Το έτος 2021 θα σηματοδοτήσει σημαντικές εξελίξεις σχετικά με τις διεθνείς σχέσεις στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου. Οι προσπάθειες για την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο και οι προοπτικές για μια νέα πρωτοβουλία για την επίλυση του Κυπριακού είναι τα δύο πιο σημαντικά μονοπάτια που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες.
Το τελευταίο, ωστόσο, εάν επιλυθεί, έχει τη δυνατότητα να τερματίσει το δεκαετίες αδιεξόδου για χάρη τόσο της τουρκικής όσο και της ελληνικής κοινότητας και δεσμεύοντας νέες ευκαιρίες για τους σχετικούς φορείς να επωφεληθούν από τα πλούσια αποθέματα υδρογονανθράκων.
Μια συνάντηση που θα διοργανωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη τον Μάρτιο με τη συμμετοχή της ελληνικής και της τουρκικής κοινότητας, οι τρεις εγγυητικές χώρες – Τουρκία, ελληνική και Ηνωμένο Βασίλειο – καθώς και ένας αξιωματούχος του ΟΗΕ με μορφή 5 + 1 θα βοηθήσει όλους μέρη για να δουν εάν υπάρχει αμοιβαίο έδαφος που αξίζει να ξεκινήσει μια νέα ειρηνευτική προσπάθεια.
Η συνάντηση που θα ακολουθήσει θα είναι εξαιρετικά σημαντική λόγω του γεγονότος ότι υπάρχει νέα ηγεσία στο βόρειο τμήμα του νησιού, η οποία λέει ότι δεν θα συζητήσει την επανένωση της Κύπρου υπό το αποτυχημένο κλισέ του ΟΗΕ, «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία».
Σε συνέντευξη με εξέχοντες Τούρκους δημοσιογράφους το Σαββατοκύριακο, ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου Ερσίν Τατάρ επανέλαβε ότι η τουρκική πλευρά δεν θα διαπραγματευτεί για τη δημιουργία ομοσπονδίας με την Ελληνική Κύπρο.
«Υπάρχουν ήδη δύο βαθιές ρίζες στο νησί. Δεν είναι δυνατή η συγχώνευση και η μετατροπή τους σε ομοσπονδία », είπε ο Τατάρ.
Επανέλαβε αυτή τη θέση των Τουρκοκυπρίων στον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ντομίνικ Ραμπ που επισκέφθηκε το νησί την περασμένη εβδομάδα.
Ο Raab κάλεσε όλα τα μέρη να είναι ευέλικτα, εκφράζοντας τη βούληση του Λονδίνου να «διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο στη βοήθεια του λαού της Κύπρου, και των δύο πλευρών αυτής της διαμάχης, να προχωρήσει τα πράγματα, να σπάσει το αδιέξοδο και να βρει μια λύση που να λειτουργεί προς το συμφέρον όλων. “
Το πιο σημαντικό, υποστήριξε «ένα μόνιμο, διαρκές και διαρκές τέλος στη διαμάχη», αλλά χωρίς να επαναλάβει τις παραμέτρους του ΟΗΕ για μια «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία». Αντ ‘αυτού, έδωσε έμφαση στην «επανενωμένη Κύπρο», που σημαίνει μια λύση που θα πρέπει να αποδώσει μια κοινή διεθνή εκπροσώπηση του νησιού.
Η ελληνοκυπριακή ηγεσία, ωστόσο, προσποιείται ότι είναι έτοιμη να ξαναρχίσει ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Τουρκοκύπριους από το σημείο που τέθηκαν σε αναστολή στο Crans-Montana στα μέσα του 2017. Αλλά τα κακά νέα για αυτούς είναι ότι εδώ και πολύ καιρό οι Ελληνοκύπριοι έχουν χάσει το ταλέντο τους για να πείσουν τη διεθνή κοινότητα ότι είναι πραγματικά μετά από μια δίκαιη και διαρκή λύση στο πρόβλημα. Μια λύση που βασίζεται σε μια «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία» είχε απορριφθεί από τους Ελληνοκύπριους τόσο το 2004 όσο και το 2017. Στο Crans-Montana, η τουρκική πλευρά είχε προειδοποιήσει τους Ελληνοκύπριους και όλους τους άλλους παράγοντες ότι δεν θα συζητούσε πλέον με την ομοσπονδία οι Ελληνοκύπριοι.
Στο σημείο που φτάσαμε, οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία συχνά εκφράζουν την ανάγκη για λύση δύο κρατών με βάση την αρχή της ίσης κυριαρχίας των δύο πλευρών. Φαίνεται ακόμη να υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού σε σχέση με μια συνομοσπονδία σε περίπτωση που οι δύο οντότητες θα έχουν ισότιμη κυριαρχία και απαραίτητες εγγυήσεις.
Ούτε η Τουρκία ούτε οι Τουρκοκύπριοι αποκλείουν εντελώς αυτό το μοντέλο. Ο Τατάρ, στη συνέντευξή του, άφησε την πόρτα ανοιχτή για διαπραγμάτευση της ομοσπονδίας, αλλά υπό τους όρους που εγκρίθηκε η κυριαρχία της και δόθηκαν ουσιαστικές εγγυήσεις.
Στο τέλος της ημέρας, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα μια κοινή εκπροσώπηση του νησιού στη διεθνή σκηνή, με δύο ανεξάρτητα συστατικά κράτη συνδεδεμένα μεταξύ τους μέσω συνομοσπονδιακών μηχανισμών.