Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εγκαινίασε το νέο έτος δεσμεύοντας να χρησιμοποιήσει τον στρατό της χώρας του για να εξασφαλίσει τη θέση της Τουρκίας σε μια νέα ισορροπημένη παγκόσμια τάξη. Ο κ. Ερντογάν διατύπωσε το όραμά του όταν εισήγαγε τον εαυτό του στις 30 Δεκεμβρίου σε μια ομιλία του υπουργού Άμυνας του, Χουλούσι Ακάρ, σε αρκετές εκατοντάδες μάσκες τουρκικών και Αζερικών στρατιωτικών αξιωματούχων στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν του Μπακού.
Μιλώντας στο μεγάφωνο του ακουστικού του κ. Akar που ο υπουργός Άμυνας κράτησε μέχρι το μικρόφωνο, ο κ. Ερντογάν συνέκρινε τις τουρκικές στρατιωτικές παρεμβάσεις, ξένες βάσεις ή / και συμμετοχή σε ειρηνευτικές αποστολές των Ηνωμένων Εθνών σε εδάφη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, Κοσσυφοπέδιο, Συρία, Λιβύη, Σομαλία και Κατάρ στη δημιουργία κατά τον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο του Ισλαμικού Στρατού του Καυκάσου από τον Ένβερ Πασά, τον Οθωμανικό υπουργό πολέμου.
Ο Ισλαμικός Στρατός κατέλαβε το Μπακού τις τελευταίες ημέρες του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά απέτυχε να εδραιώσει μια βάση για στρατιωτική υποστήριξη τον αιώνα, καθώς για πανοτουρκικές ή Τουρανιστικές ιδεολογίες που επιδιώκουν να ενώσουν λαούς τουρκικής καταγωγής. Ωστόσο, οι επικριτές ισχυρίζονται ότι η τουρκική υποστήριξη για τον περασμένο πόλεμο στον Καύκασο στον οποίο το Αζερμπαϊτζάν νίκησε την Αρμενία αποτέλεσε ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο κ. Ερντογάν, ωστόσο, φαίνεται να ορίζει τη θέση της Τουρκίας σε μια νέα παγκόσμια τάξη ως τουρκική ηγεσία ενός ευρύτερου μουσουλμανικού κόσμου στον οποίο συμμετέχουν εδάφη που κατοικούνται από τουρκικές εθνότητες.
“Ο τουρκικός στρατός, με ένα παρελθόν γεμάτο δόξα και τιμή, θα συνεχίσει να εκπληρώνει … το καθήκον που τους έχει ανατεθεί στη χώρα μας και σε όλο τον κόσμο … Εύχομαι στους στρατιώτες μας επιτυχία, που αγωνίζονται για τη διατήρηση της ειρήνης, της ηρεμίας και της σταθερότητας σε πολλούς μέρη από τη Συρία στη Λιβύη, από τη Σομαλία στο Κοσσυφοπέδιο, από το Αφγανιστάν στο Κατάρ, “είπε ο κ. Ερντογάν.
Η ευρύτερη εστίαση του κ. Ερντογάν δεν εμπόδισε τον υπουργό Άμυνας του να εντείνει τις συναντήσεις με εκπροσώπους των τουρκικών μειονοτήτων, μέχρι πρόσφατα τη διατήρηση μιας ξεχωριστής κυβερνητικής υπηρεσίας.
“Το ενδιαφέρον της Άγκυρας για τους εθνοτικούς της στο εξωτερικό έχει αυξηθεί σημαντικά μετά την έξαρση της σύγκρουσης Ναγκόρνο-Καραμπάχ μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας στα τέλη Σεπτεμβρίου”, δήλωσε ο Τούρκος στρατιωτικός αναλυτής Metin Gurcan, αναφερόμενος στον αμφιλεγόμενο αρμενικό θύλακα που είναι νόμιμα μέρος του Αζερμπαϊτζάν .
Ο κ. Ερντογάν έκανε τις παρατηρήσεις του στο Μπακού με φόντο αυξημένες πιέσεις με το Ιράν, προσπάθειες από τους μεσογειακούς επικριτές της Τουρκίας που υποστηρίζονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να σταματήσουν τις τουρκικές προσπάθειες να επεκτείνει την πρόσβασή της στα περιφερειακά κοιτάσματα φυσικού αερίου και την εσωτερική κριτική για τις τεράστιες δαπάνες του για θρησκευτικά μαλακά δύναμη σε μια περίοδο οικονομικής δυσκολίας.
Η έμφαση του κ. Ερντογάν στη στρατιωτική εξουσία ήταν πιθανό να περιπλέξει τις επιθέσεις του στο Ισραήλ με τις οποίες είχε τεταμένες σχέσεις τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια να διευκολύνει δυνητικά δύσκολες συναλλαγές με την επερχόμενη διοίκηση του εκλεγμένου Προέδρου Joe Biden.
Ο κ. Μπάιντεν έχει επικρίνει το αβυσσαλέο ρεκόρ της Τουρκίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου και είναι απίθανο να εξετάσει ευγενικά την απόκτηση ενός προηγμένου ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος από την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ.
Το Ισραήλ υποστήριξε τον προηγούμενο μήνα την αποδοχή των ΗΑΕ ως παρατηρητή στο Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με έδρα το Κάιρο, το οποίο συγκεντρώνει την Αίγυπτο, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ιταλία, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη μαζί με το εβραϊκό κράτος. Η Τουρκία έχει καταγγείλει το φόρουμ ως προσπάθεια να του στερήσει τα οικονομικά της δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο και πέρυσι έστειλε ένα σκάφος εξερεύνησης σε αμφισβητούμενα ύδατα.
