Η Κύπρος στα πλοκάμια του μεγάλου ενεργειακού παιχνιδιού της Ανατολικής Μεσογείου …

Η γεωπολιτική και γεωοικονομική πτυχή των ενεργειακών γεγονότων στη Λεκάνη Λεβαντίνης είναι υψίστης σημασίας. Εκεί ο Erdogan παίζει σκληρό πόκερ με την «μπλε πατρίδα». Οι μεγάλες δυνάμεις (Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία), καθώς και η Κίνα στην πρωτοβουλία Zone Road (ένας νέος δρόμος μεταξιού) συμμετέχουν πλέον ανοιχτά στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο Ερντογάν παίζει ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος χρησιμοποιώντας την Ελληνική Τουρκοφοβία. Αυτό που έχει σπείρει η Ελλάδα τώρα αποκομίζει. Αν είχε βοηθήσει την Κύπρο το 1974, δεν θα είχε αυτό που υποφέρει τώρα! Η ήττα της Ίμια δεν θα συνέβαινε ούτε το 1996, γεγονός που επιτάχυνε το σκοτάδι του Αιγαίου. Οι Τούρκοι δεν το παίρνουν στα σοβαρά πια, αρχίζουν να προσβάλλουν προσβολές, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε πόλεμο. Από το 2018, όταν οι τουρκικές εταιρείες γεώτρησης παραβίασαν την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά παράβαση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (UNCLOS), η Ελλάδα εξαφανίστηκε εντελώς ως εγγυητής, μια συμβατική υποχρέωση που ξεχάστηκε το 1974 μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία. Αναπόφευκτα, ήταν η σειρά της Ελλάδας με το τουρκικό-λιβυκό μνημόνιο, η εισβολή στο Καστελόριζο, ως προσβολή για τον εχθρό, επειδή η ιστορία δεν συγχωρεί λάθη, ειδικά αυτού του μεγέθους. Οι ελληνικές κόκκινες γραμμές γλιστρούν σε τροχούς που περιστρέφονται εμπρός και πίσω με φόβο. Υπάρχουν αμφιβολίες αν θα σταματήσουν στη μέση του Αιγαίου. Μόνο το σχολείο της ρεαλιστικής σκέψης στις διεθνείς σχέσεις μπορεί να επιλυθεί με την Τουρκία.

Η Κύπρος πρέπει να είναι ακροβατικά σταθερή και συνετή στο κράτημα των διεθνών εντάσεων. Εάν το παιχνίδι win-win γίνει σωστό (win-win game) με τις σωστές συμμαχίες (Γαλλία, Ισραήλ, Ελλάδα, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, κ.λπ.), τότε μέσω του τερματικού σταθμού θα έχει γεωπολιτική αλλαγή ական τεράστια οικονομικά οφέλη. ΥΦΑ (εργοστάσιο): Ο αγωγός East Med είναι μια μη ρεαλιστική χίμαιρα. Το εργοστάσιο υγροποίησης χερσαίου αερίου στην περιοχή του Βασιλικού είναι αναμφίβολα η καλύτερη επιλογή εξαγωγής για την Κύπρο από όλες τις απόψεις.

Μπορούμε να διατηρήσουμε τον αγωγό East Med σε επικοινωνιακό / διπλωματικό επίπεδο, αλλά το κυπριακό ενδιαφέρον για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην Κύπρο (κοινωνικό, οικονομικό – δημιουργώντας κυριολεκτικά χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας για το ΑΕΠ և γεωπολιτικός) με πολυεθνικούς ενεργειακούς γίγαντες Total, ENI և Exxon-Mobil (ήδη ενδιαφερόμενοι) և / ή μετόχους άλλων διεθνών επενδυτών, οι οποίοι υποτίθεται ότι ρέουν μαζικά. Το κόστος μιας μονάδας υγροποίησης αερίου είναι χαμηλότερο από αυτό του προτεινόμενου αγωγού East Med και έχει σχετικά μικρό επενδυτικό κίνδυνο.

Ο τερματικός σταθμός ΥΦΑ για ανεφοδιασμό πλοίων θα αναλάβει την κυπριακή οικονομία σε συνδυασμό με την αποθήκη ΥΦΑ. Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες πλωτές οδούς στον κόσμο, καλύπτοντας λιγότερο από το 1% των παγκόσμιων ωκεανών. Η Μεσόγειος Θάλασσα αντιπροσωπεύει το 20% του διεθνούς θαλάσσιου εμπορίου, το 10% των παγκόσμιων εμπορευματοκιβωτίων, το 15% του παγκόσμιου φορτίου – περισσότεροι από 200 εκατομμύρια επιβάτες. Είναι ήδη ένα πέρασμα ενέργειας μέσω του καναλιού του Σουέζ, μιας από τις επτά πιο σημαντικές γραμμές διέλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο.

Εάν η Τουρκία θέλει να επενδύσει στο ΥΦΑ με T / C, είναι ευπρόσδεκτη, αλλά ο αγωγός φυσικού αερίου προς την Τουρκία πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Τα αποθέματα της Κύπρου είναι κυριολεκτικά το μόνο κυπριακό διαπραγματευτικό έγγραφο μετά τον Ερντογάν για μια ανεκτή λύση στο κυπριακό πρόβλημα.

