Στη σταδιοδρομία μου που χρονολογείται από ένα τέταρτο του αιώνα ως διπλωματικός ανταποκριτής και αρθρογράφος, έχω παρακολουθήσει δεκάδες συναντήσεις και συνεντεύξεις τύπου μεταξύ τούρκων και Ελλήνων υπουργών Εξωτερικών και πρωθυπουργών. Για προφανείς λόγους, κανένα δεν ήταν εύκολο ή ομαλό γεγονός.
Τόσο οι Τούρκοι όσο και οι Έλληνες αξιωματούχοι ήταν πάντα πολύ προσεκτικοί στη γλώσσα τους, αν και υπερασπίστηκαν ανοιχτά τις θέσεις τους σχετικά με πολλά αμφιλεγόμενα ζητήματα και ριζωμένα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών.
Αυτές οι συναντήσεις ήταν τεταμένες αλλά όχι θεατρικές. Αυτό περιλαμβάνει πολλά αξιοπρεπή γεγονότα μεταξύ των τούρκων υπουργών, όπως ο mailsmail Cem, ο Abdullah Gül και ο Ahmet Davutoğlu, με Έλληνες υπουργούς, όπως ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Πέτρος Μολυβιάτης και η Ντόρα Μπακογιάννη.
Έχουμε όμως δύο εξαιρέσεις: τον Θεόροδο Πάγκαλο, τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών στα τέλη της δεκαετίας του 1990, και τον κατεστημένο Υπουργό Νίκο Δένδια.
Αυτή η μακροχρόνια εισαγωγή ήταν απαραίτητη για να τονιστεί καλύτερα η έκταση της επιδείνωσης που έχει προκαλέσει ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών στις διμερείς σχέσεις κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου του με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu. Εκτός αυτού, ήταν επίσης απαραίτητο να αποκαλυφθεί η πραγματική στρατηγική που ακολούθησε η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της διαδικασίας τουρκο-ελληνικής συμφιλίωσης.
Πριν από την επεξεργασία αυτής της ασυμβίβαστης ελληνικής στρατηγικής, ας αναφέρουμε πρώτα τι συνέβη στις 15 Απριλίου, την ημέρα που ο Dendias πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην τουρκική πρωτεύουσα Άγκυρα ως συνέχεια δύο γύρων διερευνητικών συνομιλιών τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο.
Ο Dendias έσπασε τη συμφωνία που έκανε η ομάδα του με την τουρκική ομάδα
Η Άγκυρα έχει αποδώσει μεγάλη σημασία στην επίσκεψη του Ντέντια ως ευκαιρία να επιδιορθώσει τους δεσμούς μετά από μια μακρά περίοδο έντασης. Λίγες ώρες πριν από την έναρξη της επίσκεψης του Dendias, ο uavuşoğlu, σε μια τηλεοπτική συνέντευξη, έδωσε πολύ θετικά μηνύματα για τους δεσμούς με την Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνεχή διάλογο μεταξύ των δύο γειτόνων.
Επιπλέον, ο Dendias έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν – ο οποίος σπάνια συναντά τους κορυφαίους διπλωμάτες – σε μια προσπάθεια να δείξει τη σημασία που αποδίδει ο αρχηγός του έθνους προσωπικά σε αυτήν τη διαδικασία. Σύμφωνα με τις διπλωματικές πηγές, οι συναντήσεις Erdoğan-Dendias και Çavuşoğlu-Dendias πραγματοποιήθηκαν με θετική διάθεση, και παρά τις διαφορές, τονίστηκε η βούληση για εργασία στη θετική ατζέντα.
Οι ίδιες πηγές έχουν επίσης ενημερώσει ότι η ελληνική αντιπροσωπεία έχει ενημερώσει τους Τούρκους διπλωμάτες ότι ο Dendias δεν θα χρησιμοποιούσε εκφράσεις που θα προκαλούσαν αντιπαραθέσεις κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης τύπου και ότι περίμεναν μια παρόμοια προσέγγιση από την τουρκική πλευρά. Σε απάντηση, η τουρκική πλευρά είπε ότι δεν είχαν άλλη πρόθεση.
