Από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή, οι Έλληνες της διασποράς, ή εκείνοι που έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα τους για να κάνουν ένα σπίτι στο εξωτερικό, έχουν εμπλουτίσει τη διεθνή κοινότητα στους τομείς της ιατρικής, της τεχνολογίας, των τεχνών, του πολιτισμού και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Γενικής Γραμματείας των Ελλήνων στο Εξωτερικό, σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 5.000.000 άνθρωποι ελληνικής καταγωγής που ζουν έξω από τα ελληνικά σύνορα, διάσπαρτα περίπου 140 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Ενώ οι Έλληνες μπορούν να βρεθούν σε αμέτρητα έθνη σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν ορισμένα μέρη που είναι γνωστά ως κόμβοι για την ελληνική κοινότητα, όπου ζουν η γλώσσα, οι παραδόσεις και ο πολιτισμός της Ελλάδας μέσω μελών της διασποράς που διατηρούν τον σύνδεσμό τους με τη χώρα ζωντανός.
Οι χώρες που φιλοξενούν τα περισσότερα άτομα ελληνικής καταγωγής εκτός Ελλάδας είναι οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Αυστραλία, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αλβανία.
Ελληνοαμερικανοί και η ελληνική ιστορία επιτυχίας
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φιλοξενούν τον μεγαλύτερο πληθυσμό Ελλήνων καταγωγής εκτός Ελλάδας, με πάνω από 3 εκατομμύρια Ελληνοαμερικανούς, κυρίως μετανάστες τρίτης ή τέταρτης γενιάς, που κατοικούν στη χώρα.
Άλλες εκτιμήσεις του ελληνοαμερικανικού πληθυσμού αριθμούν την κοινότητα σε πάνω από 1 εκατομμύριο, αλλά η ακρίβεια αυτών των δεδομένων αμφισβητήθηκε λόγω του τρόπου συλλογής τους.
Πολλοί Ελληνοαμερικανοί έχουν παντρευτεί εκτός της κοινότητας, έχουν αλλάξει τα ονόματά τους, έχουν μετατραπεί ή γίνουν κοσμικοί, οπότε η μέτρηση των Ελληνοαμερικανών με επώνυμα ή θρησκεία δεν παρέχει πλήρη εικόνα.
Ανεξάρτητα από τον αριθμό των Ελλήνων στη χώρα, είναι αναμφισβήτητο ότι οι Ελληνοαμερικανοί έχουν τεράστια επίδραση στην αμερικανική ζωή.
Το γεγονός ότι πολλές αμερικανικές πόλεις έχουν τις δικές τους ελληνικές περιοχές ή ακόμη και κωμοπόλεις, γεμάτες αυθεντικές ελληνικές ταβέρνες, αρτοποιεία και καταστήματα, χρησιμεύει ως απόδειξη της επιρροής της ελληνικής κοινότητας στη χώρα.
Η Νέα Υόρκη, το Σικάγο και η Βοστώνη είναι γνωστά διεθνώς για τις ισχυρές ελληνικές κοινότητές τους, αλλά υπάρχει μεγάλη ελληνική παρουσία σε άλλα μέρη των ΗΠΑ, όπως στη Φλόριντα και σε όλη τη Νέα Αγγλία.
Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ ξεκίνησε μετά τον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας τον 19ο αιώνα, όταν πολλοί Έλληνες από αγροτικές περιοχές εγκατέλειψαν τη χώρα για να βρουν δουλειά στην Αμερική.
Το κύμα της μετανάστευσης συνεχίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά κορυφώθηκε ξανά στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, μετά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο.
Οι Έλληνες στην Αυστραλία διατηρούν τις παραδόσεις ισχυρές
Με αριθμό άνω των 600.000, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, οι Έλληνες-Αυστραλοί είναι η έβδομη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στην Αυστραλία, προσθέτοντας τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τη γλώσσα τους στον ιστό της χώρας.
Η Μελβούρνη, που βρίσκεται στην πολιτεία Βικτώρια, είναι σήμερα το πιο συγκεντρωμένο κέντρο της ελληνικής διασποράς, καθώς είναι η πόλη που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο ελληνικό πληθυσμό εκτός Ελλάδας.
Με περίπου 400.000 Ελληνο-Αυστραλούς να κατοικούν στην πόλη, αν και ορισμένες συντηρητικές εκτιμήσεις μετρούν την κοινότητα σε πάνω από 170.000, η Μελβούρνη είναι επίσης το σπίτι των περισσότερων Ελληνο-Αυστραλών σε ολόκληρη τη χώρα.
Η ελληνική μετανάστευση στη Μελβούρνη έχει μια μακρά ιστορία, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1850, όταν η περιοχή γνώρισε μια χρυσή αιχμή, εμπνέοντας ένα τεράστιο κύμα μεταναστών από την Ελλάδα.
Έκτοτε, οι Έλληνες στη Μελβούρνη διατηρούν τη σύνδεσή τους με τον πολιτισμό και τη γλώσσα τους. Η πόλη φιλοξενεί τους πιο Έλληνες ομιλητές εκτός Ελλάδας, και είναι μια από τις πιο συχνές γλώσσες που ακούγονται στους δρόμους της Μελβούρνης.
Πολλοί Έλληνες-Αυστραλοί έχουν κάνει ένα σπίτι στο Σίδνεϊ, την πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Αυστραλίας, αλλά η κοινότητα στη Μελβούρνη θεωρείται ευρέως η πιο καθιερωμένη στη χώρα.
Ο Καναδάς φιλοξενεί σχεδόν 300.000 κατοίκους της ελληνικής διασποράς
Ο Καναδάς φιλοξενεί επίσης μια ακμάζουσα ελληνική κοινότητα, που επικεντρώνεται κυρίως στο Τορόντο, το Βανκούβερ και το Μόντρεαλ.
Σύμφωνα με απογραφή του 2016, υπάρχουν 271.405 Καναδοί ελληνικής καταγωγής στη χώρα, και περίπου 62.715 Έλληνες γεννημένοι κάτοικοι ζουν στον Καναδά.
Έλληνες μετανάστες, πολλοί από τη Πελοπόννησο, άρχισαν να φτάνουν στον Καναδά τον 19ο αιώνα. Το πρώτο κέντρο της ελληνοκαναδικής κοινότητας ήταν το Μόντρεαλ, όπου οι μετανάστες σχημάτισαν στενούς δεσμούς και εγκαταστάθηκαν στην πόλη.
Ωστόσο, η διάκριση του Καναδά για μετανάστες από τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη εμπόδισε μεγάλο αριθμό Ελλήνων να εισέλθουν στη χώρα μέχρι τον εικοστό αιώνα.
Μόνο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα άνοιξε τους μετανάστες από τη Νότια Ευρώπη και οι Έλληνες άρχισαν να ρέουν στον Καναδά κατά την μεταπολεμική περίοδο, με το έτος 1967 να λειτουργεί ως το αποκορύφωμα της ελληνικής μετανάστευσης στη χώρα.
Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου φιλοξενούνται ιστορικές ελληνικές κοινότητες
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα άφησε πολλούς νέους χωρίς ελπίδα να βρουν μια καλά αμειβόμενη δουλειά στην Ελλάδα, προκαλώντας κύματα Ελλήνων να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες, πολλοί Έλληνες πήγαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, όπου φιλοξενούνται περίπου 300.000 έως 400.000 και 453.000 άνθρωποι ελληνικής καταγωγής, αντίστοιχα.
Αν και ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων μετακόμισε στις ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια μακρά ιστορία μετανάστευσης από την Ελλάδα τόσο στη Γερμανία όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, που εκτείνεται σε αιώνες.
Η πρώτη ελληνική κοινότητα στη Γερμανία ιδρύθηκε στην πόλη της Λειψίας, στη Σαξονία, τον δέκατο όγδοο αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, Έλληνες που κατάφεραν να ξεφύγουν από τον ζυγό της Οθωμανικής κατοχής συσκευάστηκαν τα λίγα υπάρχοντά τους και έτρεξαν στη Λειψία.
Περισσότεροι Έλληνες μετακόμισαν στη Γερμανία αμέσως μετά τον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, καθώς ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας, Βαυαρός, ανέλαβε το θρόνο. Εμπνευσμένοι από την καταγωγή του βασιλιά τους, πολλοί Έλληνες πολίτες πήγαν στην πατρίδα του για να σπουδάσουν.
Οι ελληνικές κοινότητες στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορούν να εντοπιστούν από την αρχαιότητα, όταν οι Ρωμαίοι αποίκισαν τις Βρετανικές Νήσους. Η μετανάστευση από την Ελλάδα συνεχίστηκε μέχρι τους Μεσαίωνα μέχρι τη σύγχρονη περίοδο.
Αφού η Αγγλία αποίκησε την Κύπρο το 1878, ο ελληνικός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε, με πολλούς Ελληνοκύπριους να φτιάχνουν ένα σπίτι στην Αγγλία από τις αρχές του εικοστού αιώνα μέχρι που οι Βρετανοί εγκατέλειψαν το νησί το 1960.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, υπάρχουν περισσότεροι από 57.000 κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, ένας μεγάλος αριθμός από τους οποίους είναι μαθητές. Η Ελλάδα κατατάσσεται σταθερά μεταξύ των κορυφαίων χωρών προέλευσης ξένων φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο, μαζί με την Κίνα και την Ινδία.
Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία
Αν και θεωρείται ευρέως αναξιόπιστο, τα πρόσφατα απογραφικά στοιχεία της Αλβανίας ισχυρίζονται ότι υπάρχουν μόνο 25.000 Έλληνες που ζουν στη χώρα.
Άλλες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ελληνική κοινότητα που διώχθηκε από την Αλβανία, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών καταγωγής και εκείνων με ελληνικά διαβατήρια, είναι περίπου 250.000 έως 300.000.
Συνορεύοντας με την Ελλάδα στα βόρεια, η γειτνίαση της Αλβανίας με τη χώρα καθιστά την παρουσία ενός μεγάλου εθνικά ελληνικού πληθυσμού.
Η μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων στην Αλβανία περιορίζεται στα νότια της χώρας, η οποία βρίσκεται ακριβώς πάνω από την Ήπειρο στη βορειοδυτική Ελλάδα. Οι Έλληνες από αυτήν την περιοχή της Αλβανίας ονομάζονται Βόρειοι Ηπειρώτες και είναι μια αναγνωρισμένη μειονοτική ομάδα από το Αλβανικό κράτος.
Παρά την αναγνώρισή τους από την κυβέρνηση, οι Βόρειοι Ηπειρωτικοί καταπιέστηκαν από τις «μειονοτικές ζώνες» της χώρας, τα μόνα μέρη στη χώρα όπου η ελληνική γλώσσα μπορεί να ομιλείται και ακολούθησαν οι ελληνικές παραδόσεις.
Επιπρόσθετα, ελληνικές μειονοτικές ομάδες στην Αλβανία κατηγόρησαν τη χώρα ότι δεν έχει αναφέρει τον πληθυσμό των Βόρειων Ηπειρωτών στη χώρα και έχουν δημοσιεύσει τα δικά τους στοιχεία απογραφής.
Τα στοιχεία τους δείχνουν ότι ο πληθυσμός των μειονοτήτων αριθμεί τις εκατοντάδες χιλιάδες στην Αλβανία, στοιχεία που αμφισβητείται από την αλβανική κυβέρνηση.
Λόγω αυτών των περιοριστικών πολιτικών, εκτιμάται ότι το 80% των Βόρειων Ηπειρωτικών επέστρεψε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Λατινική Αμερική και η ελληνική διασπορά
Παρά την απόστασή του από την Ελλάδα, η Λατινική Αμερική φιλοξενεί πολλούς Έλληνες της διασποράς, οι οποίοι βρίσκουν τον ζεστό, οικογενειακό λατινοαμερικάνικο πολιτισμό πολύ οικείο.
Η ελληνική κοινότητα είναι ιδιαίτερα μεγάλη στη Χιλή, όπου ζουν περίπου 120.000 άνθρωποι ελληνικής καταγωγής.
Ελληνο-Χιλιανοί κυρίως στην πρωτεύουσα του Σαντιάγο, καθώς και μια ιστορικά ελληνική πόλη που ονομάζεται Antofagasta.
Η ιστορική κοινότητα Ελληνο-Χιλής βρίσκεται στη χώρα από τον 16ο αιώνα, αφού οι Έλληνες από το νησί της Κρήτης μετανάστευσαν στη Χιλή. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων στη χώρα έφτασε εκεί στις αρχές του εικοστού αιώνα, κυρίως εκείνοι που ασχολούνται με την ιστιοπλοΐα και τη ναυτιλία.
Υπάρχει επίσης μια μικρή αλλά ακμάζουσα ελληνική κοινότητα στον Παναμά, τη γέφυρα μεταξύ Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Λόγω του καναλιού του Παναμά, που συνδέει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τον Ειρηνικό, η χώρα έχει μια βαθιά σχέση με τη ναυτιλία και την ιστιοπλοΐα.
Οι Έλληνες έχουν πλοηγηθεί στις θάλασσες από την αρχαιότητα και έχουν ισχυρή παρουσία οπουδήποτε περιλαμβάνει ναυτιλία και ναυτιλία.
Η συντριπτική πλειοψηφία των 1.000 Παναμά Ελλήνων καταγωγής είτε έφτασε στη χώρα για να κατασκευάσει το κανάλι, είτε είναι απόγονοι εκείνων που δούλεψαν στην εντυπωσιακή πλωτή οδό.
