Οι σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας φαίνεται να έχουν σταδιακά επιταχυνθεί, με τη συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης που υπεγράφη στην Αθήνα το 2015, η οποία μπορεί να θεωρηθεί δήλωση προθέσεων. Εκτός από τους μηχανισμούς συνεχούς διαβούλευσης που επιφέρει η ένταξη και των δύο χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η ανάδειξη παρόμοιων θεματολογίων στις εξωτερικές πολιτικές των δύο χωρών είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας.
Η επίσκεψη του Γάλλου υπουργού Άμυνας Florence Parly στην Αθήνα στις 25 Ιανουαρίου είναι ένα πρόσφατο παράδειγμα της σημασίας που αποδίδει η Γαλλία στις σχέσεις της με την Ελλάδα. Είναι δυνατόν να παρατηρηθεί η εμβάθυνση της συνεργασίας στις σχέσεις Γαλλίας και Ελλάδας στις πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές σχέσεις των δύο χωρών.
Η προσέγγιση των σχέσεων Γαλλίας-Ελλάδας εκδηλώνεται κυρίως στις επίσημες επισκέψεις υψηλού επιπέδου που πραγματοποιούνται. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν επισκέφθηκε την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2017 και πρότεινε να ανοικοδομηθεί η ΕΕ για μια νέα Ευρώπη.
Ο Εμμανουήλ Μακρόν περιέγραψε την κρίση που βιώνει η Ελλάδα ως αποτυχία της Ευρώπης, καταδεικνύοντας την προσέγγιση των γαλλικών κυβερνήσεων, οι οποίες πήραν μια σχετικά θετική στάση απέναντι στη χώρα αυτή κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που αντιμετώπισε η Ελλάδα. Ένα χρόνο μετά από αυτήν την επίσκεψη, τον Σεπτέμβριο του 2018, αυτή τη φορά ο Γάλλος Υπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών Υποθέσεων Jean-Yves Le Drian επισκέφθηκε την Αθήνα. Αυτή η επίσκεψη ακολούθησε η επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Κατρογκάλου στο Παρίσι τον Απρίλιο του 2019
Ένα από τα σημαντικά σημεία καμπής αυτής της επίσκεψης είναι η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μικοτάκη στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 2020. Ο Κυριάκος Μικοτάκης δήλωσε στη συνέντευξη τύπου που είχε με τον Macron ότι οι διοικήσεις των δύο χωρών αναπτύσσουν έναν χάρτη πορείας για μια νέα στρατηγική εταιρική σχέση.
Ισχυριζόμενος ότι η Ελλάδα είναι εντελώς έξω από τη χρηματοπιστωτική κρίση, ο Έλληνας πρωθυπουργός κάλεσε Γάλλους επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα του, αναφέροντας ως παράδειγμα την πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από την Fitch για την Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 2020, αυτή τη φορά ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νικόλαος Δένδιας επισκέφθηκε το Παρίσι. Ένα από τα τελευταία παραδείγματα επαφών υψηλού επιπέδου ήταν το τηλεφώνημα μεταξύ Macron και Miçotakis τον Αύγουστο του 2020.
***
Εκτός από τη διμερή συνεργασία, οι γαλλο-ελληνικές σχέσεις έχουν επίσης μια πολυμερή διάσταση. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2020, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Νότιας Κύπρου και της Αιγύπτου πραγματοποίησαν συνάντηση στο Κάιρο. Τον Αύγουστο του 2020, πραγματοποιήθηκε συνάντηση τηλεδιάσκεψης με τη συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εκτός από αυτές τις χώρες.
Τρία ζητήματα ξεχωρίζουν στην ατζέντα των πολιτικών σχέσεων μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας, τα οποία διακυβεύονταν επίσης κατά τις προαναφερθείσες επισκέψεις. Πρώτον, η γαλλική κυβέρνηση επιδεικνύει στενή διαβούλευση και αλληλεγγύη με την Ελλάδα στο σημείο ελέγχου του παράνομου μεταναστευτικού κινήματος προς την Ευρώπη. Δεύτερον, υπάρχει μια αμοιβαία πολιτική εταιρική σχέση σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Για παράδειγμα, οι δηλώσεις του Macron ότι η κοινή αλληλεγγύη είναι απαραίτητη εάν αμφισβητηθεί η κυριαρχία των κρατών μελών της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο αποκαλύπτει την σχεδόν άνευ όρων πολιτική υποστήριξη της γαλλικής διοίκησης στην Ελλάδα. Τρίτον, υπάρχουν αλληλεπικαλυπτόμενα συμφέροντα και ρητορική των δύο χωρών σχετικά με τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη. Από αυτή την άποψη, οι γαλλικές και ελληνικές διοικήσεις έχουν κοινή στάση ότι όλες οι ξένες δυνάμεις θα πρέπει να αποσυρθούν από τη Λιβύη και όλα τα μέρη πρέπει να συμμορφωθούν με το εμπάργκο όπλων των Ηνωμένων Εθνών.