Κατά συνέπεια, οι αρχικές δηλώσεις του Çavuşoğlu ήταν πολύ μετριοπαθείς και θετικές καθώς ήθελε να μην περιπλέξει τις συνομιλίες με τον ομόλογό του. Ο Dendias, ωστόσο, παραβίασε τη συμφωνία που έκανε η αντιπροσωπεία του με τους Τούρκους ομολόγους τους. Επέλεξε σκόπιμα να υιοθετήσει μια πολύ επιθετική διάθεση καθώς καταγράφει τις κατηγορίες του εναντίον της Τουρκίας, η μία μετά την άλλη, για τις εξελίξεις στο Αιγαίο Πέλαγος, τη Μεσόγειο, τη μετανάστευση ή τις μειονότητες.
Μετά από αυτό, ο Çavuşoğlu του έδωσε τις απαραίτητες απαντήσεις σε αυτόν με διπλωματική ευγένεια.
Τρεις βασικοί πυλώνες της ελληνικής στρατηγικής
Αυτή η προμελετημένη προφορική διαμάχη του Δέντια – σύμφωνα με πληροφορίες σύμφωνα με τις οδηγίες του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη – προβάλλει την πραγματική στρατηγική της Αθήνας για τους δεσμούς με την Τουρκία, ιδίως στο πλαίσιο της διαμάχης της Ανατολικής Μεσογείου. Μπορεί κανείς να αναφέρει τρεις άμεσους στόχους της ελληνικής διπλωματίας.
Πρώτον, δείχνει για άλλη μια φορά ότι η Αθήνα δεν είναι πρόθυμη να ξεκινήσει έναν ειλικρινές και γνήσιο διμερή διάλογο με την Τουρκία. Αντί να το κάνει αυτό, ελπίζει να συνεχίσει να επωφελείται από την απομόνωση και την κακή σχέση της Τουρκίας με τους δυτικούς συμμάχους της. Φαίνεται ότι η Ελλάδα πιστεύει ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για συμφιλίωση με την Τουρκία. Εξακολουθεί να προσπαθεί να ωθήσει τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβουν ποινικά μέτρα κατά της Τουρκίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Dendias προσπάθησε να σκοτώσει ουσιαστικά τον διάλογο Άγκυρα-Αθήνα
Το δεύτερο και σε σχέση με το πρώτο, η Ελλάδα έχει δείξει ότι δεν είναι έτοιμη να εγκαταλείψει την πολιτική της να μετατρέψει τις διμερείς της διαφορές με την Τουρκία σε κρίση Τουρκίας-ΕΕ. Τι άλλο μπορεί να εξηγήσει την προσπάθεια του Ντέντια να επαναλάβει τις πιθανές κυρώσεις της ΕΕ στην Τουρκία κατά την επίσκεψή του στην Άγκυρα όπου έπρεπε να δημιουργήσει αμοιβαία κατανόηση για καλύτερους διμερείς δεσμούς;
Η τρίτη είναι πιο εκρηκτική, επειδή η κίνηση του Ντέντια για εκτροχιασμό του διαλόγου Άγκυρας-Αθηνών πραγματοποιείται 10 ημέρες πριν από τις βασικές συναντήσεις των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό. Οι συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ 27 και 29 Απριλίου όχι μόνο θα δείξουν εάν μπορεί να βρεθεί ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας για μια λύση με διαπραγμάτευση στο νησί, αλλά θα έχει επίσης ισχυρό αντίκτυπο στη σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ούτε η Ελλάδα ούτε η Ελληνική Κύπρος ήταν ποτέ πρόθυμες να συνάψουν ειρηνευτική συμφωνία στο νησί. Αυτή τη φορά, πιθανότατα θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν από την επιμονή της τουρκικής πλευράς σε λύση δύο κρατών αντί των παραμέτρων του ΟΗΕ για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Δεν θα είναι έκπληξη να ακούσουμε περισσότερες κατηγορίες και επιθετικές δηλώσεις τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Λευκωσία τις επόμενες μέρες.
Η Ελλάδα κατέστησε σαφές ότι η μακροπρόθεσμη στρατηγική της βασίστηκε στη συνεχιζόμενη ένταση μεταξύ Τουρκίας και Δύσης και ότι θα χρησιμοποιήσει όλες τις πιθανές διμερείς και πολυμερείς πλατφόρμες για το σκοπό αυτό.