Από τον Ανδρέα Χαραλάμπους
Με βάση τα τρέχοντα στοιχεία, οι επόμενοι μήνες αναμένεται να είναι εξαιρετικά απαιτητικοί. Η επιστροφή στην ομαλότητα θα χρειαστεί ακόμη λίγος χρόνος και η αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων της πανδημίας θα συνεχίσει να αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Ωστόσο, παράλληλα, πρέπει να αρχίσουμε να προετοιμάζουμε την εποχή του Covid-19. Σε αυτό το πλαίσιο, η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος θα ήταν ζωτικής σημασίας, με σκοπό (i) τη διασφάλιση πρόσθετων εσόδων, αποφεύγοντας έτσι την κρίση του δημόσιου χρέους στο δρόμο, και (ii) ανοίγοντας το δρόμο προς ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο.
Η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, ιδίως μέσω της επανεξέτασης ολόκληρου του φάσματος των φορολογικών κινήτρων και της κατάργησης όσων δεν είναι σύμφωνα με τους τρέχοντες αναπτυξιακούς και κοινωνικούς στόχους, θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας τέτοιας μεταρρύθμισης.
Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο θα πρέπει να είναι η διατήρηση των χαμηλών φορολογικών συντελεστών, βασικό στοιχείο της επιτυχούς φορολογικής μεταρρύθμισης στις αρχές του 2000, συνοδευόμενη από διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Τα φορολογικά κίνητρα πρέπει να συνδέονται με επιχειρηματικές δραστηριότητες με πραγματική παρουσία στην Κύπρο, εστιάζοντας στην πράσινη οικονομία και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και την προώθηση της ψηφιακής και τεχνολογικής προσαρμογής.
Μια τέτοια μεταρρύθμιση πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα από την πλευρά της ΕΕ. Είναι επίσης σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι βασικές αρχές της ΕΕ καθώς και το πλαίσιο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για τη διεθνή συνεργασία. Η Κύπρος πρέπει να αποδείξει ότι το φορολογικό της σύστημα τηρεί υψηλά πρότυπα ως προς αυτό, αντιμετωπίζοντας έτσι αρνητικές αντιλήψεις στο εξωτερικό.
Ένα επιπλέον στοιχείο θα πρέπει να είναι ο προσανατολισμός προς την πράσινη φορολογία, ενθαρρύνοντας τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη θέρμανση και τη μεταφορά, κ.λπ. και επιβαρύνοντας με έμμεση φορολογία την κατανάλωση προϊόντων που βλάπτουν το περιβάλλον, όπως τα πλαστικά. Σε γενικότερους όρους, η πράσινη οικονομία θα πρέπει να γίνει ο κύριος αναπτυξιακός πυλώνας της μετα-πανδημικής περιόδου.
Τέλος, ένα κύριο χαρακτηριστικό της φορολογικής μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η διατήρηση της προοδευτικότητας για τους πολύ υψηλού εισοδήματος. Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να συνοδεύεται από φοροαπαλλαγές για τάξεις μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος. Η απόδειξη της δικαιοσύνης από κοινωνική σκοπιά θα είναι επίσης ζωτικής σημασίας με σκοπό τη βελτίωση της πολιτικής αποδοχής.
Στο πλαίσιο μιας τέτοιας πολιτικής προσέγγισης, οι προτάσεις που θα μπορούσαν να διερευνηθούν περαιτέρω περιλαμβάνουν τη διεύρυνση των φορολογικών ορίων για τους φορολογικούς συντελεστές κατά 20-30 τοις εκατό με παράλληλη αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τους υψηλού εισοδήματος άτομα, την κατάργηση πολλών φορολογικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις, τη μείωση του φορολογικού συντελεστή για το εισόδημα από τόκους, επί του παρόντος στο 30 τοις εκατό που αποτελεί αντικίνητρο για εξοικονόμηση, κ.λπ.
Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες και οι οργανωμένες ομάδες πρέπει να αναλάβουν σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Ο Ανδρέας Χαραλάμπους είναι οικονομολόγος και πρώην διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών