Η Άγκυρα επέλεξε μια νέα αρχή στους δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ένωση το νέο έτος και συνεχίζει να στέλνει θετικά μηνύματα για να ξεπεράσει τις διαφωνίες που αποτελούν εμπόδια μεταξύ των δύο συμμάχων τα τελευταία χρόνια στη σχέση. Οι δύο στρατηγικοί σύμμαχοι βρισκόταν σε έναν ανώμαλο δρόμο με διαφορετικές στάσεις σε διάφορα θέματα, όπως οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος της Τουρκίας στη Συρία, η μεταναστευτική κρίση και το αδιέξοδο στη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στο μπλοκ. Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο τελευταίο του μήνυμα το Σάββατο είπε για άλλη μια φορά ότι η Τουρκία δίνει προτεραιότητα στην ΕΕ στην ατζέντα της και βλέπει το μέλλον της στην Ευρώπη.
Οι παρατηρήσεις έγιναν κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να συζητηθούν οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ. Ο Ερντογάν και ο Ουρσούλα von der Leyen συζήτησαν τρόπους ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ και αντιμετώπισαν τις περιφερειακές εξελίξεις, ανέφερε σε δήλωση η Διεύθυνση Επικοινωνιών της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν είπε στον von der Leyen ότι η ΕΕ είναι εξαιρετικά σημαντική στα σχέδια της χώρας να προχωρήσει. Επανέλαβε ότι η Τουρκία βλέπει το μέλλον της στην Ευρώπη.
Τόνισε επίσης τη σημασία της επανάληψης τακτικών συνόδων κορυφής Τουρκίας-ΕΕ και διαλόγου υψηλού επιπέδου.
Η Τουρκία θέλει να ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις με την ΕΕ το νέο έτος, δήλωσε ο Ερντογάν, προσθέτοντας ότι η αλληλεπίδραση με την ΕΕ το 2020 ήταν μη παραγωγική λόγω των ιδιοτροπιών και των τεχνητών προβλημάτων που παρήγαγαν ορισμένα μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με τη δήλωση.
Πρόσθεσε ότι η κατάσταση είναι μη βιώσιμη, όχι μόνο όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις αλλά και από την ευρεία κοινή γεωγραφία.
Μετά από πολλά χρόνια επιδεινούμενων σχέσεων μεταξύ της Άγκυρας και των Βρυξελλών λόγω πολλών ζητημάτων, Τούρκοι αξιωματούχοι πρόσφεραν πρόσφατα θερμά μηνύματα στην ΕΕ για την έναρξη μιας νέας εποχής.
Η Τουρκία ελπίζει να μετατρέψει μια «νέα σελίδα» με την ΕΕ και θέλει να χτίσει το μέλλον της με το μπλοκ, δήλωσε ο Ερντογάν τον περασμένο μήνα κατά τη διάρκεια της επαφής υψηλότερου επιπέδου με έναν ευρωπαίο αξιωματούχο από τότε που οι Βρυξέλλες αποφάσισαν για κυρώσεις στις αρχές Δεκεμβρίου.
“Ενώ η Τουρκία ελπίζει να γυρίσει μια νέα σελίδα με την ΕΕ, ορισμένοι προσπαθούν ασταμάτητα να προκαλέσουν κρίσεις”, δήλωσε ο Ερντογάν στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel σε τηλεφωνική κλήση.
Ο Ερντογάν ζήτησε τη διάσωση των τουρκοευρωπαϊκών σχέσεων από αυτόν τον φαύλο κύκλο, προσθέτοντας ότι ήλπιζε να “ξεκινήσει ξανά” σε συνομιλίες με την ΕΕ “βάσει αμοιβαίων συμφερόντων”.
Σε άλλη περίπτωση, ο Ερντογάν δήλωσε στα τέλη Δεκεμβρίου ότι το 2021 θα είναι έτος εξωτερικής πολιτικής για την Τουρκία, καθώς προέτρεψε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ να ξεκινήσουν με μια καθαρή πλάκα το νέο έτος.
Τον περασμένο μήνα, η ΕΕ προετοίμασε ποινικά μέτρα για τη διαμάχη της Τουρκίας με μέλη της Ελλάδας και την ελληνοκυπριακή διοίκηση σχετικά με τα δικαιώματα υπεράκτιων πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αποφάσισε να αναβάλει τα μέτρα μέχρι τον Μάρτιο παρά την προηγούμενη ώθηση του Παρισιού να επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα.
Η Τουρκία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, απέρριψε τους θαλάσσιους οριακούς ισχυρισμούς της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής διοίκησης και τόνισε ότι αυτές οι υπερβολικές αξιώσεις παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα τόσο της Τουρκίας όσο και των Τουρκοκυπρίων.
