Οι εξελίξεις δείχνουν την ευπάθεια της Κύπρου η οποία συνεχίζει να προωθεί έργα για αντιληπτό πολιτικό σκοπό
Οι δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων στην Κύπρο παραμένουν σε ακινησία, εν μέρει λόγω του συνεχιζόμενου αντίκτυπου του Covid-19, αλλά και λόγω της τρομερής κατάστασης των διεθνών εταιρειών πετρελαίου (ΔΟΕ), που ξετυλίγονται υπό τον αντίκτυπο των χαμηλών τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου και τεράστιες απώλειες και διαγραφές περιουσιακών στοιχείων κατά τη διάρκεια του 2020. Η ExxonMobil, υπό την αυξανόμενη πίεση, εξετάζει περαιτέρω περικοπές δαπανών και ακόμη και αλλαγή του διοικητικού της συμβουλίου.
Η πορεία προς την πλήρη ανάκαμψη θα είναι αργή και στο τέλος της, σε δύο έως τρία χρόνια, οι ΔΟΕ θα είναι διαφορετικές, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην καθαρή ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αυτή η έλλειψη δραστηριότητας για την επανάληψη της υπεράκτιας εξερεύνησης μπορεί να είναι ευλογία, απομακρύνοντας τους υδρογονάνθρακες, ενώ οι προτεραιότητες μετατοπίζονται σε συζητήσεις για την επίλυση του Κυπριακού.
Εν τω μεταξύ, η Αίγυπτος προχωρά μπροστά. Έχει υπογράψει μια νέα συμφωνία εξερεύνησης με τη Shell για ένα υπεράκτιο μπλοκ στην Ερυθρά Θάλασσα. Αυτό είναι επιπλέον των 22 συμφωνιών που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 και περιελάμβαναν σημαντικές IOC όπως οι ExxonMobil, Chevron, Shell, BP, Eni και Total. Επιπλέον, το EGPC και το EGAS σχεδιάζουν να προσφέρουν τμήματα εξερεύνησης χερσαίας και υπεράκτιας για τον Φεβρουάριο.
Αυτή η συνεχιζόμενη δραστηριότητα οδήγησε στην ανακάλυψη 47 πεδίων πετρελαίου και 15 φυσικού αερίου το 2020, 13% περισσότερο από ό, τι το 2019, παρά τις αποτυχίες του Covid-19.
Ο υπουργός πετρελαίου της Αιγύπτου Tareq El-Molla νωρίτερα αυτό το μήνα σηματοδότησε την πρόθεση της Αιγύπτου να επεκτείνει τον τομέα των πετροχημικών της για να επωφεληθεί από τους αναπτυσσόμενους πόρους υδρογονανθράκων της χώρας. Η Αίγυπτος ενημέρωσε το εθνικό της πετροχημικό σχέδιο έως το 2023 για να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες προοπτικές σε αυτόν τον κλάδο.
Εξαγωγές ΥΦΑ
Η Αίγυπτος επωφελήθηκε επίσης από την πρόσφατη αύξηση των τιμών ΥΦΑ, επαναλαμβάνοντας τις εξαγωγές από το εργοστάσιο υγροποίησης της στο Ίντκο, με τις περισσότερες εξαγωγές να πηγαίνουν στην Κίνα, την Ινδία και την Τουρκία. Η χώρα είναι επίσης έτοιμη να συνεχίσει τις εξαγωγές από το δεύτερο εργοστάσιο υγροποίησης της Damietta από τα τέλη Φεβρουαρίου. Αυτό είναι αδρανές από το 2012 λόγω διαφορών που έχουν πλέον επιλυθεί.
Οι εξαγωγές ΥΦΑ θα χρησιμοποιούν κυρίως πλεόνασμα φυσικού αερίου από το αέριο Zohr και πιθανώς εισαγωγές από το Ισραήλ, εάν το επιτρέπουν οι τιμές.
Στην πραγματικότητα, η επανέναρξη των εξαγωγών ΥΦΑ από την Idku ανακούφισε μέρος της πίεσης στην αγορά φυσικού αερίου της Αιγύπτου, η οποία οφείλεται εν μέρει στην υπερπροσφορά λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά και στην πτώση της ζήτησης φυσικού αερίου στον τομέα της ενέργειας της Αιγύπτου και στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η El-Molla, δήλωσε ότι η Αίγυπτος σχεδιάζει την αναβίωση των εξαγωγών ΥΦΑ. Αλλά αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τι συμβαίνει στις παγκόσμιες αγορές και τις τιμές.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) δήλωσε ότι η ασιατική ζήτηση ΥΦΑ και η αύξηση των τιμών τον Ιανουάριο ήταν βραχυπρόθεσμο φαινόμενο και δεν αποτελεί ένδειξη ότι η παγκόσμια ζήτηση θα ανακάμψει το 2021. Ο ΔΟΕ αναμένει μόνο μια μικρή ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης φυσικού αερίου φέτος , μετά την πτώση το 2020, εν μέρει λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, δεδομένης της συνεχιζόμενης ανησυχίας για την πανδημία, ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης φυσικού αερίου θα παραμείνει αβέβαιος. Ο ΔΟΕ δήλωσε ότι το μακροπρόθεσμο μέλλον των αγορών ΥΦΑ παραμένει προκλητικό.
