Από τον Ανδρέα Χαραλάμπους και τον Όμηρο Πισσαρίδη
Ο πληθωρισμός θεωρείται γενικά ως βασικός μακροοικονομικός δείκτης λόγω του αρνητικού του αντίκτυπου στα εισοδήματα, αλλά και λόγω των δυσμενών παρενεργειών του στην παραγωγή και την απασχόληση, εάν πρέπει να ληφθούν διορθωτικά μέτρα για την καταπολέμηση των ανεπιθύμητων αυξήσεων των τιμών.
Οι προοπτικές για τον πληθωρισμό επηρεάζουν ζωτικές αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας σχετικά με τα επιτόκια και τη νομισματική πολιτική γενικά και, κατά συνέπεια, επηρεάζουν τα δημόσια οικονομικά, τη επενδυτική συμπεριφορά και την ανάπτυξη. Η Κύπρος, ως χώρα με υψηλό χρέος, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη.
Αν και ο πληθωρισμός στις προηγμένες οικονομίες παραμένει επί του παρόντος σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, οι αμφιλεγόμενες συζητήσεις σχετικά με τις μελλοντικές προοπτικές έχουν ενταθεί πρόσφατα. Μια σχολή σκέψης υποστηρίζει την άποψη ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα περιοριστούν λόγω του αναμενόμενου συγκρατημένου περιβάλλοντος ανάπτυξης, καθώς και των διαρθρωτικών παραγόντων που συμβάλλουν στο χαμηλό κόστος παραγωγής, όπως η παγκοσμιοποίηση και η προηγμένη τεχνολογία. Η άλλη σχολή σκέψης προβλέπει την εντατικοποίηση των πληθωριστικών πιέσεων, λόγω των επιπτώσεων της παρατεταμένης περιόδου των χαμηλών επιτοκίων και της αντιληπτής υπερβολικής ρευστότητας στην οικονομία.
Εμπειρικά, παρατηρούμε μια ανοδική τάση, ιδίως στις ΗΠΑ και σε μικρότερο βαθμό στην ΕΕ, ωστόσο όλοι οι μελλοντικοί δείκτες δείχνουν μια χαμηλή προοπτική πληθωρισμού.
Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της πανδημίας, οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες σχεδιάζουν να διατηρήσουν τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα για το εγγύς μέλλον και να διατηρήσουν μια προσαρμοστική στάση νομισματικής πολιτικής μέσω της παροχής άφθονης ρευστότητας. Επιπλέον, έχουν γνωστοποιήσει σαφώς την πρόθεσή τους να συνεχίσουν με αυτήν την πολιτική προσέγγιση τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022, και στη συνέχεια να προχωρήσουν σε μια ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής, αλλά μόνο με σταδιακό τρόπο και με βάση σταθερές αποδείξεις ότι ο πληθωρισμός συγκλίνει προς τον στόχο επίπεδα με βιώσιμο τρόπο. Σε αυτό το θέμα, μια άλλη σημαντική παράμετρος αφορά τη στόχευση πληθωρισμού. Ήδη, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να ανεχτεί τον υψηλότερο πληθωρισμό για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το μακροπρόθεσμο επίπεδο στόχου του 2%.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις σε προηγμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου; Φαίνεται ότι το τρέχον περιβάλλον επιτρέπει υψηλότερα επίπεδα χρέους σε σύγκριση με τις συνθήκες της αγοράς πριν από μερικά χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι η αυξημένη ρευστότητα διοχετεύεται σε επενδύσεις που διευκολύνουν την προσαρμογή στην αυριανή οικονομία και όχι στις καταναλωτικές δαπάνες. Υπό αυτήν την προϋπόθεση, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις είναι σε θέση να παρατείνουν την περίοδο εξυπηρέτησης του χρέους τους, εκμεταλλευόμενοι τις τρέχουσες καλοήθεις συνθήκες χρηματοδότησης.
Ταυτόχρονα, πρέπει να προετοιμάσουν ένα σχέδιο Β για μια ταχεία προσαρμογή σε περίπτωση που υλοποιηθεί ο κίνδυνος πληθωρισμού. Αναμφίβολα, ζούμε σε μια περίοδο αβεβαιότητας και αστάθειας. Η ευελιξία, επομένως, αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο μιας συνετής μακροοικονομικής πολιτικής, η οποία μπορεί να μας προστατεύσει από τις δυσμενείς επιπτώσεις μιας απροσδόκητης, και ενδεχομένως απότομης, αύξησης του πληθωρισμού.
Ο Ανδρέας Χαραλάμπους είναι οικονομολόγος και πρώην διευθυντής στο Υπουργείο Οικονομικών. Ο Omiros Pissarides είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος της PricewaterhouseCoopers Investment Services