαιη λύση για τη συνεχιζόμενη διαμάχη στην περιοχή που αφορά τα δικαιώματα διάτρησης ενέργειας. Οι Βρυξέλλες και η Άγκυρα εξακολουθούν να εργάζονται για μια πολυμερή διάσκεψη για την αντιμετώπιση αυτών των διαφορών.
Σε μια άλλη θετική κίνηση, η Τουρκία στα τέλη του 2020 περιόρισε τις δραστηριότητες ενός από τα σκάφη γεώτρησης, το Oruc Reis, στον κόλπο της νότιας επαρχίας της Αττάλειας.
Εν μέσω πρόσφατων εντάσεων στην περιοχή, η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή διοίκηση αύξησαν την πίεση σε άλλα μέλη της ΕΕ να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία κατά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 11 Δεκεμβρίου.
Η Τουρκία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, απέρριψε τους θαλάσσιους οριακούς ισχυρισμούς της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής διοίκησης και τόνισε ότι οι υπερβολικοί ισχυρισμοί παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα τόσο της Τουρκίας όσο και των Τουρκοκυπρίων.
Η Άγκυρα έχει στείλει αρκετά τρυπάνια τις τελευταίες εβδομάδες για να διερευνήσει ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο, διεκδικώντας τα δικαιώματά της στην περιοχή, καθώς και εκείνα της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου.
Τούρκοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η Άγκυρα τάσσεται υπέρ της επίλυσης όλων των εκκρεμών προβλημάτων στην περιοχή μέσω του διεθνούς δικαίου, των σχέσεων καλής γειτονίας, του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων.
Νέος χάρτης πορείας με τη Γαλλία
Αφού οι σχέσεις της Τουρκίας με το μέλος της ΕΕ, η Γαλλία, έφτασαν πρόσφατα, οι δύο χώρες φαίνεται τώρα να κινούνται προς την ομαλοποίηση στο πλαίσιο των διμερών δεσμών με μέλη του μπλοκ.
Σχόλια πολιτικών παραγόντων δείχνουν ότι τα κόμματα εργάζονται σε έναν “χάρτη πορείας” και θα αποκαταστήσουν τις σχέσεις.
Επιπλέον, η Τουρκία έχει πει επανειλημμένα ότι ήταν έτοιμη να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα για να επιλύσει εκκρεμή ζητήματα μέσω διερευνητικών συνομιλιών.
Εναλλακτική λύση στο Κυπριακό
Η Τουρκία και η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) επί του παρόντος πιέζουν για λύση δύο κρατών στη διαμάχη για την Κύπρο αφού οι συνομιλίες για ένα μοντέλο ομοσπονδίας στο νησί δεν έχουν πάει πουθενά μετά από 52 χρόνια.
Η πρόταση λύσης των δύο κρατών αναμένεται να συζητηθεί το 2021, σε μια ανεπίσημη μορφή 5 + ΟΗΕ.
Το νησί της Κύπρου χωρίζεται από το 1974 όταν ένα ελληνοκυπριακό πραξικόπημα ακολούθησε βία κατά των Τούρκων του νησιού και παρέμβαση της Άγκυρας ως εγγυητική δύναμη.
Έχει δει μια ειρηνευτική διαδικασία εντός και εκτός λειτουργίας τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης μιας αποτυχημένης πρωτοβουλίας του 2017 στην Ελβετία υπό την αιγίδα των εγγυητικών χωρών Τουρκία, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο.
Η ΤΔΒΚ ιδρύθηκε το 1983.
Υποστήριξη για να συνεχίσει το Αζερμπαϊτζάν
Μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις το 2020 για το Αζερμπαϊτζάν και τον σύμμαχό του, την Τουρκία, ήταν η απελευθέρωση των εδαφών στην περιοχή της Άνω Καραμπάχ που παρέμεινε υπό την κατοχή των Αρμενίων για δεκαετίες.
Η σχέση μεταξύ των δύο χωρών, που συχνά αποκαλείται «ένα έθνος, δύο κράτη», αναμένεται να σημειώσει ακόμη ένα χρόνο.
Προοπτική εξομάλυνσης με το Ισραήλ
Ενώ η Τουρκία και το Ισραήλ διεξήγαγαν τις σχέσεις τους στο επίπεδο των υπευθύνων αντί των πρεσβευτών από το 2018, πρόσφατα σχόλια πολιτικών δείχνουν ότι το 2021 ενδέχεται να υπάρξουν βελτιωμένες σχέσεις.
Ο Ερντογάν είπε προηγουμένως ότι και οι δύο χώρες πραγματοποίησαν συνομιλίες σε επίπεδο πληροφοριών και ότι ο κύριος λόγος πίσω από τη διαμάχη ήταν οι πολιτικές του Ισραήλ για την Παλαιστίνη.
