Τα Abraham Accords κατέχουν το κλειδί για την πολιτική East Med του Biden
Μάθιου Ζάις
08 Σεπτεμβρίου 2020 – Καστελόριζο, Ελλάδα: Ένα ελληνικό πολεμικό πλοίο κατευθύνεται από το νησί Καστελόριζο. Οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κλιμακώθηκαν σε αυτό το νησί των 12 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το οποίο βρίσκεται στις τουρκικές ακτές και είναι το πιο μακρινό ελληνικό φυλάκιο στην ανατολική Μεσόγειο. Το μικρό νησί είναι κρίσιμο για τους ενεργειακούς ισχυρισμούς και των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο. Un navire de guerre grec au large de l’ile de Kastellorizo, avec les cotes de la Turquie visibles au loin en arriere-plan.NO ΧΡΗΣΗ ΓΑΛΛΙΑΣ
Το Ανατολικό Μεσογειακό Φόρουμ για το Αέριο (EMGF) πραγματοποίησε την τελευταία του Υπουργική στο Κάιρο στις 9 Μαρτίου, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκρίθηκαν επίσημα ως επίσημος παρατηρητής. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια της ιστορικής επίσκεψης του Φεβρουαρίου στο Ισραήλ από τον Αιγύπτιο Υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων, Tarek El-Molla – την πρώτη από έναν αιγύπτιο υπουργό σε δεκαπέντε χρόνια (με εξαίρεση την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Sameh Shoukry το 2016 για να παρευρεθεί σε πρώην Η κηδεία του Ισραηλινού Προέδρου Shimon Peres). Ωστόσο, αυτό που ίσως ήταν πιο αξιοσημείωτο από αυτά τα πρόσφατα γεγονότα ήταν η απουσία των Ηνωμένων Πολιτειών και το υποκείμενο ερώτημα εάν θα συνεχίσει να υποστηρίζει εγχώρια και διεθνώς το φυσικό αέριο για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών.
Η ισχυρή σχέση του Minster El-Molla με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Minster Yuval Steinitz, ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για το EMFG να αναδειχθεί ως η πιο σημαντική ενεργειακή εταιρική σχέση της περιοχής – που ελπίζει να επεκταθεί πέρα από το φυσικό αέριο και τη Μεσόγειο. Στην τελευταία εβδομάδα της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο, τότε ο υπουργός Ενέργειας Νταν Μπρουιλέτ συγκάλεσε μια ιστορική συνάντηση των ομολόγων του. Σε αυτήν, η Αίγυπτος προσχώρησε στους υπογράφοντες του Συμφώνου του Αβραάμ – Μπαχρέιν, Σουδάν, Μαρόκο, Ισραήλ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) – σε αυτό που ήταν πρώτο για την περιοχή. Αυτό συνέβη μετά την ιστορική υπουργική ενέργεια του Abraham Accords τον Δεκέμβριο του 2020, όταν το Ισραήλ πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στο Αμπού Ντάμπι για να συναντηθεί με τις ΗΠΑ, τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν. Μετά το μεγαλύτερο συνέδριο τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ υπέβαλαν επίσημα το αίτημά τους να γίνουν χώρα παρατηρητών του EMGF και παρείχαν την πρώτη εθελοντική συνεισφορά τους.
Η ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή συνεχίζεται ενώ ο ρόλος του φυσικού αερίου παραμένει υπό συζήτηση, επηρεάζοντας έτσι την ικανότητα της κυβέρνησης Μπάιντεν να διεξάγει διεθνή ενεργειακή διπλωματία. Για ορισμένους στη διοίκηση του Μπάιντεν, υπάρχει λιγότερο ενδιαφέρον για το πώς ορισμένα ορυκτά καύσιμα – όπως το φυσικό αέριο – μπορούν να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους. Αυτή η φιλοσοφία είναι εμφανής στην πλήρη αναθεώρηση των ενεργειακών έργων της διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς δέσμευσης φυσικού αερίου και μιας πλήρους παύσης στη χρηματοδότηση έργων ορυκτών καυσίμων από την US Development Finance Corporation (DFC) και την Export-Import Bank (EXIM). Ταυτόχρονα, ορισμένοι από τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της ενέργειας του Μπάιντεν αναγνωρίζουν τον κρίσιμο ρόλο που το φυσικό αέριο θα χρησιμεύσει για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών θερμοκηπίου και πώς μια απόλυτη απαγόρευση ή έλλειψη πλήρους υποστήριξης για στρατηγικά σημαντικά έργα θα είναι αντιπαραγωγική. Στη γραπτή μαρτυρία επιβεβαίωσής της στις 27 Ιανουαρίου, η υπουργός Ενέργειας Τζένιφερ Γκρόχολμ επανέλαβε τα προηγούμενα σχόλια της Fatih Birol, Εκτελεστικού Διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, σχετικά με τη σημασία του φυσικού αερίου για την επίτευξη παγκόσμιων και εθνικών κλιματικών στόχων.
