Νέο Δελχί: Ακόμα και όταν τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών προετοιμάζονται για μια συζήτηση αυτή την εβδομάδα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η πόλωση μεταξύ των μόνιμων μελών παραμένει έντονη, όπως φαίνεται από την έντονη συζήτηση για τη χρήση χημικών όπλων στη Συρία.
Το ημερολόγιο για το συμβούλιο ασφαλείας άνοιξε με κλειστή σύσκεψη για να εξετάσει το πρόγραμμα εργασίας για τον επόμενο μήνα. Η συζήτηση για τη Συρία – η πρώτη ανοιχτή συζήτηση του ΣΑΗΕ το 2021 – έδειξε τις ακραίες θέσεις μεταξύ του P-5, αν χρειαζόταν ακόμη μια υπενθύμιση.
Ήταν επίσης η πρώτη ανοιχτή συζήτηση στην οποία παρακολούθησαν τα νεοσύστατα μη μόνιμα μέλη – Ινδία, Ιρλανδία, Κένυα, Μεξικό και Νορβηγία. Αντικαθιστούν πέντε άλλες χώρες – Βέλγιο, Δομινικανή Δημοκρατία, Γερμανία, Ινδονησία και Νότια Αφρική – των οποίων η θητεία έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
Ενώ αυτό είναι το οκτώ χρονικό όριο της Ινδίας ως μη μόνιμο μέλος, οι μέθοδοι εργασίας του συμβουλίου έχουν αλλάξει δραστικά από την τελευταία φορά λόγω της πανδημίας COVID-19, με τις περισσότερες συναντήσεις να πραγματοποιούνται μέσω βίντεο και ψήφων που συνδέονται μέσω e-mail.
Η ανοικτή τηλεδιάσκεψη στις 5 Ιανουαρίου ξεκίνησε με τον Ύπατο Εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών για θέματα αφοπλισμού Izumi Nakamitsu, επαναλαμβάνοντας τα ευρήματα του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) που ανέφερε ότι η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί ακόμη να έχει εμπιστοσύνη ότι το πρόγραμμα χημικών όπλων της Συρίας είχε καταστράφηκε από.
Το 2013, το ΣΑΗΕ είχε εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο ζητούσε την πλήρη καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας, το οποίο απαιτούσε μηνιαία ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του. Οι γραμμές σχεδιάζονται απότομα μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης έναντι της Ρωσίας και της Κίνας – με την αξιοπιστία του OPCW να τεθεί σε επαφή με τις αντιτιθέμενες φατρίες.
Μεταξύ των νεοεισερχόμενων, η Νορβηγία και η Ιρλανδία εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους στο OPCW. Το Μεξικό, το οποίο πρόκειται να αναλάβει την προεδρία της επόμενης Διάσκεψης Κρατικών Μερών του OPCW, διαβεβαίωσε την εμπιστοσύνη στον «επαγγελματισμό» του σώματος των Ηνωμένων Εθνών, αλλά κάλεσε τα έθνη να μην αφήσουν τα χημικά όπλα της Συρίας να εκδώσουν πολωτικές διαδικασίες στον ΟΗΕ.
Η Κένυα περιέγραψε τη Συρία ως «θύμα και σύμβολο μιας παγκόσμιας τάξης υπό τεράστια πίεση από μονομερισμό, πολιτική εξουσία και πολέμους χωρίς όριο».
Στη δήλωσή της, η Ινδία «εκτίμησε τη δέσμευση» της τεχνικής γραμματείας του OPCW. Ταυτόχρονα, ζήτησε «συνεχή δέσμευση» μεταξύ Συρίας και OPCW και ότι οι ανησυχίες έπρεπε να αντιμετωπιστούν με διαβούλευση μεταξύ όλων των «ενδιαφερομένων μερών. «Κατά την άποψή μας, η πολιτικοποίηση του ζητήματος δεν είναι ούτε χρήσιμη ούτε παραγωγική».
Ενώ η Συρία ήταν πάντα στο επίκεντρο μιας γεωπολιτικής διελκυστίνδας, ο ρόλος του OPCW έγινε ακόμη πιο περίπλοκος αφού έγινε το πεδίο μάχης για παιχνίδι κατηγορίας για την υποτιθέμενη δηλητηρίαση ενός πρώην Ρώσου διπλού πράκτορα από έναν νευρικό πράκτορα το 2018.
Η Ινδία προτίμησε να παραμείνει αυστηρά στο περιθώριο του ζητήματος, αλλά δεν είχε επίσης ευνοήσει την επέκταση των αρμοδιοτήτων του παγκόσμιου φύλακα χημικών όπλων του ΟΗΕ.
Η άλλη ανοιχτή συνάντηση της προηγούμενης εβδομάδας ήταν μια συζήτηση για τις διεθνείς προκλήσεις για την ειρήνη και την ασφάλεια της διατήρησης της ειρήνης και της ασφάλειας σε ένα εύθραυστο πλαίσιο, ειδικά στην Αφρική. Ως πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας τον Ιανουάριο, η Τυνησία είχε το δικαίωμα να προτείνει υπογραφές υπογραφής για θέματα που ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της.
Η έδρα των Ηνωμένων Εθνών. Φωτογραφία: Reuters / Carlo Allegri / File
Συνήθως, αυτές οι εκδηλώσεις προεδρεύονται από την κορυφαία ηγεσία της χώρας που ασκεί την προεδρία. Ο πρόεδρος της Τυνησίας, Kaïs Saïed, ξεκίνησε την εικονική συζήτηση στις 6 Ιανουαρίου. Από την Ινδία, ο υπουργός Εξωτερικών Harsh Shringla συμμετείχε στις συζητήσεις εξ αποστάσεως.