Τους τελευταίους μήνες, η Άγκυρα έστειλε αρκετές ασκήσεις για να διερευνήσει ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο, διεκδικώντας τα δικαιώματά της στην περιοχή, καθώς και εκείνα της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ).
Τούρκοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η Άγκυρα είναι υπέρ της επίλυσης όλων των εκκρεμών προβλημάτων στην περιοχή μέσω του διεθνούς δικαίου, των σχέσεων καλής γειτονίας, του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων.
Στην τηλεδιάσκεψη του Σαββάτου, ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι η ενημέρωση της συμφωνίας για τους μετανάστες του 2016 θα ήταν το πρώτο βήμα προς μια θετική ατζέντα για τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ.
Τον Μάρτιο του 2016, η Άγκυρα και οι Βρυξέλλες υπέγραψαν συμφωνία για τη μείωση του αριθμού των μεταναστών που ακολουθούν την επικίνδυνη διαδρομή του Αιγαίου προς την Ευρώπη και για την εξεύρεση λύσης για την εισροή μεταναστών που κατευθύνονται προς χώρες της ΕΕ.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Τουρκία υποσχέθηκε χρηματοδοτική βοήθεια ύψους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ (6,77 δισεκατομμύρια δολάρια), η οποία αρχικά σχεδιάστηκε να δοθεί στη χώρα σε δύο στάδια και να χρησιμοποιηθεί από την τουρκική κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση έργων για τους Σύρους μετανάστες. Η ελευθερία θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες ήταν επίσης πλεονέκτημα της συμφωνίας. Εξάλλου, η τελωνειακή ένωση μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ επρόκειτο να επικαιροποιηθεί.
Σε αντάλλαγμα για αυτές τις υποσχέσεις, η Τουρκία ανέλαβε την ευθύνη να αποθαρρύνει τη μετανάστευση μέσω του Αιγαίου Πελάγους λαμβάνοντας αυστηρότερα μέτρα εναντίον των εμπόρων ανθρώπων και βελτιώνοντας τις συνθήκες των Συρίων μεταναστών που ζουν στην Τουρκία. Παρά τις σημαντικές εξελίξεις που ελέγχουν την κίνηση της μετανάστευσης, η ΕΕ δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της που αναφέρονται στη συμφωνία.
Ο Ερντογάν επισήμανε ότι το 2021 προσφέρει μια ευκαιρία για ένα πιο παραγωγικό περιβάλλον με νέα συνεργασία στον τομέα της μετανάστευσης.
Ο πρόεδρος είπε επίσης ότι η συμφωνία τελωνειακής ένωσης μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ πρέπει να επικαιροποιηθεί, οι Τούρκοι υπήκοοι θα πρέπει να επιτρέπουν ταξίδια χωρίς βίζα εντός του χώρου Σένγκεν και ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα στις συνομιλίες για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Η Τελωνειακή Ένωση είναι μια εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας. Η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 1995, μετά από απόφαση της 6ης Μαρτίου 1995 του Συμβουλίου Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Κοινότητας – Τουρκίας για την εφαρμογή τελωνειακής ένωσης μεταξύ των δύο μερών. Τα εμπορεύματα μπορούν να ταξιδεύουν μεταξύ των δύο οντοτήτων χωρίς τελωνειακούς περιορισμούς. Η Τελωνειακή Ένωση δεν καλύπτει βασικούς οικονομικούς τομείς όπως η γεωργία, οι υπηρεσίες ή οι δημόσιες συμβάσεις.
Ανέφερε επίσης την αποκατάσταση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και την επανέναρξη του μηχανισμού διαβούλευσης. Ο Ερντογάν υπογράμμισε την ανάγκη τερματισμού της «ρητορικής αποκλεισμού και διακρίσεων» κατά της Τουρκίας.
Η Τουρκία έχει από καιρό επικρίνει την ΕΕ και τις χώρες μέλη για την αδιαφορία τους για τις ανησυχίες ασφαλείας της Άγκυρας σχετικά με τις τρομοκρατικές ομάδες, καθώς πολλά μέλη του PKK και της Ομάδας Τρομοκρατίας Γκουλενιστών (FETÖ) είναι ακόμη ανεκτά να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους στην ήπειρο. Η ΕΕ αντιτάχθηκε επίσης στην αντιτρομοκρατική επιχείρηση της Τουρκίας στη βόρεια Συρία κατά του συριακού υποκαταστήματος του PKK, YPG, το 2019.
Το PKK συνεχίζει να χρησιμοποιεί το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δραστηριότητες προπαγάνδας, προσλήψεων, συγκέντρωσης χρημάτων και υλικοτεχνικής υποστήριξης, σύμφωνα με έκθεση της υπηρεσίας επιβολής του νόμου της ΕΕ που κυκλοφόρησε πέρυσι. Η ετήσια έκθεση για την τρομοκρατία της Ευρωπόλ, με τίτλο «Έκθεση κατάστασης και τάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τρομοκρατία 2020», υποδηλώνει ότι το PKK δραστηριοποιείται ενεργά σε δραστηριότητες προπαγάνδας και συλλέγει χρήματα σε ευρωπαϊκές χώρες.