***
Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας έχουν μείνει πίσω από την επιτάχυνση που παρατηρείται στις πολιτικές σχέσεις. Οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών επιδεικνύουν κοινή βούληση και θέληση για την αύξηση και επέκταση των οικονομικών σχέσεων. Από το 2013, μια σχετική ανάκαμψη στην ελληνική οικονομία είναι εντυπωσιακή.
Για παράδειγμα, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική τάση μετά το 2013, και επίσης, το ποσοστό ανεργίας έχει σχεδόν μειωθεί κατά το ήμισυ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αυτή η ανάκαμψη αναμένεται από τις διοικήσεις της Γαλλίας και της Ελλάδας να επιτρέψουν την περαιτέρω ανάπτυξη διμερών οικονομικών σχέσεων.
Για τη Γαλλία, η ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων με την Ελλάδα είναι ζήτημα προτεραιότητας. Η γαλλική κυβέρνηση, προσπαθώντας να εφαρμόσει μια πιο ενεργή εξωτερική πολιτική στη γεωγραφία της Μεσογείου, προσπαθεί να διαφοροποιήσει και να αναπτύξει τις εμπορικές της σχέσεις με όλες τις χώρες αυτής της γεωγραφίας, με τρόπο που θα αποτελέσει την οικονομική βάση αυτού του στρατηγικού προσανατολισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών, η Ελλάδα είναι η χώρα με το υψηλότερο εμπορικό πλεόνασμα στη Γαλλία στην Ευρωζώνη. Μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ, έχει το δεύτερο υψηλότερο εμπορικό πλεόνασμα.
Ωστόσο, παρά τη θετική αυτή εικόνα, κοιτάζοντας τους κύριους εταίρους εισαγωγών και εξαγωγών της Ελλάδας, η Γαλλία υστερεί σχετικά. Στις εισαγωγές της Ελλάδας, η Γαλλία κατατάσσεται στην έβδομη θέση με όγκο εισαγωγών 4,3%. Η Γερμανία κατατάσσεται πρώτη με 11%, το Ιράκ, χώρες όπως η Κίνα και οι Κάτω Χώρες, βρίσκεται μπροστά από τη Γαλλία (η Τουρκία βρίσκεται στην όγδοη θέση με 3,6%).
Στις εξαγωγές της Ελλάδας, η Γαλλία κατατάσσεται στην όγδοη θέση με δείκτη όγκου εξαγωγών 3,5%. Η Ιταλία, ενώ στην πρώτη θέση με 11%, η Γερμανία, χώρες όπως η Βουλγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο, βρίσκεται μπροστά από τη Γαλλία (η Τουρκία κατέχει την τρίτη θέση με 5,9%). Για τη γαλλική διοίκηση, η αύξηση του μεριδίου της στο εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους των οικονομικών σχέσεων με αυτήν τη χώρα.
***
Εκτός από τις εμπορικές σχέσεις, οι επενδυτικές σχέσεις είναι ένας από τους τομείς στους οποίους επικεντρώνονται οι δύο χώρες. Και πάλι, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας, η Γαλλία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος διεθνής επενδυτής στην Ελλάδα. Κοιτάζοντας τα δεδομένα για το 2018, η Γαλλία βρίσκεται στην πέμπτη θέση όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις με ποσοστό 4,9%.
Το 2018, οι χώρες που επένδυσαν περισσότερο στην Ελλάδα ήταν η Γερμανία (22,7%), το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η Ελβετία, αντίστοιχα. Ένα παράδειγμα πρόσφατων σημαντικών γαλλικών επενδύσεων είναι η πώληση του 67% του λιμένα της Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2018 σε μια κοινοπραξία, συμπεριλαμβανομένης της γαλλικής εταιρείας Terminal Link έναντι 1,1 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο τομέας όπου η εμβάθυνση της συνεργασίας στις σχέσεις Γαλλίας-Ελλάδας είναι πιο σημαντική είναι οι στρατιωτικές σχέσεις. Όπως δήλωσε η Florence Parly στη συνέντευξή της στην εφημερίδα Κατιμερίνη κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα στις 25 Ιανουαρίου, οι δύο χώρες «χτίζουν μια σταθερή αμυντική σχέση».
