NICOSIA (AFP) – Στο διχασμένο νησί της Κύπρου στη Μεσόγειο, όπου εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα κτίρια θυμίζουν κρίση και συγκρούσεις, η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα ανησυχεί τους κατοίκους.
Ένας ισχυρός σεισμός στο Αιγαίο ισοπέδωσε κτίρια σε κοντινή Τουρκία και Ελλάδα στα τέλη Οκτωβρίου, σκοτώνοντας πάνω από 100 άτομα.
Ένας άλλος σεισμός αυτό το μήνα, του οποίου το επίκεντρο ήταν 130 χιλιόμετρα βόρεια του νησιού, έπληξε ακόμη και την ενδοχώρα της Λευκωσίας, την τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Οι Κύπριοι έχουν αρχίσει να χτυπούν το συναγερμό.
“Τα σοβαρά κατεστραμμένα σπίτια αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια, ειδικά σε περίπτωση σεισμού”, δήλωσε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου Ανδρέας Θεοδότου.
«Το κύριο μέλημά μας είναι το απόθεμα παλαιών κτιρίων που χτίστηκαν πριν από την επιβολή του κυπριακού σεισμικού κώδικα το 1994… μεγάλη πλειοψηφία», είπε.
Περισσότερο από το 70 τοις εκατό των κτιρίων προηγούνται σεισμικών προδιαγραφών κατασκευής, σύμφωνα με μια έκθεση πολιτικής άμυνας του 2018, και περισσότερες από τις μισές κατασκευές από πέτρα θα μπορούσαν να χαθούν σε μεγάλο σεισμό. Τα παραδοσιακά πέτρινα κτίρια, τα ξεθωριασμένα ξύλινα παραθυρόφυλλα και οι τοίχοι μερικές φορές καλύπτονται από τρύπες από σφαίρες στο τοπίο της Κύπρου, παράλληλα με πιο σύγχρονες κατασκευές.
Οι μυριάδες παράγοντες οδήγησαν στην κατάρρευση των κτιρίων σε ολόκληρο το νησί.
Το 1974, η Τουρκία εισέβαλε και κατέλαβε το βόρειο τρίτο της Κύπρου ως απάντηση σε πραξικόπημα που χρηματοδοτήθηκε από την Αθήνα και επιδιώκει να προσαρτήσει το νησί στην Ελλάδα.
Οι Τουρκοκύπριοι κατέφυγαν στα βόρεια – τώρα η αποσχισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, που αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα – και τους Ελληνοκύπριους νότια.
Οι διαπραγματεύσεις διευθέτησης των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) κατέρρευσαν τελευταία το 2017 και πολλά κτίρια παραμένουν κενά.
Οι οικογενειακές διαμάχες για τις κληρονομιές, τις προτιμήσεις για πιο μοντέρνα σπίτια και η οικονομική κρίση της Κύπρου το 2013 οδήγησαν επίσης σε αφθονία κτηρίων που έχουν συντηρηθεί ή ερειπωμένα.
Η Κύπρος «βρίσκεται εντός της σεισμικής ζώνης των Άλπεων-Ιμαλαΐων, στην οποία συμβαίνουν περίπου το 15% των παγκόσμιων σεισμών», δήλωσε η Sylvana Pilidou, η οποία εργάζεται στο Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης της κυβέρνησης.
«Ιστορικές αναφορές και αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι ισχυροί σεισμοί έπληξαν την Κύπρο στο παρελθόν, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις κατέστρεψαν τις πόλεις της», πρόσθεσε.
Ένας διπλός σεισμός το 1953 σκότωσε δεκάδες, κατέστρεψε 1.600 σπίτια και υπέστη σοβαρές ζημιές σε 10.000 κτίρια.
Ο Σάββας Λούκα, ένας χασάπης στην Παλιά Πόλη της Λευκωσίας, όπου τα ενετικά τείχη, τα οθωμανικά κτίρια και η πιο μοντέρνα αρχιτεκτονική αντικατοπτρίζουν την ιστορία του νησιού, συγκαταλέγεται στους ενδιαφερόμενους.
Πέρυσι ένα κτίριο που αντιμετώπιζε το κατάστημά του κατέρρευσε μετά από έντονες βροχές
«Το κτίριό μου, επίσης, δεν είναι πλέον σε καλή κατάσταση», είπε.
Επίσης στην Παλιά Πόλη, ο αρχιτέκτονας Σάββας Χριστοφίδης είπε ότι οι αρχές παρενέβη φέτος για να σώσουν τα τείχη του σπιτιού δίπλα, το εγκαταλελειμμένο σπίτι των Τουρκοκυπρίων που ζουν στο Βορρά.
Η οροφή και το εσωτερικό του σπιτιού, του οποίου οι διπλές μπροστινές πόρτες οδηγούν σε έναν κήπο με έναν φοίνικα, είχε ήδη καταρρεύσει, είπε ο Χριστοφίδης.
Περισσότερα από 6.350 σπίτια ταξινομούνται ως προστατευόμενη πολιτιστική κληρονομιά, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από το 2018.
Αλλά δεν είναι μόνο η Παλιά Πόλη που κινδυνεύει.
«Οι παράκτιες πόλεις… βρίσκονται σε ανώτερη σεισμική ζώνη», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου Πλάτωνας Στυλιανού.
Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι όλα τα ερειπωμένα, παλιά και εγκαταλελειμμένα κτίρια σε όλη την Κύπρο κινδυνεύουν και θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν «μεγάλες ζημιές ή ακόμη και κατάρρευση κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου σεισμού».
Ενώ τα νέα κτίρια ενσωματώνουν ευρωπαϊκά σεισμικά πρότυπα, η Στυλιανού θρήνησε για «έλλειψη κουλτούρας» τακτικής συντήρησης.
«Τα μέτρα φαίνεται να εφαρμόζονται μόνο όταν τα κτίρια κηρύσσονται επικίνδυνα για τη δημόσια ασφάλεια ή πλησιάζουν σε αυτό το στάδιο».
Η Σταυρούλα Θράβαλου, ειδικός στην αρχιτεκτονική και τη διατήρηση της κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, δήλωσε ότι κίνητρα όπως φορολογικές εκπτώσεις για τη διεξαγωγή συντήρησης κτιρίων δεν ήταν αρκετά.
«Πρέπει να προχωρήσουμε περισσότερο, με μια στρατηγική επαναχρησιμοποίησης και αναζωογόνησης για εγκαταλελειμμένα κτίρια και γειτονιές, εάν θέλουμε να αποκαταστήσουμε τους δεσμούς με τους κατοίκους», είπε.