ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κύπρος – Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να «συμβάλει ενεργά» σε μια νέα ώθηση για την αναβίωση των αδρανών συνομιλιών για την επανένωση της εθνοτικά διχασμένης Κύπρου, δήλωσε η κυπριακή κυβέρνηση την Παρασκευή.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσος δήλωσε ότι ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Γιοσέπ Μπόρελ διαβίβασε την ετοιμότητα του μπλοκ να βοηθήσει στην έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη στην πρωτεύουσα Λευκωσία.
Ο Κούσους δήλωσε σε γραπτή δήλωση ότι ο Μπόρελ είπε στον Αναστασιάδη ότι η ΕΕ πιστεύει ότι μια ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να βρίσκεται εντός του πλαισίου που περιγράφεται από τα Ηνωμένα Έθνη, “καθώς και τις ιδρυτικές αρχές και το δίκαιο της ΕΕ”.
Αυτό υποδηλώνει την υποστήριξη της ΕΕ για την επιμονή των Ελληνοκυπρίων σε μια ομοσπονδιακή λύση, σε αντίθεση με την παρότρυνση της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων να απορρίψουν τη δεκαετία του τύπου και να προχωρήσουν με μια συμφωνία που βασίζεται σε δύο ξεχωριστά κράτη.
Η επίσκεψη του Μπόρελ στην Κύπρο έρχεται πριν από μια προγραμματισμένη άτυπη συνάντηση στην Ελβετία τον επόμενο μήνα, που φιλοξενείται από τον αρχηγό του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, η οποία θα ενώσει και τις δύο πλευρές στην Κύπρο, καθώς και τους «εγγυητές» του νησιωτικού νησιού της Ανατολικής Μεσογείου – Ελλάδα, Τουρκία και πρώην αποικιακό ηγεμόνας Βρετανία. Ο στόχος θα είναι να εκτιμηθεί εάν υπάρχει αρκετός κοινός λόγος για να επαναληφθεί μια διαδικασία που είχε σταματήσει το 2017 όταν κατέρρευσαν διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου εν μέσω της κακοποίησης.
Η Κύπρος χωρίστηκε το 1974 όταν η Τουρκία εισέβαλε μετά από πραξικόπημα από υποστηρικτές της ένωσης με την Ελλάδα. Μόνο η Τουρκία αναγνωρίζει μια Τουρκοκυπριακή διακήρυξη ανεξαρτησίας στο βόρειο τρίτο του νησιού. Αν και η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ το 2004, μόνο το νότιο, διεθνώς αναγνωρισμένο μέρος απολαμβάνει πλήρη οφέλη.
Η συνεχιζόμενη διαίρεση της Κύπρου έχει επιταχύνει τις εντάσεις με την Τουρκία για ισχυρισμούς για πιθανές υπεράκτιες καταθέσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο και παραμένει βασικό εμπόδιο στην προβληματική προσπάθεια ένταξης της Άγκυρας στην ΕΕ.
Οι Ελληνοκύπριοι βλέπουν μια πιο εμπλεκόμενη ΕΕ στις ειρηνευτικές συνομιλίες ως πιθανό προπύργιο ενάντια στη μετατόπιση της θέσης της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων – από τον μακροχρόνιο στόχο μιας ομοσπονδιακής Κύπρου που αποτελείται από ελληνοτουρκικές ζώνες – σε μια συμφωνία χτύπησε μεταξύ δύο ίσων, διεθνώς αναγνωρισμένων κρατών.
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε συμφωνία που θα νομιμοποιούσε την εθνική διχοτόμηση.
Σε μια τηλεδιάσκεψη με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ αργά την Πέμπτη, ο Αναστασιάδης είπε ότι η συμμετοχή της ΕΕ σε ειρηνευτικές συνομιλίες είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι «ό, τι έχει συμφωνηθεί είναι συμβατό» με το δίκαιο της ΕΕ.
Η κυπριακή κυβέρνηση αναφέρει επίσης πολλά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ορίζουν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να βασίζεται σε ομοσπονδιακό μοντέλο.
Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι την βλέπουν διαφορετικά, επιμένοντας ότι οι δεκαετίες διαπραγματεύσεων για την συνένωση μιας ομοσπονδίας δεν έχουν πάει πουθενά και ότι μια λύση δύο κρατών θα πρέπει να θεωρηθεί εφικτή εναλλακτική λύση.
Σε γραπτή δήλωση, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ επανέλαβε ότι το ομοσπονδιακό μοντέλο για την Κύπρο «κατέρρευσε». Είπε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία που βασίζεται στην «συνεργασία μεταξύ δύο κρατών που ζουν δίπλα-δίπλα στις βάσεις της κυριαρχικής ισότητας» είναι κάτι που έχει την υποστήριξη της Τουρκίας «που είναι το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κράτος στην περιοχή».