Το ερώτημα σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και την υποστήριξη του φυσικού αερίου δεν εμπόδισε το EMFG να προχωρήσει μπροστά. Επιπλέον, οι El-Molla και Steinitz συζήτησαν τη σύνδεση του πεδίου φυσικού αερίου Leviathan του Ισραήλ με την εγκατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αιγύπτου (LNG). Αυτό θα αύξανε την εμπορικότητα της Αιγύπτου ως κόμβου φυσικού αερίου και εξαγωγέα ΥΦΑ για την παροχή ανταγωνιστικών όγκων στη νότια Ευρώπη. Οι υπουργοί συνέχισαν επίσης τις συζητήσεις από τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο για την εφαρμογή μιας λύσης φυσικού αερίου για τη Λωρίδα της Γάζας και για την επανασύνδεση της Μεσογείου και της Ερυθράς Θάλασσας με φυσικό αέριο. Οι ΗΠΑ συμμετείχαν σε αυτές τις συζητήσεις τα τελευταία τρία χρόνια καθώς προσπάθησαν να επεκτείνουν το φόρουμ στην Ερυθρά Θάλασσα και να φέρουν τη Σαουδική Αραβία στο τραπέζι. Επίσης, δεδομένου ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι μέλος του EMFG, το φόρουμ παρείχε πολύτιμο δρόμο για την αντιμετώπιση των ενεργειακών προκλήσεων της Παλαιστίνης.
Η ισχυρή ενεργειακή εταιρική σχέση Ισραήλ-Αιγύπτου, η οποία αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του EMGF, αποτελεί επίσης προειδοποίηση για τις προσπάθειες της Τουρκίας να υπαγορεύσει ενεργειακούς όρους στην ανατολική Μεσόγειο. Η ενεργειακή συμφωνία της Τουρκίας με την Εθνική Συμφωνία της Λιβύης, η υποστήριξη της πρώην για την τελευταία, και η διπλωματία με καραβάκια για την αποτροπή της εξερεύνησης της Κύπρου θεωρήθηκε ως γεωγραφικό βέτο για το όραμα του Ισραήλ και της Κύπρου για μια υποθαλάσσια σύνδεση αγωγού στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ίσως το πιο σημαντικό, η επίσκεψη της El-Molla στο Ισραήλ ήταν ένα μήνυμα προς τις ΗΠΑ ότι η περιοχή προτίθεται να προωθήσει την πολυμερή ενεργειακή συνεργασία ανεξάρτητα από το αν η κυβέρνηση Μπάιντεν συνεχίζει την υποστήριξη των ΗΠΑ για το φυσικό αέριο. Κάτω από αυτό το τρέχον σύννεφο, δεν είναι σαφές τι ρόλο, εάν υπάρχουν, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν στην ενεργειακή συνεργασία της περιοχής ή στο EMGF. Αυτή θα ήταν μια χαμένη ευκαιρία για την αμερικανική ηγεσία να στηριχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ στη Μέση Ανατολή, ιδίως καθώς επιδιώκει να διαμορφώσει εκ νέου τη δέσμευσή της στην περιοχή.
Οι μετατροπές από βρώμικα καύσιμα όπως ο άνθρακας και το βαρύ μαζούτ σε φυσικό αέριο είναι απαραίτητες, αλλά έρχονται σε αντίθεση με οποιαδήποτε συνταγή για την αποφυγή μελλοντικής ανάπτυξης ορυκτών καυσίμων. Αυτό το δίλημμα αντικατοπτρίζει την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εξηγεί εν μέρει την οριακή μείωση των εκπομπών της – μια προσέγγιση που είναι εξίσου περίεργη δεδομένης της ταυτόχρονης υποστήριξης της ΕΕ στον αγωγό φυσικού αερίου Nordstream 2 της Ρωσίας. Η κυβέρνηση Μπάιντεν αντιμετωπίζει τώρα την ίδια πραγματικότητα. Ωστόσο, η συζήτηση για το φυσικό αέριο – μεταξύ ιδεαλιστών του κλίματος και ρεαλιστών ενέργειας – απειλεί να μειώσει το δυναμικό και τη δύναμη της διεθνούς ενεργειακής διπλωματίας της Αμερικής.
Για τους λόγους αυτούς, η πρόσφατη συνάντηση του EMGF και της ιστορικής επίσκεψης της El-Molla στο Ισραήλ εγείρει πολλά ζητήματα πολιτικής.
