Οι χώρες της ΕΕ είναι έτοιμες να επιβάλουν νέες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας για τη δηλητηρίαση και τη φυλάκιση του ηγέτη της αντιπολίτευσης Alexei Navalny, σύμφωνα με το Euronews. Αναμένεται πολιτική απόφαση ήδη από την επόμενη εβδομάδα.
Η κίνηση πραγματοποιήθηκε μετά την ευρέως επικριμένη επίσκεψη του Josep Borrell, επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ στη Μόσχα.
Το πρώτο σύνολο κυρώσεων της ΕΕ για την υπόθεση Navalny εισήχθη τον Οκτώβριο, στοχεύοντας έξι άτομα και μία οντότητα που πιστεύεται ότι εμπλέκονται στη δηλητηρίαση του κριτικού του Κρεμλίνου. Δεν έχει αναληφθεί περαιτέρω δράση από τότε που φυλακίστηκε στις αρχές Φεβρουαρίου.
Μιλώντας με την προϋπόθεση της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος, διπλωματικές πηγές είπαν στο Euronews ότι πιθανότατα θα υπάρξει πολιτική απόφαση επί του θέματος κατά το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της επόμενης εβδομάδας.
Στη συνέχεια, η απόφαση θα παραπεμφθεί σε τεχνικές ομάδες για να προετοιμάσουν τους καταλόγους των Ρώσων ατόμων που θα σταλούν στη συνέχεια στους πρεσβευτές της ΕΕ για αναθεώρηση και έγκριση. Η συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών συμβάλλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας.
Στην καλύτερη περίπτωση, οι κυρώσεις θα μπορούσαν να εκδοθούν από ευρωπαίους ηγέτες όταν συναντηθούν στο τέλος Μαρτίου.
Magnitsky Act
Οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν, για πρώτη φορά, το πρόσφατα καθιερωμένο καθεστώς κυρώσεων, παρόμοιο με το Magnitsky Act στην Αμερική.
Αυτός ο μηχανισμός επιτρέπει στα 27 κράτη μέλη να τιμωρήσουν εκείνα που θεωρούνται υπεύθυνα για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω του παγώματος περιουσιακών στοιχείων και των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων.
Ωστόσο, οι πηγές σημειώνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες διαφορές όσον αφορά την προσέγγιση και τη μορφή αυτών των κυρώσεων, που απορρέουν από τις μακροχρόνιες διαφωνίες στο μπλοκ σχετικά με τον τρόπο χειρισμού της Ρωσίας.
Χώρες όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής πάντα υπερασπίζονταν μια σκληρή θέση και θα ήθελαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιβάλει αμέσως περιοριστικά μέτρα.
Άλλοι, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος, που παραδοσιακά έχουν στενότερους δεσμούς με τη Ρωσική Ομοσπονδία, προτιμούν να αποφεύγουν ακραίες λύσεις και προτιμούν να επιβάλλουν κυρώσεις διατηρώντας παράλληλα ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας.
Επιπλέον, η Κροατία και η Σλοβακία παρακολουθούν μια αγορά του Sputnik V, το εγχώριο εμβόλιο COVID-19 της Ρωσίας. Η Ουγγαρία χρησιμοποιεί ήδη το τρύπημα ως μέρος της εκστρατείας εμβολιασμού.
Το έργο Nord Stream 2, ένας αγωγός φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, ο οποίος πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, είναι ένα άλλο ακανθώδες ζήτημα στην περίπλοκη ατζέντα ΕΕ-Ρωσίας, αν και κανένα κράτος μέλος δεν το έχει θέσει μέχρι στιγμής κατά τη διάρκεια των τρεχουσών συζητήσεων.
Οι αποφάσεις σχετικά με τις εξωτερικές υποθέσεις σε επίπεδο ΕΕ απαιτούν ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών, η οποία συχνά επιβραδύνει – ή εμποδίζει εντελώς – τη λήψη αποφασιστικής δράσης.