Αυτή η αμυντική σχέση υψώνεται σε πολλούς πυλώνες. Οι στενές επαφές μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών αποτελούν έναν από αυτούς τους πυλώνες. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο του 2019, ο Γάλλος Αρχηγός Προσωπικού François Lecointre πραγματοποίησε διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα.
Ένας άλλος πυλώνας της στρατιωτικής συνεργασίας είναι οι διμερείς και πολλαπλές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις που πραγματοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις των δύο χωρών σε τακτά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 2020, οι γαλλικές δυνάμεις συμμετείχαν σε στρατιωτικές ασκήσεις που διεξήχθησαν από την Ελλάδα, τη Νότια Κύπρο και την Ιταλία στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ οι ελληνικές δυνάμεις συμμετείχαν σε ασκήσεις Volfa που διεξήγαγε η γαλλική αεροπορία τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο 2020.
Επιπλέον, για τη Γαλλία, είναι ένα ζήτημα που εστιάζεται ευαίσθητα στη διασφάλιση της συμμετοχής των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Γαλλίας στην ακτή της Αφρικής, ειδικά στο Μάλι.
Αναμφίβολα, ένας από τους σημαντικούς πυλώνες της σταθερής αμυντικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών είναι η συνεργασία στον αμυντικό κλάδο. Οι εξαγωγές όπλων της Γαλλίας προς την Ελλάδα αυξήθηκαν μετά το 2000. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια συμφωνία που ολοκληρώθηκε το 2007, 25 μαχητικά αεροσκάφη Mirage-2000 πωλήθηκαν στην Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα κύρια οπλικά συστήματα που εξήχθησαν στην Ελλάδα από τη Γαλλία περιλαμβάνουν ελικόπτερα μεταφοράς NH-90, στρατιωτικά ελικόπτερα πολλαπλών χρήσεων AS-532 Cougar, μη επανδρωμένα αεροσκάφη Sperwer (UAV), θωρακισμένα οχήματα προσωπικού Panhard VBL και διάφορα συστήματα πυραύλων.
Ωστόσο, πρόσφατα σημειώθηκε μείωση στη συνεργασία της αμυντικής βιομηχανίας μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI), η Γερμανία (64%), οι ΗΠΑ (19%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (7,5%) κατέλαβαν τις τρεις πρώτες θέσεις στις εισαγωγές της αμυντικής βιομηχανίας της Ελλάδας μεταξύ 2015-2019.
Ωστόσο, με τη συμφωνία εφοδιασμού που υπεγράφη στις 25 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Florence Parly στην Αθήνα, η Γαλλία σημείωσε σημαντικό κέρδος στην ενίσχυση της θέσης της στον ελληνικό αμυντικό κλάδο.
***
Σύμφωνα με τη συμφωνία, η ελληνική αεροπορία θα προμηθεύσει 18 μαχητικά Rafale από τη Γαλλία για 3,04 δισεκατομμύρια δολάρια. 12 από αυτά τα αεροσκάφη θα χρησιμοποιηθούν επί του παρόντος από τη γαλλική αεροπορία, ενώ 6 θα είναι πρόσφατα κατασκευασμένα αεροσκάφη.
Η τελική παράδοση του αεροσκάφους αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2023. Ένα από τα χαρακτηριστικά που καθιστούν αυτή τη συμφωνία σημαντική για τη Γαλλία είναι ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που πρόσθεσε τα πολεμικά αεροσκάφη Rafale στο απόθεμα των ενόπλων δυνάμεων και είναι επίσης η τέταρτη χώρα στον κόσμο μετά την Αίγυπτο, την Ινδία και το Κατάρ. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η Ελλάδα επιχειρεί να αγοράσει φρεγάτες κατηγορίας Belharra που αναπτύχθηκαν από τη γαλλική εταιρεία αμυντικής βιομηχανίας Naval Group στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των ναυτικών δυνάμεών της.
Η Γαλλία και η Ελλάδα έχουν λάβει σημαντικά βήματα στον πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό τομέα για να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους. Η ανάπτυξη, διαφοροποίηση και εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών έχει τη δυνατότητα να έχει σημαντικές συνέπειες τόσο στις εξωτερικές πολιτικές αυτών των χωρών όσο και στην περιφερειακή πολιτική.