Τώρα που η Τουρκία θα προσπαθήσει να μειώσει την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά 6% στο προγραμματισμένο πενταμελές συνέδριο, η θέση της χώρας μας στον τομέα της ενέργειας πρέπει αναμφισβήτητα να βασίζεται στο δίκαιο της θάλασσας. Όπως είναι γνωστό, οι αγωγοί παίρνουν τον εξαγωγέα όμηρο στον εισαγωγέα, δίνοντας στις ενδιάμεσες χώρες υπερβολική ισχύ εις βάρος και των δύο. Με τον αδίστακτο “συνεργάτη” που πάσχει από μη ελληνικό σύνδρομο, τίποτα καλό δεν θα έρθει στην Κύπρο από τον αγωγό στην Τουρκία, η οποία θα αντλήσει τα διαθέσιμα και αναμενόμενα αποθέματα των γειτονικών χωρών, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν στον τερματικό σταθμό ΥΦΑ Κύπρου. “Η Τουρκία ασκεί ήδη πίεση στις τιμές του φυσικού αερίου που εισάγεται από τη Ρωσία, οπότε είναι σαφές τι θα συμβεί στην Κύπρο στην περίπτωση του αγωγού φυσικού αερίου στην Τουρκία.

Αντ ‘αυτού, το αίτημα της Τουρκίας να μην συνεχίσει τον υποβρύχιο αγωγό East Med μπορεί να γίνει αποδεκτό. Επομένως, ούτε ο αγωγός της Ανατολικής Μεσογείου, τον οποίο φοβάται η Τουρκία, ούτε ο αγωγός φυσικού αερίου στην Τουρκία, τον οποίο αναζητά μέσω της φωτιάς και του σιδήρου. Φυσικά, η Τουρκία μπορεί να εισάγει ΥΦΑ από την Κύπρο. Διαθέτει ήδη τέσσερις τερματικούς σταθμούς εισαγωγής ΥΦΑ, δύο χερσαίες և δύο FSRU (πλωτές αποθήκες units μονάδες απολύμανσης), ένας από τους οποίους βρίσκεται πολύ κοντά στην Κύπρο, στο λιμάνι της περιοχής Ντόρτυολ (Ceyhan) στην πρώην συριακή επαρχία Hatay. Το ΥΦΑ θα εξάγεται επίσης στην Ελλάδα μέσω τερματικού σταθμού εισαγωγής στην Αλεξανδρούπολη. Σύμφωνα με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, η Ελλάδα θα επωφεληθεί πάρα πολύ από τον εφοδιασμό φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Βαλκανίων և Ανατολικής Ευρώπης Interconnector Greece Bulgaria (IGB), διευκολύνοντας την εξάρτηση της Ρωσίας. Επειδή το LNG έχει ιδιότητες πετρελαίου, μπορεί να πωληθεί σε όλες τις αγορές όπου υπάρχει ζήτηση և καλύτερες τιμές.

Η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για άμεση αποζημίωση από το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων / Ταμείο Υδρογονανθράκων προς όφελος των Τουρκοκυπρίων. Η Τουρκία επιδιώκει να γίνει ενεργειακός κόμβος, κρατώντας την Ευρώπη όμηρο ελέγχοντας τις ενεργειακές ροές. Ο έλεγχος της ροής ενέργειας μέσω της Τουρκίας, καθώς και η επιθυμία να γίνει πυρηνική ενέργεια, θα βοηθήσει τον στόχο της να ενταχθεί στην ομάδα των υπερδυνάμεων. Όταν πρότεινα σε έναν Έλληνα διπλωμάτη στην Κύπρο πριν από μερικά χρόνια ότι η Ελλάδα ήταν σίγουρα ένας τρόπος να απαλλαγούμε από την Τουρκία, καθώς τα δεδομένα ήταν από καιρό εναντίον της, απόκτηση πυρηνικών όπλων και εξισορρόπηση της τρομοκρατίας, με κοίταξε με τόλμη. Είναι γνωστό πόσο σέβεται η Τουρκία το Ισραήλ, το οποίο έχει οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους. Η Τουρκία θέλει να δελεάσει το Ισραήλ να λεηλατήσει το πλαστό ηπειρωτικό ράφι, δίνοντάς του το μεγαλύτερο μέρος της κυπριακής του επικράτειας. Χωρίς όραμα – στόχευση αντιπάλων που τους έχουν – να τους χρησιμοποιήσει, το αποτέλεσμα δίνεται.

Δεν είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να ανταλλάξουμε την ενεργειακή εξάρτηση της Ρωσίας από την Τουρκία. Έχουμε πειστικά επιχειρήματα για την ΕΕ. Ο 5ος ενεργειακός διάδρομος, όπως βάπτισα τους πόρους της Ανατολικής Μεσογείου για να τους δώσω μια ξεχωριστή ταυτότητα, πρέπει να παραμείνει ανεξάρτητος από τον τέταρτο διάδρομο της Κασπίας μέσω της Τουρκίας (TANAP-TAP) για να διασφαλίσει ότι η Τουρκία διεξήγαγε επίσης τον τελευταίο πόλεμο με το Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας.

Η απελευθέρωση από την παγίδα του Θουκυδίδη (όπως υποστηρίζει ο Θουκυδίδης κατά τη διάρκεια του Διαλόγου Μηλιών κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου) από μια αναπτυσσόμενη, αναθεωρητική, επιθετική Τουρκία είναι ένα πράγμα, όλα πάνε απαρατήρητα.

***

* (Economist, International Relations Analyst / Economics, Finance և Energy Expert)

Bachelor of Economics, London School of Economics, Ηνωμένο Βασίλειο.

Μεταπτυχιακό στη Συγκριτική Διαχείριση, LSE, UK.

Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Οικονομικών (διαφοροποίηση), UCL, Ηνωμένο Βασίλειο.

Μεταπτυχιακό στη Νομισματική και Χρηματοοικονομική Οικονομία, Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις և Ευρωπαϊκές Σπουδές με έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια (θέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου) (Summa Cum Laude), Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων στην Κύπρο, συνδεδεμένος με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Υποψήφιος Διδάκτορας.