Πέρυσι, Η Κύπρος εμπόδισε τις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Λευκορωσίας επειδή το μπλοκ αρνήθηκε να ενεργήσει με παρόμοιο τρόπο εναντίον της Τουρκίας για τις δραστηριότητές της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επίπτωση από αυτό το μπλοκάρισμα, που έκανε διεθνή πρωτοσέλιδα, οδήγησε στην καθιέρωση του καθεστώτος τύπου Magnitsky Act τρεις μήνες αργότερα.
Η δράση στην Άγκυρα εξακολουθεί να είναι μια επιλογή, αλλά παραμένει κολλημένη σε τεχνικό επίπεδο. Μια πρόσφατη αλλαγή στάσης από την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ερντογάν, μαζί με τα εγκαίνια του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, μείωσε την αίσθηση του επείγοντος.
Ούτε η Κύπρος ούτε η Ελλάδα αναμένεται να εμποδίσουν τη ρωσική διαδικασία.
“Οι δύο περιπτώσεις [Russia and Turkey] δεν μπορεί να συνδεθεί άμεσα, αλλά η αλληλεγγύη της ΕΕ είναι αμφίδρομη και τα κράτη μέλη που τώρα ζητούν αλληλεγγύη, δεν την προσέφεραν όταν χρειαζόταν από άλλους », δήλωσε διπλωμάτης στο Euronews.
Κυρώσεις αλλά και διάλογος
Η νέα σειρά κυρώσεων ακολουθεί την αμφιλεγόμενη επίσκεψη του Μπόρελ στη Μόσχα, η οποία χαρακτηρίστηκε ως «πλήρης καταστροφή» από τους ευρωβουλευτές. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μαζί με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο Μπόρελ συγκλόνισε ορισμένους όταν είπε δημόσια ότι η ΕΕ δεν σχεδιάζει να επιβάλει περαιτέρω κυρώσεις.
Η παρέμβαση αντιμετωπίστηκε με άμεση κριτική. Ο Μπόρελ αργότερα διόρθωσε τον εαυτό του και είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι οι κυρώσεις εξακολουθούσαν να είναι πιθανές και ότι θα έδινε τη δική του πρόταση.
Τα λόγια του Borrell ώθησαν τον Lavrov να ανακοινώσει ότι η Ρωσία ήταν έτοιμος να διακόψει τις σχέσεις με την ΕΕ, εάν επρόκειτο να επιβληθούν τέτοια ποινικά μέτρα.
Ο Λάβροφ πρότεινε ότι η απόφαση της ΕΕ να αποδεχθεί τα μέλη της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης πριν από 15 χρόνια συνέβαλε στην τρέχουσα κακή κατάσταση των σχέσεων.
Οι διπλωματικές πηγές δεν μοιράζονται την ασυμβίβαστη σκέψη του Λάβροφ.
“Θέλουμε να διατηρήσουμε τα κανάλια διαλόγου ανοιχτά και, σίγουρα, δεν υπάρχει όρεξη για περαιτέρω ώθηση της Ρωσίας [in]στα χέρια της Κίνας, διότι αυξάνεται ο δεσμός με την ΕΕ [Russia’s] εξάρτηση από την Κίνα “, δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ.
Όσον αφορά τον Μπόρελ, ο αξιωματούχος είπε ότι υπήρξε αρχική απογοήτευση και έκπληξη με την απόδοσή του, ειδικά όταν δεν αντέδρασε όταν ο Λάβροφ καταδίκασε την ΕΕ ως «αναξιόπιστο εταίρο».
Ωστόσο, οι εθνικοί υπουργοί παραμένουν ενωμένοι πίσω από τον επικεφαλής διπλωμάτη της ΕΕ, κάτι που θεωρούν απαραίτητο για την κοινή αντιμετώπιση της ρωσικής πρόκλησης.
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Antony Blinken, θα συμμετάσχει στη σύνοδο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της επόμενης εβδομάδας, αφού αποδεχτεί πρόσκληση από τον Borrell. Οι σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα θα είναι τα δύο κύρια θέματα που θα αντιμετωπίσουν οι υπουργοί της ΕΕ με τον Αμερικανό ομόλογό του.