Η Τουρκία έχει από καιρό επικρίνει τις ευρωπαϊκές αρχές για την ανεκτικότητα των δραστηριοτήτων του ΡΚΚ στη χώρα και τις έχει πιέσει να λάβουν αυστηρότερα μέτρα κατά της προπαγάνδας, της πρόσληψης και της συγκέντρωσης χρημάτων της ομάδας. Επίσης, η Άγκυρα έχει διαμαρτυρηθεί από καιρό για απροθυμία των ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ να συνεργαστούν στον αγώνα κατά της FETÖ. Οι ύποπτοι της FETÖ ζουν κυρίως στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τον Καναδά, ενώ οι απαιτήσεις έκδοσης από την Άγκυρα έχουν αγνοηθεί.
Η Τουρκία έχει εκτεταμένη ιστορία με την ένωση και εργάζεται μέσω της μακρύτερης διαπραγματευτικής της διαδικασίας. Η χώρα υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με τον προκάτοχό της, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), το 1963, η οποία θεωρείται συνήθως ως πρώτο βήμα για να γίνει τελικά υποψήφιος. Αίτηση για επίσημη υποψηφιότητα το 1987, η Τουρκία έπρεπε να περιμένει έως το 1999 για να αποκτήσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Ωστόσο, για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, η Τουρκία έπρεπε να περιμένει άλλα έξι χρόνια, μέχρι το 2005, μια μοναδικά μακρά διαδικασία σε σύγκριση με άλλους υποψηφίους.
Εκτός από τις αργές διαπραγματεύσεις, μια άλλη πρόκληση που απειλούσε την ένταξη της Τουρκίας στην ένωση ήταν το απόπειρα πραξικοπήματος της FETÖ το 2016 που ανάγκασε τη χώρα να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Δυσαρεστημένος με την κίνηση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 24 Νοεμβρίου 2016, δήλωσε ότι θα “παγώσει” προσωρινά τις συνομιλίες, οι οποίες έχουν σταματήσει τη διαδικασία από τότε.
Η Von der Leyen, από την πλευρά της, είπε στο Twitter: “Καλή ανταλλαγή με τον Τούρκο Πρόεδρο @RTErdogan. Ανταλλάξαμε την κατάσταση # COVID19, την οικονομική ανάκαμψη και την εφαρμογή των καθηκόντων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2020”.
Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Josep Borrell, επίσης σε ένα άλλο tweet είπε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να συνεχίσει να εργάζεται για διάλογο με την Τουρκία και ανυπομονεί να καλωσορίσει τον υπουργό Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu στις Βρυξέλλες.
Ο κορυφαίος Τούρκος διπλωμάτης αναμένεται να πραγματοποιήσει συνομιλίες με τον Μπόρελ στις 21 Ιανουαρίου.
Την Παρασκευή, ο Çavuşoğlu είπε ότι η Τουρκία εργάζεται για να γράψει νέα κεφάλαια στις σχέσεις της με την ΕΕ.
“Το 2020, λόγω ορισμένων προβλημάτων που βιώσαμε με ορισμένες χώρες μέλη, υπήρξαν περιστασιακές εντάσεις στις σχέσεις μας με την ΕΕ, κάτι που δεν επιθυμούμε”, δήλωσε ο Çavuşoğlu σε συνέντευξη τύπου με τον Ισπανό ομόλογό του. , Arancha Gonzalez Laya, στην ισπανική πρωτεύουσα Μαδρίτη.
“Όμως, με την προσέγγιση της Ισπανίας και ορισμένων άλλων χωρών, αντί για ένταση, επιλέχθηκε ο διάλογος και η πιο πρόσφατη σύνοδος κορυφής προετοίμασε τα θεμέλια για αυτό”, πρόσθεσε.
Σε ένα άλλο μήνυμα από την Άγκυρα, ο Faruk Kaymakçı, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και διευθυντής υποθέσεων της ΕΕ, δήλωσε στην Daily Sabah στα τέλη Δεκεμβρίου ότι η Τουρκία ελπίζει να εξομαλύνει τους δεσμούς της με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2021, μετά από ένα χρόνο που οι εντάσεις χαρακτηρίζουν τις διεθνείς σχέσεις.
Τον επόμενο χρόνο, η χώρα στοχεύει στην προώθηση σχέσεων win-win, στην εξεύρεση δίκαιης λύσης στην κρίση της Ανατολικής Μεσογείου, στην ενημέρωση της δήλωσης της 18ης Μαρτίου με όλες τις διαστάσεις της, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης, της πραγματοποίησης μεταρρυθμίσεων και της προσέγγισης της Άγκυρας , είπε ο Kaymakçı.