Στα τέλη του 2017, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) άρχισε να δημοσιεύει έναν κατάλογο χωρών που ισχυρίστηκε ότι δεν έκανε αρκετά για να περιορίσει τη διεθνή φοροδιαφυγή και τη μεταβολή κερδών. Ο κατάλογος των «μη συνεργαζόμενων δικαιοδοσιών για φορολογικούς σκοπούς» έχει εφαρμοστεί ως μέρος της προσπάθειας της ΕΕ να καταπολεμήσει τη φορολογική απάτη μετά από αποκάλυψη διαδεδομένων συστημάτων αποφυγής που χρησιμοποιούνται από εταιρείες και άτομα με υψηλή καθαρή αξία για τη μείωση των φορολογικών τους λογαριασμών.
Η μαύρη λίστα της ΕΕ έχει ως επί το πλείστον μικρές οικονομίες όπως το Παλάου και η Σαμόα, αν και περιοχές που είναι πιο γνωστές για υπεράκτιες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου του Παναμά και των Νήσων Καϊμάν. Ο κατάλογος ενημερώνεται συνεχώς καθώς οι χώρες συμμορφώνονται με τα πρότυπα και τις συστάσεις της ΕΕ σύμφωνα με τρία κριτήρια: πόσο κοντά συνδέονται οι οικονομίες τους με την ΕΕ, πόσο μεγάλοι είναι οι χρηματοοικονομικοί τους τομείς και πόσο καλά διέπονται.
«Στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο λίστες, η ίδια η μαύρη λίστα και το Παράρτημα II, το οποίο περιλαμβάνει δικαιοδοσίες που δεν συμμορφώνονται ακόμη με όλα τα διεθνή φορολογικά πρότυπα αλλά έχουν δεσμευτεί να μεταρρυθμίσουν», δήλωσε η Alicia Nicholls, δικηγόρος με έδρα το Μπαρμπάντος και σύμβουλος διεθνούς εμπορίου και ανάπτυξης. Κοντινή Αμερική.
Αν και πολλές χώρες εντός της ίδιας της ΕΕ δεν πληρούν τα κριτήρια του καταλόγου, αποκλείονται από τον σχεδιασμό από τον έλεγχο. Ο κατάλογος προκάλεσε κριτική για το να δώσει στα ευρωπαϊκά εδάφη ένα πέρασμα – παρά πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Κύπρος, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και οι Κάτω Χώρες, παρουσιάζοντας οικονομικούς δείκτες τυπικούς για τους φορολογικούς ουρανούς – καθώς και ότι είναι αυθαίρετοι και υπερβολικά τιμωρητικοί κατά των μικρών αναπτυσσόμενων οικονομίες.
«Η μαύρη λίστα έχει σημαντικό αντίκτυπο σε γενικές γραμμές. Εάν παράγετε προϊόντα ή ασχολείστε με τη βιομηχανία μόδας ή μουσικής, αυτό θα σας επηρεάσει. Ο κατάλογος επηρεάζει τις οικονομίες της Καραϊβικής ακόμη και ως τουριστικούς προορισμούς, κυρίως λόγω πρόσθετων δυσκολιών στις συνδέσεις τραπεζικών ανταποκριτών », δήλωσε ο Deodat Maharaj, Εκτελεστικός Διευθυντής του Οργανισμού Ανάπτυξης Εξαγωγών της Καραϊβικής.
Επιπτώσεις της μαύρης λίστας
Πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε διάφορες δικαιοδοσίες της Καραϊβικής έχουν χάσει σημαντικές τραπεζικές σχέσεις ανταποκριτών, που ορίζονται ως διμερείς ρυθμίσεις μεταξύ τραπεζών, ως αποτέλεσμα της μαύρης λίστας ως μη συμμορφούμενων σε φορολογικά θέματα. Αυτή η τάση επιδεινώνεται από διάφορους παράγοντες, όπως η αυξανόμενη πίεση στα τραπεζικά ιδρύματα να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, να βελτιώσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα και να επανεκτιμήσουν την έκθεση τους σε κίνδυνο. Ενώ η περιοχή της Καραϊβικής βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο διεθνές εμπόριο, τα εμβάσματα, τις υπεράκτιες τραπεζικές συναλλαγές και τον τουρισμό, οι τραπεζικές σχέσεις ανταποκριτών αποτελούν κεντρικό στοιχείο των οικονομιών τους λόγω της διαρκούς ανάγκης εξασφάλισης γρήγορων και διασυνοριακών συναλλαγών.
Αν και πολλές χώρες εντός της ίδιας της ΕΕ δεν πληρούν τα κριτήρια του καταλόγου, αποκλείονται από τον σχεδιασμό από τον έλεγχο
«Έχουμε μερικές τράπεζες που έχουν τερματίσει εντελώς τις τραπεζικές συνδέσεις ανταποκριτών Αυτό δεν είναι εξαιρετική κατάσταση. Έχει σημαντικές επιπτώσεις στην προσέλκυση επενδύσεων », δήλωσε ο Nicholls.
Πέρα από τους κινδύνους για τη φήμη μιας χώρας, οι άμεσες συνέπειες της μαύρης λίστας περιλαμβάνουν διάφορες κυρώσεις από τα κράτη μέλη της ΕΕ, από την παρακράτηση φόρων σε υψηλότερο ποσοστό επί πληρωμών που λαμβάνονται σε δικαιοδοσίες μαύρης λίστας έως τον περιορισμό της ικανότητας αυτών των χωρών να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια από διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα και αυστηρότερα. ελέγχους στις συναλλαγές με την ΕΕ. Η ΕΕ ενισχύει επίσης την παρακολούθηση των συναλλαγών και αυξάνει τους ελέγχους στους φορολογούμενους που επωφελούνται από τα αναφερόμενα καθεστώτα.
«Πολλές δικαιοδοσίες γίνονται λιγότερο ελκυστικές για τους επενδυτές λόγω της μαύρης λίστας. Και έπειτα οι συναλλαγές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να περάσουν. που έχει αντίκτυπο στο εμπόριο και στις αλυσίδες εφοδιασμού. Λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους φήμης που απορρέουν από τη συμπερίληψη σε έναν τέτοιο κατάλογο, θα μπορούσε να μειώσει την ελκυστικότητα μιας δικαιοδοσίας για τους επενδυτές που επιθυμούν να ιδρύσουν ή έχουν ήδη ιδρύσει επιχειρήσεις σχετικές με τις υπηρεσίες γνώσης στην εν λόγω δικαιοδοσία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εκείνες τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των εταιρειών επαγγελματικών υπηρεσιών », δήλωσε ο Nicholls.
Η ανακούφιση Covid-19 Curtailed
Παρά τις συνέπειες της μαύρης λίστας, τα πρόσφατα στοιχεία δεν υποδηλώνουν σημαντική μακροπρόθεσμη επίδραση στις άμεσες ξένες επενδύσεις στις οικονομίες της Καραϊβικής. «Η πρόσφατη πτώση των επενδύσεων προς την περιοχή σχετίζεται περισσότερο με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19», δήλωσε ο Maharaj.
Ωστόσο, η ΕΕ εξέτασε επίσης το ενδεχόμενο απαγόρευσης εταιρειών με θυγατρικές που εδρεύουν σε περιοχές με μαύρη λίστα να είναι επιλέξιμες για οικονομική ανακούφιση Covid-19. Αυτά τα μέτρα χρησιμεύουν ως αντικίνητρο για τις εταιρείες της ΕΕ να επενδύουν σε χώρες με μαύρη λίστα.
Δεν υπάρχουν πειστικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις στις εξαγωγές της Καραϊβικής, ωστόσο η μαύρη λίστα θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα μακροπρόθεσμα αναπτυξιακά έργα των χωρών της Καραϊβικής, καθώς πολλοί επικεντρώνονται στην ανάπτυξη και την εξαγωγή υπηρεσιών. «Οι χώρες της Καραϊβικής, με ίσως μερικές εξαιρέσεις, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν στη μαζική παραγωγή εμπορευμάτων. Πρέπει να επικεντρωθούμε σε τομείς όπως η εξωτερική ανάθεση επιχειρήσεων και οι υπηρεσίες γνώσης, καθώς και η αξιοποίηση της εφευρετικότητας των ανθρώπων μας, η ψηφιοποίηση και η τεχνολογία.
Ο τομέας των υπεράκτιων τραπεζών της Καραϊβικής έχει πληγεί σοβαρά από την εφαρμογή της μαύρης λίστας της ΕΕ. Τα νησιά Cayman, ένα βρετανικό υπερπόντιο έδαφος, καταχωρίστηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου-Οκτωβρίου 2020 λόγω της παρουσίας επενδυτικών κεφαλαίων που «δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική οικονομική δραστηριότητα». Η κίνηση βασίστηκε στην υπόθεση ότι αυτή η πρακτική θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία επενδυτικών οχημάτων για τη μείωση των φόρων σε άλλες δικαιοδοσίες και καταδεικνύει τον κίνδυνο για τις οικονομίες της Καραϊβικής που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις υπεράκτιες τράπεζες ως κύριος οικονομικός τομέας.
«Διαφορετικές κυβερνήσεις πιέζουν πίσω, ωστόσο δεν έχουμε δει μια αλλαγή στην προσέγγιση της ΕΕ» – Deodat Maharaj
«Η απάντηση από τις χώρες της Καραϊβικής ήταν ανάμικτη. Πρέπει να συμμορφωθούμε και να διατηρήσουμε τις οικονομικές σχέσεις, αλλά οι κυβερνήσεις μας προσπαθούν να συνεργαστούν και με την ΕΕ πολιτικά », πρόσθεσε ο Nicholls.
Πολλές κυβερνήσεις της Καραϊβικής προσπαθούν να διατηρήσουν μια πράξη εξισορρόπησης. Με την υποστήριξη διεθνών οργανισμών όπως η Oxfam International και το Δίκτυο Δικαιοσύνης Φορολογίας (TJN), οι αρχές της Καραϊβικής αμφισβήτησαν την ακρίβεια και την ηθική αυτής της λίστας. Μια έκθεση του TJN αποκάλυψε ότι οι χώρες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκαλούν λιγότερο από το 2% των παγκόσμιων φορολογικών απωλειών, ενώ τα κράτη μέλη της ΕΕ προκαλούν το 36%.
«Διαφορετικές κυβερνήσεις πιέζουν πίσω, ωστόσο δεν έχουμε δει αλλαγή στην προσέγγιση της ΕΕ», δήλωσε ο κ. Maharaj.
Παρά την επιτυχία της πολιτικής και της διαφάνειας, μέχρι στιγμής είναι δύσκολο να μετρηθεί η συνολική επίδραση αυτού του καταλόγου στην καταπολέμηση της διεθνούς φορολογικής απάτης. Ταυτόχρονα, ο αντίκτυπος στις οικονομίες της Καραϊβικής δεν έχει ακόμη μελετηθεί πλήρως. Για την Alicia Nicholls, «χρειαζόμαστε μόνο εμπειρικά στοιχεία για να προχωρήσουμε».