Πρώτον, θα αγκαλιάσει η διοίκηση την παραγωγή φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο για την ενέργεια και τα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα, ή θα το δει μέσω ενός φακού υπερθέρμανσης του πλανήτη που θα πρέπει τότε να αποφευχθεί; Αν και η αρχική προσέγγιση της διοίκησης ήταν να αποφύγει όλα τα ορυκτά καύσιμα, ευτυχώς, αυτό δεν είναι απαραίτητο συμβιβασμό. Το φυσικό αέριο παραμένει απαραίτητο για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών, ενώ ταυτόχρονα χρησιμεύει ως θετικός γεωπολιτικός καταλύτης στην ανατολική Μεσόγειο. Ως παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή ΥΦΑ, η περιοχή παραμένει ένας ιδανικός χώρος για την αμερικανική ενεργειακή διπλωματία για την υπεράσπιση της γεωπολιτικής δύναμης της ενεργειακής συνεργασίας.
Θα συνεργαστούν οι ΗΠΑ με το EMGF; Εάν ναι, θα το δει μόνο μέσω ενεργειακών όρων ή ως μηχανισμού αμφισβήτησης της τουρκικής συμπεριφοράς που απειλεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ανατολικής Μεσογείου; Η ανακάλυψη τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου διαιωνίζει τον τελευταίο γύρο της τουρκικής επιθετικότητας στη Μεσόγειο και καθόρισε τους στόχους της τόσο στην Κύπρο όσο και στη Λιβύη. Γι ‘αυτό το EMGF εμφανίστηκε και παραμένει μια ιδανική πολυμερής πλατφόρμα για θετική ηγεσία και συμμετοχή των ΗΠΑ. Επιτρέπει την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, επεκτείνεται πέρα από το φυσικό αέριο και τη Μεσόγειο, και προκαλεί την τουρκική επιθετικότητα. Στην ιδανική περίπτωση, αυτή η ενεργειακή συνεργασία θα περιλαμβάνει τελικά, αντί να αντιμετωπίζει, μια νέα και συνεργατική Τουρκία.
Πώς θα συμπληρώσει η ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ σε αυτήν την περιοχή τις προσπάθειές της να αντιμετωπίσει τη Ρωσία και την Κίνα; Οποιαδήποτε προσπάθεια αντιμετώπισης της ρωσικής και της κινεζικής επιθετικότητας θα ήταν ατελής χωρίς να αμφισβητηθεί ο περιφερειακός ενεργειακός καταναγκασμός αυτών των εθνών. Η παράβλεψη αυτού του στοιχείου με την αναζήτηση της ιδεολογικής εναλλακτικής μειώνει μόνο την αμερικανική επιρροή ως παγκόσμιος ηγέτης της ενέργειας. Ωστόσο, καθώς η Ρωσία και η Κίνα αναπτύσσουν κεφάλαια για στρατηγικά ενεργειακά έργα, οι διπλωματικές προσπάθειες των ΗΠΑ μέσω του EMGF πιθανότατα θα είναι ανεπαρκείς από μόνες τους. Για να ανταγωνιστούν, οι ΗΠΑ πρέπει να επαναλάβουν, αντί να μειώσουν, τον ρόλο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων των ΗΠΑ όπως το DFC και το EXIM. Αυτό θα ωθήσει την αμερικανική ενεργειακή κυριαρχία για να πραγματοποιήσει αποτελεσματική διεθνή ενεργειακή διπλωματία, η οποία περιλαμβάνει στρατηγικά σημαντικά έργα φυσικού αερίου.
Τέλος, η ηγεσία των ΗΠΑ στην περιοχή και οι ενεργειακές εταιρικές σχέσεις, όπως το EMGF, συνδέονται άρρηκτα με τις υπερβατικές συμφωνίες του Abraham. Ενώ παρακινείται από τη δυνατότητα για μια νέα πυρηνική συμφωνία στο Ιράν υπό τη διοίκηση του Μπάιντεν, οι Συμφωνίες του Αβραάμ αντιπροσωπεύουν μια άνευ προηγουμένου περιφερειακή ενοποίηση που ήταν αδιανόητη πριν από λίγα χρόνια. Αλλά αντιπροσωπεύει επίσης την ευκαιρία να συνεχίσει τη θετική διεθνή ενεργειακή διπλωματία της Αμερικής και η ηγεσία στην Ανατολική Μεσόγειο θα ήταν ένα ιδανικό μέρος για να πάρει το μπαστούνι.
Μάθιου Ζάις είναι μη κάτοικος ανώτερος συνεργάτης με το Scowcroft Middle East Security Initiative του Συμβουλίου Ατλαντικού και αντιπρόεδρος κυβερνητικών υποθέσεων για τις Hillwood και HKN Energy Ltd. Πρόσφατα διετέλεσε αναπληρωτής βοηθός γραμματέας διεθνών υποθέσεων στο Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ. Ακολουθήστε τον στο Twitter στο @matthewzais.