Η κίνηση των ΗΑΕ – ενός από τους σημαντικότερους αντιπάλους της Τουρκίας σε έναν αγώνα για κυρίαρχη πολιτική και θρησκευτική επιρροή σε μια έκταση γης που εκτείνεται από τις ακτές του Ατλαντικού στην Αφρική προς την Κεντρική Ασία – πιθανώς συνιστά αλλαγή στη στρατηγική των Εμιράτων.
Ο μελετητής της Μέσης Ανατολής, Samuel Ramani, υποστήριξε πρόσφατα ότι η σκληρή δύναμη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και οι καταναγκαστικές προσπάθειες για να μπλοκάρουν τις τουρκικές προόδους είχαν αποτύχει. Αυτές οι προσπάθειες περιελάμβαναν στρατιωτική υποστήριξη του ηγέτη των αντάρτικων της Λιβύης Χαλίφα Χαφτάρ και απειλές να επιβληθούν κυρώσεις στην Αλγερία για την εντεινόμενη συνεργασία της με την Τουρκία.
«Τους τελευταίους μήνες, οι προσπάθειες των ΗΑΕ για διαμόρφωση μιας αραβικής συναίνεσης εναντίον των φιλοδοξιών του Ερντογάν έχουν ξεδιπλωθεί. Παρά τις περιοδικές απογοητεύσεις του Ιράκ με τις τουρκικές διασυνοριακές απεργίες στο PKK, ο πρωθυπουργός του Ιράκ Μουσταφά αλ-Καντίμι έχει προσκαλέσει την Τουρκία ως περιφερειακό εταίρο. Ακόμη μεγαλύτερο χτύπημα στην αντι-Τουρκική ατζέντα των ΗΑΕ, ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν έδωσε έναν συμβιβαστικό τόνο με τον Ερντογάν μετά τη συζήτηση στις 20 Νοεμβρίου “, δήλωσε ο κ. Ραμάνι.
Ο κ. Ραμάνι αναφέρθηκε στις πρόσφατες προσκλήσεις της Σαουδικής Αραβίας στην Τουρκία με τις οποίες βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης από τη δολοφονία του Σαουδάρατου δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, καθώς και το παράνομο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ) που αυξάνει όλο και περισσότερο τη διαλείπουσα 30ετή του- παλιός αντάρτικος πόλεμος εναντίον της Τουρκίας από βάσεις στα απομακρυσμένα βουνά του κυρίαρχου Κουρδικού βόρειου Ιράκ.
“Τα φαινομενικά καταρρέοντα θεμέλια της αντι-Τουρκικής στρατηγικής των ΗΑΕ υποδηλώνουν ότι το Αμπού Ντάμπι πρέπει να επανεξετάσει την προσέγγισή του για τον περιορισμό των φιλοδοξιών του Ερντογάν … τα ΗΑΕ θα μπορούσαν να αφιερώσουν περισσότερους πόρους για τον περιορισμό της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και την υποσαχάρια Αφρική”, είπε ο κ. Ο Ραμάνι είπε, υποδηλώνοντας ότι τα Εμιράτα μπορούν να στραφούν σε μια προσέγγιση μαλακής ισχύος.
Αυτό πιθανότατα θα συνεπαγόταν ενισχυμένο ανταγωνισμό με την Τουρκία για την παροχή έκτακτης βοήθειας και αναπτυξιακής βοήθειας σε τρίτες χώρες, καθώς και αυξημένο ανταγωνισμό για θρησκευτική μαλακή δύναμη στον μουσουλμανικό κόσμο.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν καθιερωθεί ως πρότυπο ενός μετριοπαθούς και ανεκτικού, έστω και κρατικού, σκέλους του Ισλάμ, σε αντίθεση με την πιο έντονη υποστήριξη της Τουρκίας για μια βαριά εθνικιστική απόχρωση πολιτικής ερμηνείας της πίστης.
Τα ΗΑΕ βρίσκονται στο πολεμικό μονοπάτι ενάντια στο πολιτικό Ισλάμ για περισσότερο από μια δεκαετία. Έχει ορίσει την τουρκική υποστηριζόμενη Μουσουλμανική Αδελφότητα ως τρομοκρατική οργάνωση και υποστήριξε τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν και τον Αυστριακό Καγκελάριο Σεμπαστιάν Κούρζ στην καταστολή τους κατά των ισλαμιστικών και τουρκικών εθνικιστικών ομάδων.
Ο κ. Ερντογάν έχει απορρίψει για περισσότερο από μια δεκαετία έννοιες για πιο μετριοπαθή και πιο ριζοσπαστικά σκέλη του Ισλάμ. “Το Ισλάμ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως μετριοπαθές ή όχι … Η εχθρότητα (προς το Ισλάμ), δυστυχώς, ενισχύει τα σενάρια ότι υπάρχει μια λεγόμενη σύγκρουση πολιτισμών στον κόσμο. Όσοι υπερασπίζονται τέτοιες εικασίες μπορεί να προχωρήσουν περαιτέρω για να ταυτοποιήσουν την τρομοκρατία με το Ισλάμ, το οποίο βασίζεται στην ειρήνη », ισχυρίζεται.
Λαμβάνοντας υπόψη τα λόγια του, ο κ. Ερντογάν προτείνει με τα σχόλιά του στο Μπακού ότι, όσον αφορά, η στρατηγική του για σκληρή και μαλακή δύναμη, σε αντίθεση με τα ΗΑΕ, λειτουργεί και είναι πιθανό να συνεχίσει να διαμορφώνει τουρκικά πολιτική για το επόμενο έτος.
Ο Δρ. James M. Dorsey είναι βραβευμένος δημοσιογράφος και ανώτερος συνεργάτης της Σχολής Διεθνών Σπουδών S. Rajaratnam του Nanyang Technological University στη Σιγκαπούρη και στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης.