Οι Κύπριοι επαγγελματίες έχουν ανάμικτα συναισθήματα για την πρόταση της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Janet Yellen, για τη θέσπιση ενός παγκόσμιου ελάχιστου φόρου εταιρειών.
«Δεν είναι πρακτικό και δεν έχει νόημα στην τρέχουσα μορφή του», επιμένει ο πρώην υπουργός Οικονομικών και ελεγκτής της Κύπρου Τάκης Κληρίδης.
«Έρχεται, αλλά ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες», προειδοποιεί ο Φίλιππος Ραπτόπουλος, συνεργάτης και επικεφαλής των Φορολογικών και Νομικών Υπηρεσιών στην ΕΥ Κύπρου.
Η Janet Yellen, πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, έκανε τη Δευτέρα παγκόσμια πρωτοσέλιδα όταν, σε ομιλία της, κάλεσε όλες τις χώρες να συμφωνήσουν για έναν ελάχιστο φορολογικό συντελεστή για τις μεγαλύτερες εταιρείες.
Μια τέτοια εισφορά, είπε ο Yellen, θα βοηθούσε «να διασφαλίσουμε ότι η παγκόσμια οικονομία ευδοκιμεί σε πιο ισότιμους όρους ανταγωνισμού και θα συμβάλει στο τέλος ενός αγώνα 30 ετών προς τα κάτω». Ενώ η ιδέα βυθίζεται σε αντιπαραθέσεις, πολλά κράτη μέλη της ΕΕ θα καλωσορίσουν τη νέα έκφραση πολυμερούς της Αμερικής μετά τον ασταθές εθνικισμό της εποχής του Τραμπ.
Η κλήση του Yellen αντικατοπτρίζει τις συζητήσεις στην G20, η οποία έπρεπε να εκδώσει εντολή για αυτό το θέμα τον περασμένο Ιούνιο.
«Δημοσιεύτηκαν λεπτομέρειες υψηλού επιπέδου για τις προτάσεις των ΗΠΑ για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο και αυτές περιέχουν κάποιες ομοιότητες με τις προτάσεις που ήδη συζητούνται στον ΟΟΣΑ. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη διαθέσιμες στο κοινό όλες οι λεπτομέρειες και ενδέχεται να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των προτάσεων των ΗΠΑ και εκείνων του ΟΟΣΑ, για παράδειγμα, ο καθορισμός της φορολογικής βάσης, εξηγεί ο Μάριος Ανδρέου, συνεργάτης, επικεφαλής της φορολογικής συμβουλευτικής στην PwC Κύπρου.
«Επιπλέον, παρόλο που ο ΟΟΣΑ δεν έχει επίσημα καταλήξει σε έναν παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή, οι προηγούμενες συζητήσεις φέρεται να επικεντρώθηκαν σε ποσοστό 12,5 τοις εκατό, ενώ η πρόσφατη πρόταση των ΗΠΑ αφορά υψηλότερο παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή 21%, που είναι υψηλότερο από ο φορολογικός συντελεστής πολλών κρατών μελών της ΕΕ. Πρέπει να περιμένουμε να συνεχιστούν αυτές οι συζητήσεις », προσθέτει ο Αντρέου.
Ο λόγος για την κλήση είναι η αγορά δικαιοδοσίας. Οι μεγάλες εταιρείες δεν μπορούν πλέον να μεταφέρουν τα κεντρικά γραφεία τους σε χώρες με χαμηλό φόρο, εκτός εάν βρίσκεται και εκεί το πραγματικό κέντρο λήψης αποφάσεων. Αλλά είναι εύκολο για μεγάλες εταιρείες να μετακινούν δραστηριότητες σε μέρη όπου λαμβάνουν τις καλύτερες προσφορές με φόρο. Η Επιτροπή της ΕΕ είχε μόνο περιορισμένη επιτυχία στην ανατροπή αυτών των ειδικών συμφωνιών στα δικαστήρια.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας έχουν χρησιμοποιήσει τέτοια κενά για να αποφύγουν την καταβολή φόρων άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2010 και 2019, σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Fair Tax Mark.
Το πρόβλημα, όπως εξηγεί ο Κληρίδης, είναι ότι πολύ λίγες μεγάλες εταιρείες πληρώνουν φόρο με τον βασικό συντελεστή.
«Χώρες σε όλο τον κόσμο προσφέρουν πολλά κίνητρα σε μεγάλες εταιρείες για να τους προσελκύσουν. Ας υποθέσουμε ότι ο παγκόσμιος ελάχιστος συντελεστής εταιρικού φόρου ορίζεται στο 20%. Αυτά τα κίνητρα μπορούν να μειώσουν τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό. Ακούγεται καλό: Οι άνθρωποι θα το ακούσουν και θα πουν, «Πολύ κακό για αυτές τις χώρες με χαμηλό φόρο, τώρα οι μεγάλες εταιρείες θα μείνουν στο σπίτι και θα έχουν τον ίδιο φορολογικό συντελεστή με εκεί. Αλλά δεν λειτουργεί έτσι και, αν δεν αλλάξετε όλα τα συστήματα, δεν θα το κάνει ποτέ. “
Ωστόσο, ορισμένοι φορολογικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι «μια αλλαγή για όλα τα συστήματα» είναι αυτό που έρχεται. «Μια τέτοια κίνηση όπως προτείνει η Yellen θα απαιτούσε πράγματι μια πλήρη ανανέωση του παγκόσμιου φόρου. Υπάρχουν ζητήματα όπως το κατώτατο όριο που θα καθοριστεί για αυτόν τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή και πώς θα επηρεάσει τις διμερείς φορολογικές συμφωνίες, μεταξύ πολλών άλλων », εξηγεί ο Σάββας Κλίτου, διευθυντής των φορολογικών υπηρεσιών στο Baker Tilly Κύπρου.
«Σίγουρα μια τέτοια ολοκληρωμένη αλλαγή δεν μπορεί να εφαρμοστεί πριν από το 2023», προσθέτει.
«Αλλά θα μπορούσε να είναι ένα όφελος για την Κύπρο: Υπήρξαν προτάσεις για τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή 12,5 τοις εκατό, το οποίο είναι ίδιο με το δικό μας», επισημαίνει ο Κλίτου.
Ανεξάρτητα από τέτοιες προτάσεις, η βασική ιδέα του ελάχιστου φόρου είναι πιθανό να υιοθετηθεί σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τον Ραπτόπουλο της ΕΥ. «Η βασική ιδέα είναι καλή και θα λάβει γενική υποστήριξη, αλλά ο αντίκτυπος σε ορισμένες χώρες θα εξαρτηθεί από τον τρόπο εφαρμογής του. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις μειώσεις, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η παρακράτηση φόρου και ορισμένα άλλα ζητήματα. Η απλή επιβολή ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή για ολόκληρο τον κόσμο δεν θα έχει νόημα. “
«Κατανοούμε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των συζητήσεων για αυτό το θέμα σε επίπεδο ΕΕ και δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι η Κύπρος θα παραμείνει μια ελκυστική τοποθεσία για επιχειρηματικές δραστηριότητες με σεβασμό των διεθνών κανόνων», επισημαίνει ο Αντρέου.