Ο Διονύσιος Σολωμός (Διονύσιος Σολωμός) θεωρείται ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας – όχι μόνο επειδή έγραψε τον εθνικό ύμνο, αλλά και επειδή συνέβαλε στη διατήρηση της παλαιότερης ποιητικής παράδοσης και τόνισε τη χρησιμότητά του στη σύγχρονη λογοτεχνία.
Γεννημένος στη Ζάκυνθο στις 8 Απριλίου 1798, ήταν το παράνομο παιδί ενός πλούσιου αριθμού, του Νικολάου Σολωμού, και της οικιακής του, Αγγελικής Νίκλη.
Τον Νοέμβριο του 1815, ο Σολωμός εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Παβίας (Ιταλία) και αποφοίτησε το 1817.
Από μικρά, ενδιαφερόταν για την ακμάζουσα ιταλική λογοτεχνία και άρχισε να γράφει ποιήματα σε αυτήν τη γλώσσα.
Ένα από τα πιο σημαντικά πρώτα ποιήματα που γράφτηκαν στα ιταλικά κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου ήταν το Ode per la prima messa (Ode to the first mass) και το La distruzione di Gerusalemme (Η καταστροφή της Ιερουσαλήμ).
Το 1818, επέστρεψε στη Ζάκυνθο με ένα σταθερό υπόβαθρο στη λογοτεχνία.
Ο Αντώνιος Ματέσης (ο συγγραφέας του Βασιλικού), ο Γεώργιος Τερτσέτης, ο Διονύσιος Ταγιαπιέρας (γιατρός και υποστηρικτής της δημοτικής, καθώς και ένας φίλος του Ιωάννη Βηλάρα), ο Νικόλαος Λούντζης και ο Σολωμός συνήθιζαν να μαζεύονται στα σπίτια του άλλου και να διασκεδάζουν δημιουργώντας ποιήματα .
Μαζί με τα ιταλικά ποιήματα, ο Σολωμός έκανε τις πρώτες του προσπάθειες να γράψει στα ελληνικά. Αυτό ήταν δύσκολο για τον νεαρό ποιητή, καθώς η εκπαίδευσή του ήταν κλασική και ιταλική. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ούτε ποιητικά έργα γραμμένα στη δημοτική διάλεκτο.
Έγραψε στη γλώσσα των κοινών ανθρώπων του νησιού του.
Ο Σολωμός μελέτησε δημοτικά τραγούδια, έργα προ-σολωμικών ποιητών (προσολωμικοί ποιητές) και λαϊκή και κρητική λογοτεχνία που εκείνη την εποχή αποτελούσαν τα καλύτερα δείγματα της χρήσης της δημοτικής διαλέκτου στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.
Ποιήματα που χρονολογούνται εκείνη την περίοδο είναι η Ξανθούλα – Το μικρό ξανθό κορίτσι, ο Αγνορίστης – Το μη αναγνωρίσιμο, το Τάο αδέρφια – Τα δύο αδέλφια και εγώ το trelli mana – Η τρελή μητέρα.
Το πρώτο σημαντικό σημείο καμπής στα ελληνικά έργα του Σολωμού ήταν το «Ύμνος στην Ελευθερία» που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1823 – ένα ποίημα εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Το 1833 σηματοδοτεί την ώριμη περίοδο του ποιητικού του έργου, που κατέληξε στα ημιτελή ποιήματα του Ο Κριτικού – Οι Κρητικοί (1833), οι Ελευθέριοι Πολιορκημένοι – Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (μέχρι το 1845) και ο Ο Πορφύρας (1847), που θεωρούνται τα καλύτερα των έργων του.
Μετά το 1847, ο Σολωμός άρχισε να γράφει ξανά στα Ιταλικά. Τα περισσότερα έργα αυτής της περιόδου είναι ημιτελή ποιήματα και πεζογραφικά σχέδια που ίσως ο ποιητής σχεδίαζε να μεταφράσει στα ελληνικά.
Πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου 1857 από την αποπληξία.
Ο Διονύσιος Σολωμός αναφέρεται συνήθως ως «εθνικός ποιητής» της Ελλάδας για τη σημαντική του κληρονομιά στην ελληνική λογοτεχνία και την εθνική του ταυτότητα.
Απεικονίστηκε στο πίσω μέρος του ελληνικού νομίσματος των 20 δραχμών του 1990–2001.
Το 1998, εκδόθηκε ένα αναμνηστικό νόμισμα 50 δραχμών για την 200η επέτειο από τη γέννησή του.
Το διεθνές αεροδρόμιο στο νησί της Ζακύνθου και μια πλατεία στη Λευκωσία, Κύπρος, πήραν το όνομά τους από τον Διονύση Σολωμό.
ΕΘΝΙΚΟ ΎΝΘΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας αποτελείται από τους δύο πρώτους στίχους του ποιήματος «Ύμνος στην Ελευθερία», που γράφτηκε τον Μάιο του 1823 στη Ζάκυνθο από τον ποιητή Διονύσιο Σολωμό. Ένα χρόνο αργότερα δημοσιεύτηκε στο Μεσολόγγι και την ίδια χρονιά ο Φαουριέλ το περιέλαβε σε μια συλλογή ελληνικών λαϊκών τραγουδιών. Το 1828, ο Νικόλαος Μάντζαρος, ένας Κερκυραϊκός μουσικός και φίλος του Σολωμού έθεσε το ποίημα στη μουσική, με βάση ένα λαϊκό θέμα, που προοριζόταν για μια ανδρική χορωδία τεσσάρων φωνών αντί να διατηρήσει τον χαρακτήρα της πορείας. Μετά από αυτό, ο «ύμνος για την ελευθερία» ακούστηκε τακτικά στις εθνικές εορτές.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το 1844 το ποίημα έγινε για άλλη μια φορά μουσική από τον Μάντζαρο και υποβλήθηκε στον Βασιλιά Όθωνα με την ελπίδα ότι θα το δεχόταν ως εθνικό ύμνο. Παρά το γεγονός ότι ο Ν. Μάντζαρος απονεμήθηκε τον Ασημένιο Σταυρό του Τάγματος του Λυτρωτή και ο Δ. Σολωμός απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του ίδιου Τάγματος, το έργο δεν επικυρώθηκε ως εθνικός ύμνος αλλά έγινε δημοφιλές ως τραγούδι μάχης.
Το 1861 ο Υπουργός Στρατιωτικών ζήτησε από τον Μάντζαρο να συνθέσει πορεία με βάση τον «Ύμνο για την Ελευθερία». Ο μουσικός άλλαξε τον ρυθμό του ύμνου του Σολωμού, δίνοντάς του τον ρυθμό μιας πορείας και το 1864, μετά την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα, ο «ύμνος στην ελευθερία» καθιερώθηκε ως ο εθνικός ύμνος. Ο εθνικός ύμνος, μαζί με τη μουσική του, τυπώθηκε για πρώτη φορά (27 αντίτυπα) στο Λονδίνο το 1873.
Το ποίημα «Ύμνος στην Ελευθερία» αποτελείται από 158 στίχους τεσσάρων γραμμών, από τους οποίους οι πρώτοι 24 καθιερώθηκαν ως Εθνικός Ύμνος το 1865. Οι δύο πρώτοι από αυτούς είναι αυτοί που παίζονται συνήθως και συνοδεύουν την ανύψωση και την πτώση της σημαίας. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού του εθνικού ύμνου προσελκύει κανείς.