Αέριο από το Ισραήλ
Η Chevron – έχοντας αποκτήσει την Noble Energy και τα συμφέροντά της στην περιοχή πέρυσι – με τη Delek και τους συνεργάτες τους στα αέρια του Ισραήλ Leviathan και Tamar, υπέγραψε συμφωνία για επένδυση 235 εκατομμυρίων δολαρίων σε έναν νέο υποθαλάσσιο αγωγό, επεκτείνοντας τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Delek, ο αγωγός θα συνδέσει εγκαταστάσεις στην ισραηλινή πόλη Ashod με τον αγωγό EMG στο Ashkelon, επιτρέποντας στη Chevron και τους συνεργάτες της να αυξήσουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο έως και 7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (bcm / έτος).
Οι εταίροι υπέγραψαν συμφωνίες πέρυσι για την εξαγωγή 85bcm / έτος φυσικού αερίου στην Αίγυπτο για μια περίοδο 15 ετών. Η προμήθεια φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Αίγυπτο ξεκίνησε τον Ιανουάριο του προηγούμενου έτους.
Δεν είναι σαφές σε αυτό το στάδιο εάν θα επιτευχθούν νέες συμφωνίες για την πλήρη αξιοποίηση της αυξημένης εξαγωγικής ικανότητας από το Ισραήλ προς την Αίγυπτο, αλλά δεδομένης της υπερπροσφοράς αερίου της Αιγύπτου, αυτό δεν είναι πιθανό.
Αυτές οι εξελίξεις, ωστόσο, δείχνουν την ευπάθεια της Κύπρου και την αδυναμία της εμπιστοσύνης σε τριμερείς συμμαχίες με την Αίγυπτο και το Ισραήλ για τις εξαγωγές φυσικού αερίου της.
Αγωγός αερίου EastMed
Αυτό διατηρείται ζωντανό από τους περιφερειακούς πολιτικούς. Μόνο αυτήν την εβδομάδα, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Σερβία επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους στον αγωγό φυσικού αερίου EastMed.
Παρόλο που τέτοιες εξελίξεις είναι καλές πολιτικά, φέρνοντας τις χώρες που έχουν την ίδια σκέψη γύρω από το East Med πιο κοντά, δεν αρκούν για την προώθηση του έργου. Όπως τονίζω επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια – διαφημιστική ναυτία – αυτό απαιτεί ιδιωτικές επενδύσεις και αγοραστές φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Κανένα από αυτά δεν είναι επικείμενο γιατί το έργο δεν είναι εμπορικά βιώσιμο. Όταν φτάσει το αέριο στην Ευρώπη, θα είναι πολύ ακριβό για να ανταγωνιστεί τις υπάρχουσες, πολύ φθηνότερες προμήθειες.
Η Ευρώπη απομακρύνεται επίσης από το φυσικό αέριο, ακούγοντας τον θάνατο για νέα έργα αγωγών φυσικού αερίου. Η Catharina Sikow Magny, Διευθύντρια της ΓΔ Ενέργειας Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC), το κάλυψε αυτό στο Ευρωπαϊκό συνέδριο Virtual Gas την Πέμπτη. Απαντώντας στην ερώτηση πόσο φυσικό αέριο θα χρειαστεί η ΕΕ στο μέλλον, είπε ZERO. Ήταν έμφαση ότι με την ΕΕ να έχει δεσμευτεί για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050, έως τότε θα καταναλώνεται μηδενικό αέριο αέριο στην Ευρώπη. Επιπλέον, με την ΕΕ να έχει αυξήσει τον στόχο μείωσης των εκπομπών από 40% σε 55% έως το 2030, η χρήση φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μειωθεί προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι του 2030 και του 2050. Είπε ότι τα τρέχοντα έργα φυσικού αερίου αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2022 – χωρίς να χρειάζεται πλέον μετά από αυτό.
Παρά αυτές τις σαφείς δηλώσεις της ΕΚ, οι πολιτικοί μας συνεχίζουν να εκτοξεύουν αυτό το έργο επειδή εξυπηρετούν έναν αντιληπτό πολιτικό σκοπό. Αλλά αυτό βλάπτει τον σοβαρό σχεδιασμό εκμετάλλευσης φυσικού αερίου.
Καθώς οι εξαγωγές προς τις παγκόσμιες αγορές γίνονται όλο και πιο δύσκολες, υπάρχουν και άλλες περιφερειακές επιλογές για χρήση του φυσικού αερίου που έχει ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής. Όμως, όσο κυνηγάμε ανεμόμυλους, αυτό δεν θα συμβεί, με τον κίνδυνο ότι μέχρι τη στιγμή που θα ξυπνήσουμε στο γεγονός, αυτά ενδέχεται να μην είναι πλέον διαθέσιμα.
Τι κάνει η Κύπρος;
Ενώ η Αίγυπτος προχωρά μπροστά, πραγματοποιώντας περισσότερες ανακαλύψεις και επινοεί νέα σχέδια για την προώθηση της επιτυχούς εκμετάλλευσης των πόρων πετρελαίου, φυσικού αερίου και ενέργειας, η Κύπρος βρίσκεται σε ακινησία. Είμαστε ακόμη κάτω από την ψευδαίσθηση ότι όλα πρόκειται να σχεδιάσουν. Τι αντίθεση με την Αίγυπτο. Κινδυνεύουμε και πάλι να ξεπεραστούν από τις εξελίξεις.
Ο Δρ Charles Ellinas, @CharlesEllinas, είναι ανώτερος συνεργάτης του, Global Energy Center, Atlantic Council