Ο Τούρκος ηγέτης είπε επίσης ότι η χώρα του ήθελε καλύτερες σχέσεις με το Τελ Αβίβ, υποδεικνύοντας ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί τις επόμενες μέρες εάν επιτευχθούν οι απαραίτητες συνθήκες.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Κάβουσογλου, από την πλευρά του, είπε ότι υπήρχαν πολλοί μηχανισμοί και θεσμοί μέσω των οποίων το Ισραήλ και η Τουρκία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν επικοινωνίες.
Σημείωσε επίσης τη δυνατότητα ενεργειακής συνεργασίας, δηλαδή με μεταφορά Ισραηλινών υδρογονανθράκων μέσω της Τουρκίας, η οποία είπε ότι θα ήταν μια αποτελεσματική διαδρομή.
Υποστήριξη της πολιτικής διαδικασίας στη Συρία, τη Λιβύη
Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα συνεχίσει το 2021 για να υποστηρίξει την τρέχουσα πολιτική διαδικασία για τον τερματισμό της συριακής σύγκρουσης.
Με τις στρατιωτικές του εκστρατείες – Euphrates Shield, Olive Branch, Peace Spring and Spring Shield – η Τουρκία σημείωσε σημαντικά οφέλη στον αγώνα της ενάντια στην τρομοκρατία και είναι πιθανό να εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλίσει την ασφαλή επιστροφή των συριακών αιτούντων άσυλο στη χώρα τους.
Ο Κάβουσογλου επιβεβαίωσε ότι η Τουρκία θα δώσει προτεραιότητα στην επιστροφή των Σύρων και τον πολιτικό διάλογο στη χώρα το 2021.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα για την Τουρκία στη Συρία φέτος πρόκειται να είναι η αποτυχία των ΗΠΑ και της Ρωσίας να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους να ωθήσουν την τρομοκρατική ομάδα YPG / PKK από μια λωρίδα γης που εκτείνεται 30 χιλιόμετρα (19 μίλια) βαθιά από τη Συρία βόρεια σύνορα με την Τουρκία.
Ομοίως, η Τουρκία αναμένεται να στηρίξει τη νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης και την πολιτική διαδικασία στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Η πολιτική «Asia Anew» θα αποκτήσει δυναμική
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ασία, η οποία έχει αρχίσει να αναδύεται ως παγκόσμιο οικονομικό κέντρο, αναμένεται να επιταχυνθεί σύμφωνα με την πολιτική της Ασίας της Άγκυρας που ξεκίνησε το 2019 για την ενίσχυση των δεσμών.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, η Τουρκία δημιούργησε ένα σχέδιο δράσης για δραστηριότητες σε περισσότερες από 30 χώρες. Επιπλέον, η χώρα είναι πιθανό να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρωτοβουλία Belt and Road και στην αναβίωση του Silk Road.
Στρατηγικοί δεσμοί με τη Μόσχα
Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία και η Ρωσία βρισκόταν σε διαφορετικές πλευρές στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν, κατάφεραν να διατηρήσουν την έμφαση στον διάλογο και αναμένεται να διατηρήσουν τα κανάλια ανοιχτά το 2021, παρά τις προκλήσεις.
Όσον αφορά τη Συρία, και οι δύο πλευρές αναμένεται να διατηρήσουν τη συνεργασία τους στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στις 5 Μαρτίου 2020 στο Idlib και να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις με τη μορφή Astana.
Στις 5 Μαρτίου, ο Ερντογάν και ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στο Ιντλίμπ, το τελευταίο προπύργιο της αντιπολίτευσης στη Συρία, μεταξύ αντιπολιτευόμενων ανταρτών και δυνάμεων του καθεστώτος Μπασάρ αλ-Ασαφ.
Ταυτόχρονα, φαίνονται έτοιμοι να συνεχίσουν να συνεργάζονται σύμφωνα με το κοινό παρατηρητήριο τους στο Αζερμπαϊτζάν μετά την πρόσφατη νίκη του Μπακού εναντίον των αρμενικών δυνάμεων στο Άνω Καραμπάχ.
Επιπλέον, η Τουρκία και η Ρωσία αναμένεται να διατηρήσουν διάλογο για άλλα θέματα που σχετίζονται με τα συστήματα αεροπορικής άμυνας S-400, καθώς και για τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu, τον αγωγό TurkStream και τον τουρισμό.
* Γράφοντας από τον Ali Murat Alhas
Ο ιστότοπος του Anadolu Agency περιέχει μόνο ένα μέρος των ειδησεογραφικών ειδήσεων που προσφέρονται σε συνδρομητές στο AA News Broadcasting System (HAS) και σε συνοπτική μορφή. Επικοινωνήστε μαζί μας για επιλογές συνδρομής.