Από την άφιξή τους στη χώρα, οι Έλληνες έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της χώρας, δημιουργώντας δεσμούς με άλλες κοινότητες, ιδρύοντας ελληνικές Ορθόδοξες εκκλησίες και κατασκευάζοντας το μοναδικό ελληνικό σχολείο στη Λατινική Αμερική.
Έλληνες έχουν φτάσει ακόμη και στα υψηλότερα γραφεία της χώρας. Ο Δημήτριος Βασίλειος Λάκας Μπαχάς, ο 27ος Πρόεδρος της χώρας, ήταν γιος Ελλήνων μεταναστών.
Μια ακόμη μικρότερη αλλά εξέχουσα ομάδα Ελλήνων ζει στη γειτονική χώρα της Κολομβίας, ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα της Μπογκοτά, όπου εκτιμάται ότι 150 Έλληνες που ζουν εκεί έχουν κρατήσει τον σύνδεσμό τους με την Ελλάδα ζωντανή, ανοίγοντας επιτυχημένα εστιατόρια και επιχειρήσεις.
Οι αρχαίες ρίζες των ελληνικών κοινοτήτων στην Αίγυπτο και τη Συρία
Η μετακίνηση ανθρώπων από και προς την Ελλάδα και τους γείτονές της στη Μεσόγειο, ειδικά στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, είναι ευρέως διαδεδομένη από την αρχαιότητα.
Λόγω των ιστορικών και πολιτιστικών συνδέσεων μεταξύ χωρών της περιοχής, οι ελληνικές κοινότητες βρίσκονται συνήθως σε ολόκληρη την περιοχή, αλλά ειδικά στην Αίγυπτο.
Υπήρξαν Έλληνες που ζουν στην Αίγυπτο εδώ και χιλιάδες χρόνια, συμβάλλοντας στον πολιτισμό, την ιστορία και την κοινωνία της χώρας, αλλά πολλοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα μετά την αιγυπτιακή επανάσταση του 1952.
Πολλές εξέχουσες προσωπικότητες της σύγχρονης περιόδου, όπως ο ποιητής Cavafy, και αμέτρητοι αρχαίοι επιστήμονες, κυβερνήτες και φιλόσοφοι, όπως η Κλεοπάτρα, η Υπατία και ο Πτολεμαίος ήταν Έλληνες που ζούσαν στην Αίγυπτο.
Επί του παρόντος, η κάποτε ακμάζουσα ελληνική κοινότητα έχει μειωθεί σε μόλις 5.000, αλλά ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτός δεν αντιπροσωπεύει το πραγματικό ποσό των Ελλήνων που ζουν στη χώρα, καθώς πολλοί άλλαξαν επίσημα την εθνικότητά τους σε Αιγύπτιο μετά την Επανάσταση.
Ένας μεγάλος αριθμός Ελληνο-Αιγυπτίων έφυγε από τη χώρα για να επιστρέψει στην Ελλάδα ή για να βρει άλλες ευκαιρίες στην Ευρώπη και την Αμερική.
Η Συρία είναι ένα άλλο ιστορικό σπίτι των Ελλήνων, καθώς βρίσκονται στη χώρα που έχει υποστεί πόλεμο από τον 7ο αιώνα π.Χ.
Έλληνες ήρθαν ακόμη και στη χώρα αφού νίκησαν τους Οθωμανούς στον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας για να βοηθήσουν στην απελευθέρωση της Συρίας από τη βάναυση κατοχή της από τον ίδιο καταπιεστή.
Σήμερα, υπάρχουν περίπου 12.500 Έλληνες που ζουν στη χώρα, 8.000 από τους οποίους προέρχονται από Μουσουλμάνους Έλληνες από το νησί της Κρήτης όταν ήταν υπό την Τουρκοκρατία.
Η μεγάλη πλειοψηφία αυτής της ελληνόφωνης μουσουλμανικής κοινότητας ζει στο χωριό Al-Hamidiyah, που βρίσκεται στα σύνορα με τον Λίβανο.
Υπάρχει, ωστόσο, μεγάλος αριθμός Ελλήνων Ορθόδοξων Χριστιανών στη Συρία, που ζουν μαζί με τη σχετικά μεγάλη αραβική χριστιανική κοινότητα της Συρίας. Υπάρχει επίσης σχολή ελληνικής γλώσσας στη Δαμασκό, πρωτεύουσα της Συρίας.
Ο πραγματικός αριθμός των Ελλήνων που ζουν στη Συρία είναι ασαφής, ωστόσο, λόγω του βίαιου εμφυλίου πολέμου της χώρας. Πολλοί Έλληνες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, επιστρέφουν στην Ελλάδα ή φεύγουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.