Το δίκτυο διεθνών σχέσεων αναδύεται από την Ανατολική Μεσόγειο με την εισαγωγή ενός νέου αμερικανικού στοιχείου στην απόφαση της συντριπτικής πλειοψηφίας του Κογκρέσου να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία, το κύριο επιχείρημα της οποίας είναι η αγορά και εγκατάσταση ενός ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400.
Λήψη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΥΠΡΟΥ. ΕΔΩ Android για Android և ΕΔΩ για iOS
Δρ. Ελένη Σταύρου
Διεθνιστής
Μέλος του Κοινοβουλίου για τη Λεμεσό
Η απόφαση οφείλεται εν μέρει στη συνειδητοποίηση των Αμερικανών ότι η Τουρκία επιδιώκει ηγεμονικό ρόλο στο κύριο γεωγραφικό σημείο που συνδέει την ευρωπαϊκή ήπειρο με τα αραβικά κράτη μέσω συνεχών στρατιωτικών ασκήσεων και παράνομων ενεργειών στα επίμαχα ύδατα.
Πιστεύεται ότι, από τη μία πλευρά, συμβάλλει στην ενίσχυση της τρομοκρατίας στις αραβικές χώρες, περαιτέρω υποστήριξη μετά τις ενέργειες της Άγκυρας στο συριακό μέτωπο, και από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση της Τουρκίας στην περιοχή θα αυξήσει την επιρροή της Ρωσίας.
Η οικοδόμηση στρατιωτικών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας έχει αυξήσει τα επίπεδα ανησυχίας στο πολιτικό λόμπι των ΗΠΑ μετά την υπογραφή συμφωνίας για την παράδοση της δεύτερης παρτίδας πυραυλικών συστημάτων κατά των αεροσκαφών.
Αυτοί οι δύο πυλώνες εξωτερικής πολιτικής αποτέλεσαν τη βάση για τη θέσπιση νομοθεσίας<Ασφάλεια και Ενεργειακή Εταιρική Σχέση της Ανατολικής Μεσογείου>> 2019, μέσω του οποίου η Ουάσινγκτον ενίσχυσε τις σχέσεις της με την Ελλάδα – την Κύπρο, προσπαθώντας να περιορίσει την αγκύρωση ρωσικών πλοίων στο λιμάνι της Λεμεσού.
Μέχρι τώρα, ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ ήταν απρόθυμη να λάβει μέτρα για τον περιορισμό των Τούρκων φόβων για ορισμένα θέματα που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο μέσω των τακτικών ενεργειών του νεοσουλτάνου.
Το τελευταίο παράδειγμα αυτής της συμπεριφοράς του εκδιωκόμενου Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ είναι η υποχώρηση του από τις δηλώσεις ότι η Τουρκία θα καταστρέψει οικονομικά την Τουρκία σε περίπτωση εισβολής στη βόρεια Συρία. Αντ ‘αυτού, όταν η Τουρκία ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του YPG, στενού συμμάχου της κουρδικής μαχητικής ομάδας YPG, τον Οκτώβριο του 2019, η αμερικανική διπλωματία ενήργησε «με ευνοϊκούς όρους» αποσύροντας τις δυνάμεις της από τη χώρα κατά τη διάρκεια μιας πενταήμερης κατάπαυσης του πυρός. Μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, προέκυψε μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ του Τραμπ και του Κογκρέσου σχετικά με την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Τούρκων πολιτικών και Τραμπ. Αυτό διαδόθηκε στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο στο οποίο οι διαφορές στις προσεγγίσεις τους καθορίστηκαν ή εκφράστηκαν.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πρωτοβουλία για δηλώσεις σχετικά με την άρση του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ στην Κύπρο, καθώς και η καταδίκη των ΗΠΑ για τη συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τη Χαμάς, έγινε από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όχι από τον Λευκό Οίκο, που δείχνει ότι Ο Τραμπ ήθελε να διατηρήσει τις γραμμές ανοιχτές με τον Ερντογάν. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η στάση του Κογκρέσου απέναντι στην επιβολή κυρώσεων CAATSA στην Τουρκία, σε αντίθεση με τον Τραμπ.
Πολλοί πιστεύουν ότι η αλλαγή της προεδρίας των ΗΠΑ υπό τον Μπάιντεν είναι η αρχή μιας αυστηρότερης στάσης απέναντι στον Ερντογάν, η οποία θα συμβαδίζει περισσότερο με την πολιτική του Κογκρέσου.
Κατά την προεκλογική περίοδο, η προφανής στάση του Μπάιντεν εναντίον του Ερντογάν υποδηλώνει ένα κλίμα, καθώς σε μια προεκλογική συνέντευξη, ως δημοκρατικός υποψήφιος, κάλεσε την τουρκική αντιπολίτευση να «νικήσει τον Ερντογάν».
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, οι χρόνοι περιστροφής του άξονα των διεθνών σχέσεων από την Κυπριακή Δημοκρατία είναι περισσότερο από ώριμοι, ο οποίος έχει ήδη δημιουργήσει συνεργασία-αμοιβαίες σχέσεις μέσω της τριμερούς-τετραμερούς διάσκεψης Ελλάδας, Ισραήλ-Αιγύπτου. Η αμερικανική συμμετοχή πρέπει να προχωρήσει ένα βήμα ακόμη.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι η απόφαση άρσης του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ ισχύει για ένα έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πρέπει να επιταχύνει τις συνεχιζόμενες συναντήσεις με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, πρωτοβουλίες που θα ενθαρρύνουν την περαιτέρω ενίσχυση, νέους τομείς συνεργασίας προβλήματα.
Η ιστορική ευκαιρία για αλλαγή αυτού του δικτύου σχέσεων, σε συνδυασμό με τις επίμονες ευρωπαϊκές κυρώσεις στην Κύπρο και την Ελλάδα σε συνεδρίαση του Συμβουλίου των ηγετών τον Μάρτιο, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για τον περιορισμό των ενεργειών του Ερντογάν κατά των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας.