Οι ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν την Παρασκευή (26 Φεβρουαρίου) προσπάθειες με στόχο την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων του μπλοκ. Η συζήτηση έρχεται καθώς οι φιλοδοξίες της ΕΕ ως «γεωπολιτικού παράγοντα» παραμένουν απρόσιτες.
«Δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε στενά με το ΝΑΤΟ», δήλωσαν οι ηγέτες της ΕΕ σε κοινή δήλωση κορυφής, επαναλαμβάνοντας την πρόθεσή τους να ενισχύσουν τη συνεργασία της ΕΕ με το ΝΑΤΟ και να συνεργαστούν στενά με τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο της ΕΕ, οι ηγέτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στη συνάντηση επανέλαβαν ότι «η συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ είναι στρατηγικής σημασίας» σε τομείς όπως η ενίσχυση των δυνατοτήτων, η στρατιωτική κινητικότητα, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και οι υβριδικές απειλές καθώς και οι προκλήσεις στην άμεση γειτονιά.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής για να δώσει έμφαση στη συνεργασία ενόψει ανησυχιών από ορισμένα κράτη μέλη ότι η ώθηση της ΕΕ θα μπορούσε να υπονομεύσει τη συμμαχία που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, καθώς ο Πρόεδρος Μπάιντεν προσπαθεί να την ανοικοδομήσει.
«Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η νέα κυβέρνηση του Μπάιντεν προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ανανεώσει την ισχυρή συμμαχία μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών», δήλωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τσαρλς Μισέλ πριν από τις συνομιλίες.
«Μια ισχυρή εταιρική σχέση απαιτεί ισχυρούς εταίρους – γι ‘αυτό είμαι πεπεισμένος ότι μια ισχυρότερη ΕΕ είναι ένα ισχυρότερο ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.
«Μοιραζόμαστε πάρα πολύ τον ίδιο πληθυσμό, τα ίδια μέλη και την ίδια γειτονιά και τις ίδιες προκλήσεις», δήλωσε ο Stoltenberg, μιλώντας δίπλα στον Michell.
Πρόσθεσε ότι αυτή η συνεργασία είχε ήδη φτάσει σε «άνευ προηγουμένου επίπεδο» τα τελευταία χρόνια και θα μπορούσε να επεκταθεί περαιτέρω σε τομείς όπως απειλές στον κυβερνοχώρο, κλιματικές αλλαγές και ζητήματα μετανάστευσης.
Ωστόσο, η σύγκρουση για την Κύπρο παραμένει ένα από τα κύρια εμπόδια για στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων.
Οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν ότι στόχος τους είναι να επιβεβαιώσουν τον στόχο της «αύξησης της ικανότητας της ΕΕ να ενεργεί αυτόνομα» στην άμυνα και ότι «ενόψει της αυξημένης παγκόσμιας αστάθειας, η ΕΕ πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά της. “
Η συζήτηση έχει διεξαχθεί εδώ και δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στην άμυνα, ενώ η σύγχυση παραμένει αυτό που πραγματικά σημαίνει στην πράξη η λέξη «στρατηγική αυτονομία».
Οι πολιτικές ασφάλειας και άμυνας παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στα χέρια των κρατών μελών, τα οποία ήταν συχνά απρόθυμα να συμφωνήσουν σε κινήσεις για την ενσωμάτωση στρατιωτικών δυνατοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στον τομέα της πολιτικής.
«Η ασφάλεια και η άμυνα θα υπόκεινται σε τακτική επανεξέταση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», επεσήμαναν οι ηγέτες της ΕΕ, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί ως επιβεβαίωση της πρόθεσής τους να κρατήσουν την πρωτεύουσα το κράτημα στον τομέα της πολιτικής.
