Τούρκοι και Έλληνες αξιωματούχοι πιθανότατα θα συναντηθούν ξανά μεταξύ τέλους Φεβρουαρίου και αρχές Μαρτίου για να αναζωογονήσουν τις προσπάθειες επίλυσης της θαλάσσιας διασυνοριακής διαφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο, δήλωσε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο Μητσοτάκης δήλωσε ότι αναμένουν να συνεχίσουν τις διερευνητικές συνομιλίες έως τις αρχές Μαρτίου, ενόψει της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις 25 Μαρτίου.
“Περιμένω μέσα στον επόμενο μήνα, κάποια στιγμή στο τέλος Φεβρουαρίου, αρχές Μαρτίου. Είναι ένα καλό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση”, είπε στο Reuters.
Οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαφωνούν για μια σειρά δεκαετιών ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της έκτασης των ηπειρωτικών ραφιών τους, των υπερχείλισης στο Αιγαίο Πέλαγος και του εθνικά διαιρεμένου νησιού της Κύπρου. Η Τουρκία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, απέρριψε αξιώσεις θαλάσσιων συνόρων που έγιναν από μέλη της ΕΕ Ελλάδα και την Ελληνοκυπριακή διοίκηση, τονίζοντας ότι αυτές οι υπερβολικές αξιώσεις παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα τόσο της Τουρκίας όσο και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (TRNC ).
Τον περασμένο μήνα, η Τουρκία και η Ελλάδα ξεκίνησαν τις πρώτες άμεσες διερευνητικές συνομιλίες σε σχεδόν πέντε χρόνια για να αντιμετωπίσουν τις διαφορές τους σχετικά με τα δικαιώματα κυριαρχίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, στον 61ο γύρο, διήρκεσε μόνο λίγες ώρες, αλλά και οι δύο πλευρές δήλωσαν ότι συμφώνησαν να συναντηθούν ξανά στην Αθήνα.
Μεταξύ του 2002 και του 2016, πραγματοποιήθηκαν δεκάδες γύροι συνομιλιών για να προσπαθήσουν και να τεθούν τα θεμέλια για πλήρη διαπραγματεύσεις σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Μετά από ένα πενταετές κενό, που παρατάθηκε από μια διαμάχη για αλληλεπικαλυπτόμενους ισχυρισμούς για ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο πέρυσι, οι δύο συνέχισαν τις διερευνητικές συνομιλίες στις 25 Ιανουαρίου. Οι δύο χώρες είχαν ξεκινήσει τις συνομιλίες για να συζητήσουν τα θέματα στην Ανατολική Μεσόγειο στις 12 Μαρτίου 2002, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης δίκαιης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς λύσης. Οι συνομιλίες διεξήχθησαν τακτικά μέχρι το 2016, αλλά έκτοτε δεν υπήρξαν εξαιτίας των πολιτικών εικασιών και της απροθυμίας της ελληνικής πλευράς να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Οι διμερείς συζητήσεις συνεχίστηκαν με τη μορφή πολιτικών διαβουλεύσεων, αλλά δεν επέστρεψαν στο διερευνητικό πλαίσιο.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ Τουρκία και Ελλάδα συμμετείχαν επίσης σε συνομιλίες αποσυγκέντρωσης πέρυσι, που ξεκίνησαν από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg, οι οποίες είχαν σχεδιαστεί για να μειώσουν τον κίνδυνο συμβάντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι συνομιλίες διευκόλυναν τη δημιουργία μιας ανοιχτής γραμμής μεταξύ της Αθήνας και της Άγκυρας, επιτρέποντας την επίλυση των συγκρούσεων στη θάλασσα και στον αέρα.
Ωστόσο, παραμένουν εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου αυτού που κάθε πλευρά είναι διατεθειμένη να συζητήσει. Η Ελλάδα αναφέρει ότι θα αντιμετωπίσει μόνο την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν όλα τα ζητήματα μεταξύ των δύο πλευρών, συμπεριλαμβανομένου του εναέριου χώρου και της κατάστασης ορισμένων ελληνικών νησιών.
“Η Τουρκία πρέπει να είναι συνεπής όσον αφορά τη συμπεριφορά της. Αυτό δεν μπορεί να είναι απλώς ένα δόλωμα για να αποφευχθεί η συζήτηση στο συμβούλιο της ΕΕ τον Μάρτιο”, δήλωσε ο Μητσοτάκης.
Η Ελλάδα, η οποία έχει συνάψει πρόσφατα ναυτικές συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο, υποστηρίζει ότι εάν οι δύο πλευρές αποτύχουν να συμφωνήσουν, θα πρέπει να παραπέμψουν τη διαφορά σε διεθνές δικαστήριο.
Την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Χουλούσι Ακάρ δήλωσε ότι η Τουρκία έχει προσφερθεί να φιλοξενήσει τις επικείμενες διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα στην Άγκυρα.
«Ελπίζουμε να διατηρήσουμε τον διάλογο και να βρούμε πολιτικές, ειρηνικές λύσεις στα προβλήματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας», δήλωσε ο Άκαρ, προσθέτοντας ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να διορθώσει τα προβλήματα μεταξύ των χωρών.
Ο υπουργός Άμυνας επεσήμανε επίσης ότι τα τουρκικά σκάφη σεισμικής εξερεύνησης στην Ανατολική Μεσόγειο εκτελούν μόνο τεχνικές και επιστημονικές επιχειρήσεις. Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τα τέλεξ πλοήγησης της Ελλάδας ή το Navtex και καταβάλλει συνειδητή προσπάθεια να μην ακολουθήσει μονοπάτια που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ των γειτόνων.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στις Βρυξέλλες στις 10 Δεκεμβρίου, οι ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν να καταρτίσουν έναν κατάλογο των τουρκικών στόχων προς κύρωση. Ενώ η Γαλλία, η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή διοίκηση υπήρξαν οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της σκληρής στάσης εναντίον της Τουρκίας, άλλα κράτη της ΕΕ με επικεφαλής την οικονομική δύναμη της Γερμανίας έχουν κλίνει προς μια πιο διπλωματική προσέγγιση μέχρι στιγμής.
Έκτοτε, η εχθρική ρητορική έχει υποχωρήσει δραματικά, με την Τουρκία και το μπλοκ να εκφράζουν και οι δύο την επιθυμία τους να «γυρίσουν μια νέα σελίδα». Η Τουρκία επανέλαβε πρόσφατα ότι είναι μέρος της Ευρώπης και βλέπει το μέλλον της στην ΕΕ, προσθέτοντας ότι θα συνεχίσει να εργάζεται για πλήρη ένταξη. Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν επίσης πει ότι ελπίζουν για πρόοδο το 2021 και αναμένουν ότι το μπλοκ θα λάβει οριστική δράση προς το σκοπό αυτό.
Πιο πρόσφατα, την περασμένη εβδομάδα, η ΕΕ αποφάσισε να αναβάλει την ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία χάρη στις θετικές εξελίξεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια συνάντησης με τους υπουργούς Εξωτερικών του μπλοκ.
Τούρκοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η Άγκυρα τάσσεται υπέρ της επίλυσης εκκρεμών προβλημάτων στην περιοχή μέσω του διεθνούς δικαίου, των σχέσεων καλής γειτονίας, του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων. Αντί να επιλέξει την επίλυση προβλημάτων με την Άγκυρα μέσω διαλόγου, η Αθήνα, σε πολλές περιπτώσεις, αρνήθηκε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και επέλεξε να συσπειρώσει τις Βρυξέλλες για να πάρει μια αυστηρότερη στάση εναντίον της Τουρκίας.