Η δεύτερη ανοιχτή συζήτηση, που πρότεινε η Τυνησία, θα διεξαχθεί την Τρίτη (12 Ιανουαρίου) σχετικά με τη διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Θα σηματοδοτήσει 20 χρόνια από την έγκριση του ψηφίσματος 1373 της UNSC, το οποίο εγκρίθηκε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Η Τυνησία είναι επίσης πρόεδρος της Αντιτρομοκρατικής Επιτροπής (CTC), η οποία δημιουργήθηκε βάσει αυτού του ψηφίσματος. Η Ινδία έχει προγραμματιστεί να προεδρεύει αυτής της επιτροπής του UNSC το 2022.
Την επόμενη εβδομάδα, οι άλλες συνεδριάσεις στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου την επόμενη εβδομάδα είναι ενημερώσεις από τα γραφεία του ΟΗΕ στη Δυτική Αφρική και την Κεντρική Ασία, ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ στην Υεμένη και αποστολές διατήρησης της ειρήνης στο Μάλι και την Κύπρο.
Μία από τις ανακοινώσεις που έγιναν την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου ήταν η συμπλήρωση των κενών θέσεων στις θυγατρικές οργανώσεις του συμβουλίου ασφαλείας λόγω του ετήσιου κύκλου εργασιών μεταξύ μη μόνιμων μελών.
Η Ινδία θα προεδρεύει δύο επιτροπών που αγνοούν την εφαρμογή ψηφισμάτων σχετικά με κυρώσεις που σχετίζονται με το Αφγανιστάν και τη Λιβύη.
Μεταξύ της ποικίλης εντολής της, η επιτροπή κυρώσεων των Ταλιμπάν έχει το δικαίωμα να ορίσει και να καταργήσει τα άτομα και τις οντότητες που θα στοχεύονται από ένα καθεστώς κυρώσεων που αποτελείται από το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση ταξιδιού.
Η προεδρία της Ινδίας της επιτροπής κυρώσεων των Ταλιμπάν πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη στιγμή όταν οι ενδο-αφγανικές ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της κυβέρνησης του Αφγανιστάν και της Καμπούλ έχουν επαναληφθεί στη Ντόχα.
Ως πρόεδρος της επιτροπής, η Ινδία θα έχει αυξημένο προφίλ στις ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά διπλωματικές πηγές σημείωσαν επίσης ότι αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές διέπουν τη συμπεριφορά της επιτροπής. Αυτοί οι κανόνες δεν επιτρέπουν στον πρόεδρο να έχει πολύ περιθώριο για τη λήψη μονομερών μέτρων, καθώς όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται σε συναινετική βάση.
Ενώ τα μη μόνιμα μέλη μπορούν να είναι πρόεδροι των επιτροπών του ΣΑΗΕ, τα μόνιμα μέλη εξακολουθούν να διαδραματίζουν πιο κυρίαρχο ρόλο, καθώς αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των «κατόχων πεννών». Αυτός ο όρος δίνεται σε μια χώρα που αναλαμβάνει ηγετική θέση στη σύνταξη αποφάσεων και στο συντονισμό των διαπραγματεύσεων για συγκεκριμένη γεωγραφική κατάσταση ή θεματικό θέμα.
Το σύστημα κατανομής των βαρών για την «επιμέλεια» εξελίχθηκε καθώς η ημερήσια διάταξη του συμβουλίου επεκτάθηκε εκθετικά την τελευταία δύο δεκαετία. Ωστόσο, πρόκειται για ένα ανεπίσημο σύστημα, επομένως δεν υπάρχει επίσημο έγγραφο για να δείξει ποια χώρα είναι ο «κάτοχος της μάνδρας» για ποιο θέμα. Ωστόσο, ο τρέχων δικαιούχος ενός θέματος συνήθως μαντεύεται όταν μια συγκεκριμένη χώρα πρωτοστατεί στη σύνταξη προτάσεων.
Μεταξύ τους, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία κατέχουν το «penholder» για τα περισσότερα από τα κρίσιμα ζητήματα που είναι ενεργά στην ημερήσια διάταξη του συμβουλίου. Η Ρωσία και η Κίνα προτίμησαν να εργαστούν πίσω από τα παρασκήνια. Ωστόσο, η Ρωσία και οι ΗΠΑ είναι «συνιδιοκτήτες» για την ειρηνευτική αποστολή στα ύψη του Γκολάν. Το επιχείρημα ήταν ότι οι δύο χώρες με την πιο πολωμένη θέση θα έπρεπε πρώτα να μιλήσουν για να διευθετήσουν τα προβλήματα πριν υποβάλουν σχέδια προτάσεων στο συμβούλιο.
Σε συγκεκριμένα θέματα, ο «δικαιούχος» διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο από τον πρόεδρο της επιτροπής επί του θέματος. Για παράδειγμα, ως πρόεδρος της επιτροπής κυρώσεων των Ταλιμπάν, η Ινδία θα είχε πληροφορίες για ζητήματα που σχετίζονται με το Αφγανιστάν. Ωστόσο, ο «συν-κάτοχος» θα έχει το προβάδισμα στα αποτελέσματα για αυτήν τη χώρα, την Εσθονία και τη Νορβηγία.