Η Γαλλία, ειδικότερα, υπήρξε ο πιο φωνητικός υποστηρικτής της ώθησης του μπλοκ για «στρατηγική αυτονομία», υποστηρίζοντας ότι οι απειλές μιας αναζωογόνησης Ρωσίας και Κίνας και του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για απόσυρση εγγυήσεων ασφαλείας από την Ευρώπη λόγω των αμυντικών δαπανών δείχνουν ότι η Ευρώπη πρέπει να να σταθείς μόνος.
Ωστόσο, τα αρχικά μηνύματα από την Ουάσινγκτον έχουν ήδη δείξει ότι η κυβέρνηση του Μπάιντεν είναι επίσης πιθανό να ζητήσει από τους Ευρωπαίους να συνεισφέρουν περισσότερο στην ασφάλειά τους.
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ παραδέχονται ότι η ώθηση για την ευρωπαϊκή αυτονομία ανησυχεί ορισμένους στο μπλοκ – ειδικά τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής – που βλέπουν το ΝΑΤΟ ως προπύργιο ενάντια σε μια πιο επιθετική Μόσχα.
«Η ικανότητα της ΕΕ να ενεργεί με πιο αυτόνομο τρόπο, στερεί τα κράτη μέλη από την πρώτη γραμμή ενάντια στη Ρωσία, επειδή φοβούνται την αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ», δήλωσε ένας αξιωματούχος.
Ε & Α και νέες απειλές
«Πρέπει να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τις ευρωπαϊκές στρατιωτικές δυνατότητες, υπό την Ευρωπαϊκή Ένωση Άμυνας. Επειδή ο παγκόσμιος τεχνολογικός αγώνας έχει ξεκινήσει και θέλω να ηγηθεί της Ευρώπης », δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα ντερ ντερ Λέιν.
Οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι θέλουν να επικεντρωθούν σε μια Ευρώπη που οδηγεί στην καλύτερη προστασία της από κυβερνοεπιθέσεις και ζητούν από τις Βρυξέλλες να παρουσιάσουν έναν χάρτη πορείας για την ανάπτυξη στρατηγικών τεχνολογιών.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μια σειρά νέων έργων στο πλαίσιο του «Σχεδίου δράσης για τις συνέργειες» μεταξύ των πολιτικών, αμυντικών και διαστημικών βιομηχανιών, το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ σε αυτούς τους τομείς.
Στρατηγική πυξίδα
Οι ηγέτες της ΕΕ πραγματοποίησαν επίσης μια αρχική αξιολόγηση του νέου έργου του μπλοκ που βρίσκεται σε εξέλιξη – της Στρατηγικής Πυξίδας – που πρόκειται να εγκριθεί έως τον Μάρτιο του 2022.
Αυτό το έγγραφο στρατιωτικής στρατηγικής, που παρουσιάστηκε από τους υπουργούς Άμυνας της ΕΕ τον Ιούνιο του 2020, θα ήταν παρόμοια με τη «Στρατηγική Αντίληψη» του ΝΑΤΟ και προορίζεται να καθορίσει μελλοντικές απειλές, στόχους και φιλοδοξίες στην άμυνα.
Είναι το τελευταίο βήμα στην επιτάχυνση των προσπαθειών για εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας της ΕΕ και θα μπορούσε να είναι το πιο κοντινό πράγμα που θα μπορούσε να έχει το μπλοκ σε ένα στρατιωτικό δόγμα στο μέλλον.
Η κοινή ανακοίνωση τόνισε επίσης ότι οι ηγέτες θέλουν να εφαρμόσουν μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική διευκόλυνση (EPF) ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, επιτρέποντάς της να παρέχει στρατιωτικό εξοπλισμό και βοήθεια σε χώρες εταίρους.
Ωστόσο, παραμένουν βασικά ερωτήματα σχετικά με το πώς θα υλοποιηθούν έργα όπως το EPF, με έναν ανώτερο διπλωμάτη να λέει ότι ορισμένες χώρες αρνούνται να προχωρήσουν πέρα από τις εκπαιδευτικές αποστολές, τις οποίες η Γαλλία πιέζει έντονα.
[Edited by Benjamin Fox]