Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εξωτερικές πολιτικές και την πολιτική ασφάλειας Η επίσκεψη του Josep Borrell στην Κύπρο όπου πραγματοποίησε συναντήσεις με την τουρκική και την ελληνοκυπριακή ηγεσία στις 5 Μαρτίου ήταν σημαντικό να αποκαλυφθεί – για άλλη μια φορά – το βάρος και ο ρόλος των Βρυξελλών στο πλαίσιο των διακοινοτικών συνομιλιών για επίλυση το δεκαετίας πρόβλημα αποδυναμώθηκε τα τελευταία χρόνια.
Μεταξύ άλλων, δύο σημαντικοί λόγοι έρχονται στο προσκήνιο: Η αποδοχή της ΕΕ από την ΕΕ στην Ένωση ως πλήρες μέλος μόνο μία εβδομάδα αφότου απέρριψε το ειρηνευτικό σχέδιο του ΟΗΕ το 2004. Ο δεύτερος λόγος είναι το γεγονός ότι η ΕΕ έχει αποτύχει και είναι συνεχίζει να αποτυγχάνει να τηρήσει τις υποσχέσεις του προς τους Τουρκοκύπριους για μείωση των εξαγωγών προς την ΕΕ. Επιπλέον, η μονόπλευρη προσέγγιση της ΕΕ σχετικά με την ένταση υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο απέκλεισε περαιτέρω τις Βρυξέλλες από την εμφάνιση ως έντιμου μεσίτη.
Δεν ήταν δυνατό να μάθουμε τι σκέφτεται ο Borrell, ως ανώτερος υπάλληλος της ΕΕ, για όλες αυτές τις σημαντικές πτυχές του προβλήματος, καθώς επέλεξε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων ως το μοναδικό μέσο ενημέρωσης για να δώσει συνέντευξη πριν από το ταξίδι του στο νησί.
Θα ήθελε κανείς να ακούσει εάν οι προσπάθειές του να πείσει την ελληνοκυπριακή διοίκηση να συμφωνήσει σε μια φόρμουλα για την κατανομή των εσόδων από υδρογονάνθρακες με τους Τουρκοκύπριους θα έχει αποτέλεσμα στο προβλέψιμο μέλλον. Ή εάν η ΕΕ θα μπορέσει να ξεπεράσει τα εμπόδια που επέβαλαν οι Ελληνοκύπριοι μπροστά στην εφαρμογή των εμπορικών κανονισμών από τη Βόρεια Κύπρο στις αγορές της ΕΕ. Τέλος πάντων, για να κάνουμε κάποια αισιόδοξη συνεισφορά, ήταν καλό για τον Borrell να επισκεφθεί την Τουρκική Κύπρο, χωρίς να επαναλάβει το ίδιο λάθος που έκανε στα μέσα του 2020.
Όσον αφορά τα μηνύματα που έδωσε πριν από τη συνάντηση υπό την ηγεσία του ΟΗΕ τον επόμενο μήνα, ο Borrell επανέλαβε ως επί το πλείστον τη θέση της ελληνικής Κύπρου. Επέμεινε ότι «αυτή η διαδικασία δεν ξεκίνησε από το μηδέν» και έμμεσα προέτρεψε την τουρκική πλευρά να τηρήσει τις υπάρχουσες παραμέτρους του ΟΗΕ για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.
Αν και ο δρόμος μπροστά δεν είναι εύκολος, μια λύση είναι πάντα δυνατή, ο Borrell της ΕΕ πρότεινε, εκφράζοντας την ετοιμότητα των Βρυξελλών «να παράσχει όποια βοήθεια» χρειάζονται τα μέρη και τα Ηνωμένα Έθνη. Δεν είναι μυστικό ότι η ΕΕ ήταν πρόθυμη να συμμετάσχει στην 5 + 1 συναντήσεις στη Γενεύη μεταξύ 27 και 29 Απριλίου, αλλά οι Τουρκοκύπριοι απορρίπτονται.
Ο Τουρκοκύπριος Πρόεδρος Ersin Tatar, σε δήλωση μετά τη συνάντησή του με τον Borrell, δήλωσε: Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα και η Νότια Κύπρος είναι μέλη της ΕΕ και δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι η ΕΕ θα είναι ουδέτερο κόμμα σε αυτές τις συναντήσεις. “
Σύμφωνα με τους διπλωμάτες που είναι εξοικειωμένοι με τη διαδικασία, ο Borrell και η ομάδα του αναμένεται να είναι παρόντες στη Γενεύη στα τέλη Απριλίου και έμμεσα να προσφέρουν τη συμβολή τους στις συνομιλίες. Όπως είναι γνωστό, η συνάντηση του ΟΗΕ θα συγκαλέσει Τούρκους και
Ελληνοκύπριοι καθώς και τρεις εγγυητικές χώρες Τουρκία, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο για να παρατηρήσουν εάν υπάρχει κοινό έδαφος για μια νέα προσπάθεια του ΟΗΕ για επίλυση του προβλήματος.
Η ΕΕ είχε επιρροή στις κυπριακές συνομιλίες τόσο το 2004 όσο και το 2017, αλλά είναι δύσκολο να υποστηρίξουμε ότι το έχει ακόμα τώρα.
Δεν υπάρχει κανένα νομικό ή πολιτικό πρόβλημα μπροστά από την πλευρά της ΕΕ με την Ελλάδα και την Ελληνική Κύπρο, καθώς είναι τα πλήρη μέλη της, αλλά αυτό εμποδίζει την ΕΕ να ενεργήσει ως έντιμος μεσίτης ή ενεργός συμμετέχων στις κυπριακές συνομιλίες.